3 میلیارد دلار از اهداف صادراتی عقب مانده‌ایم
گروه تجارت مسلم تقوی
در آستانه برگزاری بیستمین سالروز ملی صادرات، نشستی خبری به مناسبت این روز برگزار شد که در آن رییس سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به افزایش حجم صادرات گفت: طی 6ماهه ابتدایی سال، 25درصد رشد وزنی و 6درصد رشد ارزشی صادرات داشته‌ایم ولی نسبت به آنچه برنامه‌ریزی کرده بودیم عقب هستیم. مجتبی خسروتاج با اشاره به اینکه اتاق بازرگانی، سازمان توسعه تجارت، تشکل‌ها و بخش خصوصی باید برای افزایش صادرات تلاش کنند، گفت: رشدی که مدنظر ما بود، رسیدن به هدف 50میلیارد دلاری است ولی در 6ماهه اول سال، 3میلیارد دلار از هدف خود عقب هستیم و باید این کسری را جبران کنیم.
انتخاب صادرکننده نمونه از موضوعاتی است که نشان‌دهنده تمرکز سازمان توسعه تجارت بر اهمیت صادرات و شاخص‌های انتخابی آن نشان‌دهنده نوع نگاه این سازمان به مساله صادرات است. فارغ از اینکه چه صادرکنندگانی به عنوان نمونه یا ممتاز انتخاب می‌شوند، همیشه اعتراضاتی نسبت به این انتخاب وجود دارد. در هفته گذشته، برخی صادرکنندگان اعلام کرده بودند که شرکت‌های صادرکننده خصولتی و دولتی از امتیازات بیشتری برخوردار هستند تا شرکت‌های خصوصی. در مورد این مساله نیز خبرنگار تعادل در این نشست خبری، سوالی از رییس سازمان توسعه تجارت ایران پرسید که وی در پاسخ گفت: من شخصا در جلسات کارگروه وقت گذاشته‌ام و سعی کردیم هر کسی که حتی اندکی به تسهیلات عمومی یا نهادهای انقلابی یا دولتی دسترسی دارد را از جدول مسابقه کنار بگذاریم و آنها را جداگانه بررسی کنیم. رییس سازمان توسعه تجارت ادامه داد: زمانی که قصد داشتیم افراد نمونه را انتخاب کنیم، سعی ما بر این بود که کسانی را انتخاب کنیم که حتما «خصوصی اصیل» باشند و آنهایی که شائبه دولتی بودن یا بنگاه‌های عمومی و منابع عمومی را دارند در میان انتخاب‌شدگان قرار ندهیم؛ پس با اطمینان می‌توانیم پاسخ دهیم
که چنین شائبه‌یی وجود ندارد. وی ادامه داد. ضمن اینکه ما برخی از این شرکت‌ها که با استفاده از منابع عمومی توانسته‌اند کار صادراتی انجام دهند را معرفی می‌کنیم ولی نگذاشته‌ایم حقی از صادرکنندگان خصوصی ضایع شود.
با وجود رشد صادرات به اهداف نرسیدیم
خسروتاج در ادامه به عنوان متولی دولتی حوزه صادرات کشور به عملکرد تجارت خارجی در 6ماهه نخست سال اشاره کرد و گفت: در نیمه ابتدایی سال، صادرات از لحاظ حجمی 25.5درصد رشد وزنی و 6درصد رشد ارزشی داشته است. رییس سازمان توسعه تجارت به صورت تفصیلی آمار صادرات را اینگونه توضیح داد: طی 6ماهه ابتدایی سال 1395 با احتساب میعانات گازی معادل 59هزار و 132تن کالای غیرنفتی به ارزش 21میلیارد و 706میلیون دلار صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال پیش، با افزایش حجمی و ارزشی مواجه شده است.
به گزارش «تعادل»، بر اساس آمار مقدماتی گمرک ایران از صادرات طی 6ماهه ابتدایی سال، میعانات گازی با صادراتی به ارزش 3میلیارد و 496میلیون دلار، کاهش 13درصدی از لحاظ ارزشی داشته است. گفتنی است از لحاظ وزنی این بخش با کاهش 3درصدی همراه بود و دلیل اصلی این کاهش به تناسب نوسانات قیمت جهانی محصولات این حوزه بوده است. قیمت جهانی بخش پتروشیمی صادرات نیز 8هزار و 698میلیون دلار بوده که افزایش 22درصدی را برای این بخش به همراه داشته است. در حوزه صنعت صادرات ما به 7هزار و 261میلیون دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ثابت ماند. اگرچه در این حوزه از لحاظ وزنی با افزایش 8درصدی صادرات مواجه بودیم. فرش و صنایع دستی نیز با وجود کاهش 20درصدی میزان وزنی، با 11درصد رشد، 147میلیون دلار ارزآوری برای کشور داشت. در حوزه کشاورزی نیز با وجود افزایش 15درصدی حجم صادرات از لحاظ وزنی، نهایتا یک هزار و 528میلیون دلار صادرات داشتیم که 7درصد کمتر از ارزش دلاری صادرات نسبت به مدت مشابه سال پیش است. حوزه معدن اما بیشترین رشد صادرات را داشته است و با افزایش 50درصدی وزنی و 41درصدی ارزشی، در 6ماهه ابتدایی سال 576میلیون دلار ارزآوری برای
کشور به همراه داشت. این رقم در مدت مشابه سال پیش حدود 409میلیون دلار بود.
نرسیدن به اهداف نشانگر مشکلات صادرات
در عین حال، خسروتاج در مورد مشکلات صادرکنندگان توضیح داد: برای مشخص شدن اینکه در صادرات خود توانسته‌ایم به اهداف خود برسیم یا خیر، یک شاخص وجود دارد و آن کنترل رقم‌های کمی صادرات است، یعنی وقتی ما می‌بینیم طی 6ماه به 22میلیارد دلار رسیده‌ایم و نسبت به هدف 25میلیارد دلاری خود 3میلیارد عقب هستیم، بیانگر این است که صادرکنندگان ما در رسیدن به این اهداف مشکلاتی داشته‌اند. رییس سازمان توسعه تجارت ادامه داد: روز ملی صادرات هم با همین انگیزه برنامه‌ریزی شده که بتوانیم فرهنگ‌سازی کنیم؛ وقتی قوانینی اعلام می‌شود که صادرکنندگان را از پرداخت مالیات معاف می‌کند، این موضوع به دستگاه‌های مختلف نشان می‌دهد صادرات برای ما مهم است. وی افزود: به عنوان مثال برخی صادرکنندگان اعلام کرده بودند که در استرداد مالیات پرداختی از سازمان مشکل دارند و ما به همراهی کامل تقوی‌ن‍ژاد (رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور) سعی کردیم مشکلات آنها را حل کنیم، ولی هنوز از این نوع مشکلات وجود دارد و سعی ما در حل کردن همین مشکلات است.
تعداد صادرکنندگان نمونه افزایش یافته است
خسروتاج همچنین در حاشیه این مراسم به تعداد شرکت‌کنندگان در انتخاب صادرکننده نمونه اشاره کرد و گفت: امسال چیزی حدود 50صادرکننده نمونه، حدود 5صادرکننده ممتاز (صادرکنندگانی که 5سال متوالی صادرکننده نمونه بودند) خواهیم داشت. وی ادامه داد: در کنار اینها 3صادرکننده دیگر خواهیم داشت که چندین سال ممتاز بودند و حالا مدال افتخار می‌گیرند. رییس سازمان توسعه تجارت در مورد تفاوت روند انتخاب صادرکننده نمونه امسال با سال پیش گفت: این پروسه‌یی است که بر اساس شاخص‌های مشخصی هر ساله تعدادی صادرکننده نمونه انتخاب خواهند شد و اکنون اعتقاد برخی این است که این شاخص‌ها باید تغییر کند و جلسات کارگروهی برای اصلاح شاخص‌های سال آینده تغییر خواهد گرفت. رییس سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به افزایش ۱۰درصدی ثبت‌نام‌کنندگان در فرآیند انتخاب صادرکننده نمونه امسال گفت: ۵گروه کالایی حدنصاب لازم را به دست نیاورده‌اند. مجتبی خسروتاج گفت: امسال ۴۷۸بنگاه در سامانه «نمونش» ثبت‌نام کردند که در مقایسه با سال گذشته، 10.6درصد افزایش داشته است. وی با اشاره به اینکه ثبت‌نام‌کنندگان در بخش کالا ۴۶۱بنگاه و در بخش خدمات ۱۷بنگاه بوده است، افزود: کل
پرونده‌های پذیرش شده ۱۶۱مورد بوده که در این میان، ۱۵۰پرونده در بخش کالا و ۱۱پرونده در بخش خدمات بوده‌اند.
قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه هیچ بنگاهی از استان‌های ایلام، چهارمحال و بختیاری، اردبیل، سیستان و بلوچستان و کهگیلویه و بویراحمد امسال مشارکت نداشته‌اند، افزود: استان تهران با ۵۳بنگاه متقاضی در رتبه اول و پس از آن استان‌های خراسان رضوی با ۱۴بنگاه و اصفهان و فارس با ۱۲بنگاه متقاضی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. خسروتاج با اشاره به اینکه نگاه آماری به شاخص‌ها و معیارهای انتخاب صادرکنندگان نمونه در سال جاری نشانگر این است که حدود ۷۵درصد متقاضیان امتیاز مربوط به دارا بودن استانداردهای مدیریتی بین‌المللی را کسب کرده‌اند، گفت: فقط ۴۱درصد متقاضیان امتیاز مربوط به استانداردهای کیفی بین‌المللی را به دست آوردند. رییس سازمان توسعه تجارت با اعلام اینکه حدود ۹۸درصد از متقاضیان امتیاز دارا بودن وب‌سایت دوزبانه و ۲۹درصد امتیاز تبلیغات در سایت‌های بین‌المللی را به دست آوردند، افزود: ۲۷درصد متقاضیان امتیاز دارا بودن دفتر فروش و نمایندگی در کشور هدف را کسب کرده‌اند.
توسعه صادرات از اهداف اقتصاد مقاومتی
وی در مورد هم‌راستا شدن سیاست‌های صادراتی با اقتصاد مقاومتی توضیح داد: باید صادرات به سمتی برود که بخش دانش‌بنیان آن افزایش یابد و در بخش صادرات مواد خام شاهد کاهش صادرات باشیم؛ این از برنامه‌های اصولی ما در سازمان توسعه تجارت است که به عنوان مثال در همین انتخاب صادرکنندگان نمونه حدود 200 امتیاز برای شرکت‌های دانش بنیان در نظر گرفته‌ایم تا شانس این را داشته باشند که در بخش صادرکننده نمونه شرکت کنند. خسروتاج تاکید کرد همه اقداماتی که سازمان برای توسعه صادرات انجام می‌دهد بر اساس سیاست کلان اقتصاد مقاومتی است که خود آن هم بر توسعه صادرات تاکید دارد؛ علاوه بر این در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی آمده که منابع تامین کالا و کشورهای هدف خود را متعدد کنیم و روابط خود را در راستای توسعه پیوندهای منطقه‌یی با کشورهای همسایه، بهبود بخشیم. رییس سازمان توسعه تجارت ادامه داد: بحث تولید داخل، استفاده از ظرفیت‌های داخلی مانند منابع انسانی، همه بحث‌هایی است که با کنترل مدیریت واردات قابل انجام است.
