چرا تولید پلتفرم در ایران حرکت لاک‌پشتی دارد؟
گروه صنعت|
خودروسازان ایرانی که تاکنون تنها با «فیس لیفت» یعنی با کمی‌بازنگری، تغییراتی را در طراحی خودروها ایجاد می‌کردند، حالا براساس اظهارات وزیر صنعت، معدن و تجارت از اواخر سال96، خودروهایی با پلتفرم ایرانی تولید خواهند کرد. البته محمدرضا نعمت‌زاده، اواخر تیرماه سال جاری در جلسه شورای سیاست‌گذاری بابت سرعت طراحی پلتفرم‌های ایرانی، ابراز نارضایتی کرده بود، اما حالا از ورود نخستین خودروهای تولید داخل با پلتفرم ایرانی خبر می‌دهد. به نظر می‌رسد براساس گزارش خودروسازان، این پلتفرم تا پایان سال جاری یا اوایل سال96 به بازار نمی‌رسد و باید تا اواخر سال آینده منتظر ورود این خودروها بود. هرچند سال گذشته، با یک شرکت ایتالیایی نیز برای طراحی پلتفرم قراردادهایی بسته شد و در اواخر همان سال، از پلتفرم «عتف» رونمایی شد اما هنوز شیوه اجرای این پلتفرم مشخص نیست. با این حال، باید امیدوار بود که این خودروهای ملی دیگر کپی‌برداری با کمی تغییر از خودروهای چینی و فرانسوی نباشند و بتوانند رضایت مشتریان خودروهای داخلی را جلب کنند.
در هر صورت، باتوجه به سند چشم‌انداز1404، ایران باید 5پلتفرم ملی را در صنعت خودروسازی طراحی کند؛ این درحالی است که می‌توان گفت، تاکنون حتی یک پلتفرم ملی برای خودروهای تولید شده طراحی نشده است. این در شرایطی است که در این زمینه، بارها از شرکت‌های خودروسازی خواسته شده ضمن توجه به نیازهای مشتریان و بهبود کیفیت خودروها، نوآوری و خلاقیت را در خودروها اعمال کرده، درمورد پلتفرم ملی با جدیت بیشتری کار کنند و برنامه‌های عملیاتی و جبرانی خود را برای تحقق برنامه در افق۱۴۰۴ مورد بازنگری و تدوین قرار دهند، اما این موضوع تاکنون در عملکرد خودروسازان مشهود نبوده است.
به گفته وزیر صنعت، سال گذشته در حوزه صنعت خودرو، سیاست‌هایی اتخاذ و برنامه راهبردی تعیین شده که در قالب این راهبرد، باید پلتفرم، نیروی محرکه و طرح کلی تولید خودرو ایجاد شود؛ البته این توان در صنعت خودروسازی موجود است و گزارش‌های ارائه شده حاکی از حرکت خودروسازان در این مسیر است و امیدواریم اواخر سال آینده، نخستین تولیدات پلتفرم‌های ایرانی، وارد بازار شود. محمدرضا نعمت‌زاده همچنین گفت: خودروسازی در بخش صنعت و اقتصاد پیشران است و همواره صنایع ماقبل و مابعد خود را به حرکت وا می‌دارد؛ لذا این صنعت برای هر کشور از لحاظ توسعه فناوری بسیار مهم و ضروری است؛ ضمن اینکه باتوجه به وجود فناوری‌های مختلف در صنعت خودروسازی، روز به روز خودروهای تولید شده در دنیا پیچیده‌تر می‌شوند و سطح تکنولوژی ارتقا می‌یابد؛ لذا توسعه فناوری در کشور بسیار مورد اهمیت است.
نعمت‌زاده همچنین تصریح کرد: در گذشته خودروها براساس استاندارد یورو۲ تولید می‌شد؛ ولی با ورود فناوری‌های جدید به صنعت، استاندارد یورو۵ لحاظ شده و ارتقا به یورو۶ نیز مدنظر است و امیدواریم کیفیت سوخت نیز به صورت همزمان با رشد کیفی محصولات بهبود یابد. نعمت‌زاده درباره خودروهای تجاری نیز گفت: درخصوص تولید کامیون مقرر شده موتورهای یورو۵ تولید شود و بر همین اساس با شرکت‌های صاحب تکنولوژی در حال مذاکره هستیم و در نظر است که گیربکس اتوماتیک کامیون، اتوبوس نسل جدید و سایر قطعات این خودرو با همکاری کشورهای صاحب تکنولوژی در ایران تولید شود. وی تصریح کرد: به‌طور قطع مردم همچون گذشته از تولید کالاهای داخلی در کشور حمایت خواهند کرد و خودروسازان نیز با افزایش کیفیت به این همراهی پاسخ خواهند داد تا به‌زودی، شاهد رشد در این صنعت باشیم.
بازار خودرو ۲۵ تا ۳۰میلیارد دلاری ایران
ازسوی دیگر، براساس چشم‌انداز1404 پیش‌بینی می‌شود که تقاضای خودرو سواری و وانت در ایران به 2میلیون و ۳۰۰هزار دستگاه خواهد رسید؛ چراکه بازار خودرو ایران بازار بزرگی است، به‌همین دلیل بسیاری از خودروسازان مطرح خارجی چشم به این بازار دارند و در صورتی‌که خودروهای داخلی و خارجی با قیمت مناسب، کیفیت جهانی و البته با شرایط فروش اعتباری معمول در سطح جهان در بازار ایران عرضه شوند، این بازار کشش جذب تا دو میلیون دستگاه خودرو در سال را دارد؛ چراکه ظرفیت سالانه فروش خودروهای داخلی و وارداتی در بازار ایران در شرایط مطلوب بین ۲۵ تا ۳۰میلیارد دلار است و براساس سند چشم‌انداز۱۴۰۴ معادل 2میلیون دستگاه از تقاضای خودروهای سبک در داخل ایران تولید و ۳۰۰هزار دستگاه خودرو نیز از طریق واردات تامین خواهد شد.
در همین رابطه، یک کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه بزرگی بازار خودرو ایران در حدی است که بسیاری از خودروسازان جهانی مانند تویوتا و کیا ترغیب به سرمایه‌گذاری و تولید در ایران شوند، خاطرنشان کرد: شرکتی چون تویوتا سایت‌های تولیدی خود را به کشورهایی چون ترکیه منتقل کرده است زیرا هزینه حقوق و دستمزد در ترکیه حدودا یک‌پنجم اروپا و امریکاست. حسن کریمی سنجری اظهار کرد: در ایران نیز هزینه حقوق و دستمزد پایین بوده و مزیت رقابتی چون در دسترس بودن انرژی ارزان برای صنایع در مقایسه با کشورهای اروپایی وجود دارد، بنابراین در صورت معرفی این مزیت‌ها به خودروسازان خارجی آنها ترغیب به تولید و سرمایه‌گذاری در ایران خواهند شد. کریمی سنجری با بیان اینکه نباید بازار ایران را در اختیار خودروهای آماده خارجی گذاشت، تصریح کرد: در شرایط پساتحریم تنها در صورتی باید به خودروهای آماده خارجی (CBU) اجازه ورود به ایران را داد که شرکت‌های تولیدکننده این خودروها نسبت به سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی خط تولید در ایران اقدام کنند. وی خاطرنشان کرد: اینکه شرکت‌هایی چون تویوتا، کیا و هیوندای تنها از مزیت‌های بازار خودرو ایران استفاده کرده و خودروهای
آماده خود را در ایران بفروشند کار درستی نبوده و برخلاف مصالح اقتصاد ملی و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است.
فاجعه‌ای به‌نام «فراخوان نشدن»
ازسوی دیگر، درحالی که در جلسه اخیر شورای سیاست‌گذاری خودرو، موضوع نارضایتی مشتریان نیز مورد توجه وزیر قرار گرفته بود اما همچنان خلأ کیفیت مناسب ازجمله نارضایتی‌های مشتریان است. به‌طور مثال، هیچ‌گاه مشتریان برای عیوب و ضعف‌های خودرو ازسوی خودروسازان ایرانی فراخوان نشده‌اند. در همین زمینه، رییس انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان گفت: فراخوان نشدن خودروهای معیوب برای حل عیب در ایران فاجعه است. محمد جعفری اظهار کرد: متاسفانه موضوع فراخوان و حل عیب خودروهای معیوب داخلی و وارداتی از موضوعات مهم مغفول مانده در بازار خودرو ایران است. وی با بیان اینکه شاید تعداد خبرهای منتشر شده درباره فراخوان خودروهای معیوب در ایران به تعداد انگشتان دست هم نرسد، خاطرنشان کرد: این به این معنی نیست که خودروهای داخلی و وارداتی در ایران برخلاف همه جای دنیا بی‌نقص بوده و نیاز به فراخوان پیدا نمی‌کنند، بلکه به این معناست که عرضه‌کنندگان خودرو تعهدی در قبال مصرف‌کنندگان ندارند. رییس انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان ادامه داد: در بازار خودروهای وارداتی آشفتگی بسیاری وجود دارد؛ به‌گونه‌یی که نمایندگی‌های رسمی خودروسازان خارجی در ایران مسوولیت گارانتی و حل عیب بسیاری از خودروهای وارد شده به ایران را قبول نمی‌کنند. وی افزود: خودروسازان داخلی نیز معمولا خودروهای معیوب خود را فراخوان نمی‌کنند، بلکه این مصرف‌کنندگان هستند که پس از تحویل گرفتن خودرو در برخی موارد به‌دلیل معایب و نقص فنی آن ناچار به مراجعه مکرر به تعمیرگاه‌ها برای حل عیب می‌شوند. جعفری با بیان اینکه تا آنجا که می‌دانم در قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو نیز موضوع مهمی مانند فراخوان خودرو مدنظر قرار نگرفته است، تصریح کرد: در این زمینه باید قوانین لازم و شفاف برای الزام خودروسازان و واردکنندگان به فراخوان خودروهای معیوب وضع شود.
