اعضای هیات‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران (استصنا) که به گفته خودشان استفاده بهینه از شرایط پساتحریم را در دستور کار قرار داده‌اند با دعوت از اکبر ترکان، مشاور عالی رییس‌جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در اتاق تهران گرد هم آمدند تا تسهیل شرایط فعالیت اقتصادی و تاسیس نهادی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی را در جزیره کیش از او مطالبه کنند.
این انجمن همچنین چندی پیش نشستی هم با حضور معاونان ذی‌ربط وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تسهیل کسب و کار در این حوزه ترتیب داد و از توانایی‌های فعالان این صنعت گفت تا سهم بهره‌برداری پروژه‌های نفتی و گازی از تجهیزات ساخت داخل افزایش یابد. در ابتدای این نشست رضا پدیدار، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه پس از اجرایی شدن برجام، نگرش جدیدی در مورد سرمایه‌گذاری بر کشور حاکم شده است، گفت: اگرچه این توافق هنوز نتوانسته خواسته‌های فعالان اقتصادی را برآورده کند اما به هر روی در مقوله سرمایه‌گذاری اثراتی بر جای گذاشته و توانسته است تا حدودی جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در کشور را برجسته کند. پدیدار افزود: تحقیقات روی عوامل شتاب‌دهنده صنعت نشان می‌دهد که پارک‌های علمی و فناوری می‌توانند به عنوان یکی از عوامل شتاب‌دهنده توسعه صنعتی نقش ایفا کنند. عوامل دیگر، زیرساخت‌ها و بنیادها هستند. در این میان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نیز جزئی از جریان شتاب‌دهنده توسعه قلمداد می‌شود و می‌تواند نقش بی‌بدیلی در جذب سرمایه‌های خارجی برای مشارکت در پروژه‌های داخلی ایفا کند. این عضو کمیسیون انرژی اتاق تهران در ادامه به معرفی
انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت و اعضای آن پرداخت و گفت: این صنعت پس از نزدیک به دو دهه فعالیت برای حدود 60 هزار نفر به طور مستقیم و برای 18هزار نفر به طور غیرمستقیم اشتغال ایجاد کرده و شامل 600 شرکت حقوقی و دو هزار واحد پیمانکاری زنجیره تامین است.
او از ظرفیت 63 درصدی بلااستفاده در این صنعت سخن گفت و افزود: ظرفیت فعال این صنعت حدود 35درصد است و ظرفیت صادراتی آن نیز از پنج به دو درصد کاهش یافته است. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، گزارشی اجمالی از وضعیت اعضای این انجمن در دریافت تسهیلات صادراتی ارائه کرد و گفت: تنها 42شرکت از 600 شرکت عضو انجمن از این تسهیلات استفاده کرده و کمتر از 10درصد میزان وام درخواستی به آنها پرداخت شده است. پدیدار همچنین با بیان اینکه اگر دولت به دنبال کیفیت، قیمت و زمان مناسبی برای اجرای پروژه‌هاست در مقابل باید سفارش منظم، شرایط برابر و شرایط یکسانی را اعمال کند. او سپس به تاسیس دفتر جذب سرمایه‌گذاری خارجی توسط انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران در کیش اشاره کرد و گفت: چشم‌انداز تعریف شده برای این مرکز آن است که به مرکز اصلی جذب سرمایه‌گذاری و فناوری در صنعت نفت کشور تبدیل شود. ماموریت این مرکز نیز جذب حداکثری سرمایه‌گذاری خارجی و فناوری‌های روزآمد از طریق ایجاد تعاملات همه جانبه از طریق شرکای داخلی و خارجی است. به گفته پدیدار بازار هدفی که این انجمن به آن نظر دارد، صنعت ساخت تجهیزات نفت و گاز و پتروشیمی ایران
است.
فعالیت منطبق بر استانداردهای بین‌المللی
در ادامه این نشست رضا خیامیان، رییس هیات‌مدیره انجمن استصنا با اشاره به فضای شکل گرفته پس از برجام گفت: پس از افزایش رفت‌وآمد هیات‌های خارجی به این نتیجه رسیدیم که اگر از شرایط ایجاد شده بهره نگیریم، اجرای پروژه‌ها یا معطل می‌ماند یا به برخی شرکت‌های خارجی واگذار می‌شود که تمام نیازهای خود را نیز از خارج تامین می‌کنند. ما برای دستیابی به موقعیت مناسب نیازمند آن هستیم که توانمند شویم و در سطح بین‌المللی فعالیت کنیم. بر همین اساس قصد داریم، دفتر توسعه سرمایه‌گذاری و فناوری خارجی را تاسیس کنیم.
او افزود: پس از تاسیس این دفتر با انجمن‌های همتای خودمان در هلند و ایتالیا تفاهمنامه‌هایی برای همکاری به امضا رسانده و درحال پیگیری اجرای مفاد آن هستیم. از نظر ما بهترین مدل کسب‌وکار در شرایط کنونی، سرمایه‌گذاری مشترک میان شرکت‌های ایرانی و خارجی است ضمن اینکه بر این باور هستیم که توانمندی خود را از طریق آموزش ارتقا دهیم. به گفته رییس هیات‌مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران ایجاد کلینیک فناوری، معرفی توانمندی‌ها و نیازمندی‌ها در سطح بین‌المللی، مشاوره حقوقی در مشارکت و تامین سرمایه ازجمله خدماتی است که مرکز خدمات سرمایه‌گذاری، انتقال فناوری و مدیریت توسعه در کیش ارائه خواهد کرد. او خطاب به اکبر ترکان گفت: این پیام را به رییس‌جمهور برسانید که در دولت کمتر به صنعت رسیدگی می‌شود. برخی نهادهای دولتی مانند سازمان تامین اجتماعی و سازمان امور مالیاتی فشار زیادی بر صنعت وارد می‌کنند. نتیجه اینکه اکنون بسیاری از واحدهای عضو انجمن به مرز ورشکستگی نزدیک شده‌اند.
سیامک صمیمی دهکردی، دیگر عضو این انجمن نیز گفت: برای تامین مالی پروژه‌ها به دنبال ایجاد صندوق پروژه و انتشار اوراق صکوک هستیم که به ثمر رسیدن این امر جز با همکاری بازار سرمایه و مشارکت شرکت‌های خارجی میسر نمی‌شود. کوروش آهنج یکی دیگر از اعضای انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت گفت: اگرچه براساس قانون، مناطق آزاد از پرداخت مالیات معاف هستند اما این معافیت ظاهرا به رانتی برای شرکت‌های خارجی تبدیل شده است. او در ادامه به مواردی از اعمال تبعیض به نفع شرکت‌های خارجی در مناطق آزاد اشاره کرد و خواستار رفع این تبعیض‌ها شد. تلقی کردن صادرات برای محصولات ارسالی از سرزمین اصلی، حذف مالیات بر ارزش‌افزوده و عملکرد در مناطق آزاد، اختصاص زمین برای ساخت واحدهای فناور(تولیدی و مسکونی) جلب نظر وزارت نفت و دولت در تایید مرکز فناوری استصنا در صنعت نفت و مشارکت مدیریتی و اجرایی در پیاده‌سازی شرکت ملی تامین تجهیزات استصنا ازجمله خواسته‌های این عضو انجمن بود.
مزایای فعالیت در مناطق آزاد
در ادامه این جلسه، اعضای دیگری از انجمن نیز به طرح دغدغه‌های خود که بیشتر به مسائل حوزه بیمه و مالیات بود، پرداختند و خواستار چاره‌اندیشی دولت شدند. پس از ارائه این نقطه نظرات اکبر ترکان، مشاور عالی رییس‌جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی سخنانی در باب ویژگی مناطق آزاد ایران از اروند تا انزلی، چابهار و قشم ایراد کرد و گفت: مناطق آزاد دارای چندین مزیت هستند؛ ازجمله اینکه فضای کسب‌وکار را رونق می‌بخشند و صاحبان کسب‌وکار در این مناطق تا 20سال از معافیت مالیاتی برخوردار می‌شوند. همچنین معافیت حقوق و عوارض گمرکی، معافیت از قانون پولی و بانکی، قانون کار و معافیت از دریافت ویزا از دیگر مزایای مناطق آزاد به شمار می‌رود.
ترکان با بیان اینکه مناطق آزاد ایران هر یک دارای مزیتی جداگانه نیز هستند، توضیح داد: منطقه آزاد کیش، محور گردشگری، حفاری‌های دریایی و مرکز لجستیک خلیج فارس است. چنانکه درحال حاضر 210شرکت نفتی در آن مستقر هستند. منطقه قشم محل استقرار صنایع مبتنی بر انرژی است چون در قشم میدان گازی مشترکی با عمان وجود دارد. منطقه اروند نیز در مجاورت قطب گازی عراق قرار دارد. یعنی سرمایه‌گذاران می‌توانند با سرمایه‌گذاری در اروند، تجهیزات نفتی مورد نیاز عراق را نیز تامین کنند. او درباره بندر چابهار نیز گفت: چابهار ترانزیت محور است و منطقه آزاد انزلی نیز برای کسب‌وکار با کشورهای حوزه خزر ایجاد شده است. سرریز صنایع تبریز هم به منطقه آزاد ارس منتقل شده و منطقه آزاد ماکو نیز که در مرز ترکیه ایجاد شده در پی تامین زیرساخت‌هایی برای ساماندهی حمل‌و‌نقل زمینی در ارتباط با ترکیه است. اکبر ترکان خطاب به اعضای انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت که خواستار اختصاص مکانی برای استقرار دفتر جذب سرمایه‌گذاری در کیش بودند، گفت: اگر صرفا به بازار داخل فکر می‌کنید، کیش منطقه مناسبی برای فعالیت است اما اگر به بازارهای جهانی هم نظر دارید، منطقه آزاد
اروند مناسب‌تر به نظر می‌رسد. بازار داخلی به هر رو تقاضاهایی دارد که محدود است و به همین دلیل نباید از بازارهای دیگر ازجمله بازار عراق غفلت کرد.
شرایط اعطای وام از صندوق توسعه
ترکان به اعضای این انجمن توصیه کرد که راهکارهایی برای تامین مالی بیندیشند. او گفت: یکی از شروط بانک‌های خارجی برای اعطای تسهیلات این است که حدود 85 درصد تجهیزات مورد نیاز از کشور وام‌دهنده تامین شود. بنابراین یکی از راهکارها این است که صندوق توسعه ملی متقاعد شود که اعطای وام را منوط به استفاده از توان داخلی کند. درحالی که در قانون صندوق توسعه ملی، عکس این رویه لحاظ شده چنانکه این صندوق در شرایطی به متقاضیان تسهیلات پرداخت می‌کند که تجهیزات مورد نیاز را از خارج خریداری کنند. مشاور عالی رییس‌جمهور همچنین این توصیه را نیز مطرح کرد که فعالان اقتصادی سرمایه‌گذاری‌هایی را در اولویت قرار دهند که متضمن ایجاد اشتغال باشد. اکبر ترکان نسبت به اعطای زمین به این انجمن برای ایجاد دفتر جذب سرمایه‌گذاری در کیش با شرایط مناسب قول مساعد داد.
