مترجم: علی دانشیان
نویسنده: مارجری کن
استاد سابق دانشکده حقوق توماس جفرسون
پیش از سفر تاریخی بیستم مارس باراک اوباما به کوبا، گمانها بر این بود که او میتواند کوبا را وادار به بهبود وضع حقوق بشرش کند. اما مقایسهیی میان پیشینه حقوق بشری کوبا و ایالات متحده، نشان میدهد که این امریکاست که باید از کوبا درس بیاموزد. اعلامیه جهانی حقوق بشر دو مقوله متفاوت از «حقوق بشر» را در بر میگیرد -حقوق مدنی و سیاسی از یک سو و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از سوی دیگر. حقوق مدنی و سیاسی شامل حق زندگی، آزادی بیان، حق برخورداری از محاکمه منصفانه، حق تعیین سرنوشت و رهایی از شکنجه، رفتار وحشیانه و بازداشتهای خودسرانه است. حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز حق آموزش، بهداشت، امنیت اجتماعی، بیمه بیکاری، مرخصی زایمان، حقوق برابر برای کار برابر، کاهش مرگ و میر نوزادان، پیشگیری، درمان و کنترل بیماریها و آزادی تشکلها و پیوستن به اتحادیهها و اعتصابها را شامل میشود. حقوق بشر در دو پیمان تنظیم شده است - میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی . ایالات متحده تنها میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی را امضا کرده است. امریکا از امضای میثاق بینالمللی حقوق
اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سرباز میزند. از دوران زمامداری ریگان، سیاست امریکا این بوده است که حقوق بشر را حقوق مدنی و سیاسی تعریف کند. حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، چون بوی رفاه اجتماعی و سوسیالیسم داشتهاند، همگی رد شدهاند. امریکا از وضع حقوق مدنی و سیاسی در کوبا انتقاد میکند و دسترسی همگانی ستودنی کوباییها به مسکن، مراقبتهای بهداشتی، آموزش و مرخصی زایمان با حقوق و دستمزد برابر را نادیده میگیرد. در حالی که دولت ایالات متحده، خود، مرتکب نقض جدی حقوق بشر در خاک کوبا شده است؛ شکنجه و بازداشت خودسرانه در گوانتانامو از یکسو و از سوی دیگر آنکه این کشور از سال 1960، از طریق تحریمهای اقتصادی، به صراحت در حقوق اقتصادی کوبا و حق تعیین سرنوشت آن کشور مداخله کرده است. تحریم اقتصادی کوبا از جانب ایالات متحده را رییسجمهور آیزنهاور در جریان جنگ سرد و در واکنش به یادداشت یک مقام ارشد وزارت امورخارجه در سال 1960 آغاز کرد. امریکا در رسیدن به این هدف شکست خورد، اما محاصره تنبیهی زندگی را در کوبا سخت کرد.
انتخابات
انتخابات پارلمان ملی کوبا هر پنج سال برگزار میشود و انتخابات محلی شوراهای شهر هر دو و نیم سال. نمایندگان مجلس ملی سپس «شورای دولت» را انتخاب میکنند که هیات وزیران را از میان آنانی که رییسجمهور انتخاب کرده، تعیین میکنند. از سال 2018 (تاریخ انتخابات عمومی بعدی کوبا)، حضور در تمام جایگاههای رده بالای انتخابی، از جمله ریاستجمهوری به حداکثر دو دوره پنج ساله محدود خواهد شد. هرکسی میتواند نامزد شود. لازم نیست کسی نامزد حزب کمونیست باشد. هیچ پولی نباید برای تبلیغ نامزدها هزینه شود و هیچ حزبی اجازه راهاندازی کارزار تبلیغاتی در جریان انتخابات را ندارد. نیروهای نظامی ماموریتی در حوزههای رایگیری ندارند؛ دانشآموزان مسوول محافظت از صندوقهای رایگیری هستند.
حقوق کارگران
قوانین کوبا حق تشکیل و پیوستن آزادانه به اتحادیههای کارگری را تضمین میکنند. اتحادیهها از نظر قانونی مستقل هستند و از نظر مالی خودمختار، مستقل از حزب کمونیست و دولت، و اعتبارهایشان از حق اشتراک اعضا تامین میشود. حقوق کارگرها از جانب اتحادیه و با قراردادی کتبی حفاظت میشود؛ 44-40 ساعت کار هفتگی و 30روز مرخصی با حقوق سالانه در بخش دولتی. اتحادیهها این حق را دارند که از کاری که خطرناک میدانند دست بکشند. آنان از حق مشارکت در مدیریت شرکت، حق دریافت اطلاعات مدیریتی، حق دریافت فضای اداری و لوازم مورد نیاز و حق خروج از کار برای نمایندگان اتحادیهها، برخوردارند. موافقت اتحادیهها برای اخراجها، تغییر در الگوی ساعتهای کاری، اضافه کاری و گزارش ایمنی سالانه لازم است. اتحادیهها همچنین نقشی سیاسی در کوبا دارند و بنابر قانون اساسی در مسائل مربوط به قانون کار باید با آنان مشورت شود. آنها همچین این حق را دارند که قوانین جدید را در قالب طرح به مجلس ملی بفرستند.
زنان
زنان اکثریت قاضیها، دادستانها، وکیلها، دانشمندان، کارگران صنعتی، کارگران بخش سلامت و متخصصهای کوبایی را شکل میدهند. کوبا رتبه نخستِ نجات جان کودکانِ «کشورهای کمتر توسعه یافته»ی «شاخص مادری» را داراست. با حضور بیش از 48درصدی زنان در پارلمان، کوبا سومین کشور جهان از نظر حضور نمایندگان زن در پارلمان است. زنان در طولِ مرخصی زایمانِ با حقوق، 9 ماه دستمزد کامل را دریافت میکنند که در سه ماه بعدی با 75درصد دستمزد ادامه مییابد. برنامه کنترل خانواده اولویت بالایی در مراقبتهای پیش از تولد دارد، دولت یارانه سقط جنین را میپردازد و خدمات بستری و اسکانِ پیش از زایمان در زایشگاهها را برای زنان فراهم میکند.
مجازات اعدام
مطالعهیی از جانب دانشکده حقوق کرنل در اکتبر 2015، هیچ مورد محکوم به اعدام یا در انتظار اجرای حکم اعدامی را در کوبا شناسایی نکرد. در دسامبر سال 2010، با دستور دادگاه عالی کوبا حکم اعدام آخرین زندانی در انتظار اعدام کوبا تخفیف یافت؛ یک کوبایی-امریکایی متهم به قتل در جریان حملهیی تروریستی در سال 1994. از آن زمان تاکنون هیچ حکم اعدام جدیدی صادر نشده است. در مقابل بنابر دادههای «مرکز اطلاعات مجازات اعدام» از اول ژانویه 2016، 2949 نفر در زندانهای ایالتی امریکا در انتظار اجرای حکم اعدام بودند.
توسعه پایدار
در سال 2006، صندوق جهانی حیات وحش، یک سازمان جهانی محیط زیستی پیشرو، دریافت که کوبا تنها کشوری در جهان است که موفق به توسعه پایدار شده است. جاناتان لو، یکی از نویسندگان این گزارش، گفت: «بنابر شاخصهای سازمان ملل، به لطف نرخ بالای باسوادی و امید به زندگی بسیار بالا کوبا به سطح خوبی از توسعه دست یافته است. در حالی که به سبب مصرف پایین انرژی، آثار زیست محیطی بزرگی پدیده نیامده است.»
از نطق کردن دست بکشید و محاصره را بشکنید!
وقتی یک سال قبل، کوبا و امریکا گفتوگوها پیرامون حقوق بشر را آغاز کردند، پدرو لوئیس پدروسو، رییس هیات نمایندگان کوبا گفت: «ما نگرانیمان را در مورد الگوهای تبعیض و نژادپرستی در جامعه امریکا، وخیم شدن خشونت پلیس، اعمال شکنجه و اعدامهای فراقانونی در مبارزه با تروریسم و برزخ قانونی زندانیان در اردوگاه زندانیان گوانتانامو، ابراز کردیم.» ریاکاری حقوق بشری دولت ایالات متحده در نطق کردن پیرامون حقوق بشر در کوبا، در عین دریغ کردن بسیاری از حقوق اساسی بشر از مردم امریکا، به چشم میآید. ایالات متحده امریکا باید محاصره کوبا را بردارد. اوباما باید گوانتانامو را تعطیل کند و آن را به کوبا بازگرداند.