گروه صنعت گردش مالی بازار لوازم خانگی کشور معادل 20هزار میلیارد تومان است و از این میزان 15 هزار میلیارد تومان آن در اختیار برندهای خارجی است. جالب اینجاست که سهم این صنعت از کل ارزش افزوده صنایع کشور، تنها 1.1درصد و سهم آن از اشتغال نیز 1.67درصد است. در گروه صوتی‌تصویری، سهم برندهای خارجی 95درصد و سهم برندهای ایرانی 5درصد است.
در گروه یخچال‌فریزر هم سهم برندهای خارجی حدود 60درصد و سهم برندهای ایرانی40درصد برآورد می‌شود. همچنین در گروه شوینده‌ها سهم برندهای خارجی 55درصد و سهم برندهای ایرانی 45درصد است. این آمار از یک سو نشان‌دهنده حجم بزرگ بازار ایران برای این صنعت جهانی است و از سوی دیگر نشان‌دهنده مصرفی بودن ایران در این بازار و عدم توان رقابت در این عرصه با رقبای خارجی است. تکنولوژی به کار رفته در لوازم خانگی شاید در مقایسه با دیگر صنایعی که ایران در آنها عقب مانده است، چندان پیشرفته نباشد ولی خط تولید این کالاها نیاز به به‌روزرسانی بسیار سریعی دارد. به گونه‌یی که شرکت‌های بزرگ این عرصه، هر چند سال با محصولاتی جدیدتر مجبور به به‌روزرسانی خطوط تولید خود هستند و این امر در صنعت ایران کاری سخت و دور از تصور است. از سوی دیگر این محصولات برای داشتن کیفیت بالا نیاز به قطعاتی دارند که با خطوط تولید روباتیک تهیه شده باشند که لازمه آن وجود شرکت‌های عرضه‌کننده قطعات ریز و درشت، برای افزایش بهره‌وری در این صنعت است. به عبارت دیگر صنعت تولید لوازم خانگی تنها با یکی، دو کارخانه بزرگ و مدرن کامل نمی‌شود و برای موفق شدن در این عرصه باید
از زنجیره تامین قطعات، بخش‌های تحقیق‌و‌توسعه، خطوط تولید اتوماسیون و زنجیره عرضه و خدمات پس از فروش، همگی در کنار هم این صنعت را کامل کنند. در این رابطه نماینده انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در سی و هشتمین نشست کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران گفت: ضعف در رویکرد نظام‌یافته به افزایش کیفیت و کاهش قیمت، عدم نگاه استراتژیک واحدها به ضرورت دستیابی به تولید و بازار امن صادراتی، ضعف در چارچوب‌های تحقیق و توسعه و بازاریابی مطلوب، کمبود مدیریت علمی در واحدهای تولیدی، خلأ فرهنگ صنعتی در برخی مدیریت‌های واحدهای صنعتی، کمبود نوآوری، خلاقیت، تحقیق و توسعه و تکنولوژی روز و درصد بالای ضایعات از جمله ضعف‌های درونی بنگاه‌های تولیدی در این بخش است. شراره کامرانی افزود: صنعت لوازم خانگی دارای طیف متنوعی از محصولات در بخش‌های انرژی‌بر و غیرانرژی‌بر است و این صنعت قریب به 80 سال در ایران سابقه دارد.
معضل کارخانه‌های مونتاژکاری
صنعت تولید لوازم خانگی در ایران تاریخچه‌یی قدیمی دارد ولی در سال‌های اخیر به دلایلی که دیگر بخش‌های اقتصادی ما عقب مانده است این بخش هم یا کهنه و پیر شده است یا برای چند‌درصد ارزش افزوده دست به مونتاژ داخلی برندهای خارجی زده است. کامرانی در این زمینه گفت: نخستین کارخانه لوازم خانگی در سال 1316 در تهران و با 8 کارگر تاسیس شد و در دهه 40 شمسی نیز چند کارخانه دیگر ایجاد شد تا از دهه 50 کارخانجات تولیدکننده لوازم خانگی در کشور گسترش یابد.
در همین دهه‌ها به تدریج تولید قطعات (الکتروموتور و کمپرسور) نیز در کشور آغاز شد. او شیوه‌های تولید در ایران را تولید اصیل، مونتاژ، تولید بدون کارخانه و مشارکتی عنوان کرد و گفت: این صنعت اکنون در وضعیت فرسودگی نسبی و روزآمدی تقریبی قرار دارد. به گفته این کارشناس، دلایل عقب‌ماندگی نسبی تکنولوژیکی صنعت لوازم خانگی ایران، ورود ماشین‌آلات دست دوم به کشور به دلیل کمبود نقدینگی و عدم آشنایی با تحولات سریع این صنعت است که ساختار تولید را نسبتا فرسوده کرده و موجب کاهش بهره‌وری و مصرف بالای انرژی شده است. او گفت: سهم بخش صنعت از رشد اقتصادی کشور در سال 1394 معادل منفی2.2درصد برآورد شد، در حالی که سهم بخش صنعت از تولید ناخالص داخلی در سال 1393 معادل16.6درصد بود. وی افزود: رقابت‌پذیری پایین در این صنعت، ناشی از قیمت تمام شده بالا و کیفیت خدمات پس از فروش است.
مقابله با قاچاق مدرن
در ادامه این جلسه نایب‌رییس انجمن صنایع لوازم خانگی به این نکته اشاره کرد که تولیدکنندگان ایرانی، عمده سهم بازار را به شرکت‌های کره‌یی واگذار کرده‌اند. او گفت: البته بخشی از دلایل این بازماندگی ناشی از برخی مسائل فرهنگی است. زمانی که درآمدهای نفتی و به تبع آن واردات افزایش پیدا کرد، مذاق مردم هم به کالاهای خارجی خو گرفت. من این پدیده را به عنوان قاچاق مدرن می‌شناسم و مقابله با آن را ضروری می‌دانم. محمدرضا جعفری افزود: به واسطه اعمال تحریم‌ها، ساختار این صنعت فرسوده شده است. اکنون لازم است برای ارتقای این صنعت تسهیلات ارزان‌قیمت به آن اعطا شود.
