گروه اقتصاد کلان
مهار تورم و دستیابی به نرخ تک‌رقمی تورم جزو سیاست‌های اصلی دولت بود اما نه در همه شاخص‌ها. در طول 2سال اخیر گرچه شاخص‌های قیمت کالاهای مصرفی و خدمات شهریان و روستاییان و تورم تولیدکننده به شکل چشمگیری کاهش پیدا کردند اما حالا آمار و ارقام از افزایش 109درصدی تورم کالاهای وارداتی خبر می‌دهند که نشان از سیاست غیروارداتی دولت در جهت حمایت از بخش تولید داخلی دارد.
طبق آخرین اعلان مرکز آمار، شاخص قیمت کالاهای وارداتی به ارزش ریال و با قیمت پایه سال 90، 1639.2 رسیده که این مقدار نسبت به فصل قبل 138.8درصد و نسبت به فصل مشابه سال گذشته (تورم نقطه به نقطه) 254درصد افزایش داشته است. درصد تغییر چهار فصل منتهی به فصل جاری نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل برابر با 109.1 برآورد شده است.
این در حالی است که شاخص قیمت کل در تابستان همان سال نسبت به بهار سال گذشته رشدی برابر 14.6درصد داشت. بررسی‌های «تعادل» از گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد که تغییر شاخص قیمت کل برخی گروه کالاهای وارداتی با شیب تندی افزایش یافته است. اما آیا این افزایش تاثیری هم بر تورم مصرف‌کننده گذاشته است؟ تاثیر تورم وارداتی بر تورم کشور به صورتی است که شاخص بهای کالاهای وارداتی جزیی از شاخص بهای عمده‌فروشی بوده و نرخ رشد شاخص قیمت کالاهای وارداتی بر میزان رشد تورم سالانه تاثیرگذار است.
با این وجود تورم وارداتی، شامل سه جزو اساسی؛ تورم کشورهای طرف مبادله، نرخ ارز اسمی موثر و حاشیه سود وارد‌کنندگان اعم از هزینه‌های حمل و نقل و تعرفه‌های گمرکی است. بر همین اساس بخش قابل توجهی از رشد تورم در برخی گروه کالاهای وارداتی از افزایش تعرفه‌های گمرکی ناشی می‌شود. به عنوان نمونه شیب افزایش شاخص قیمت کل برای گروه شانزدهم که شامل ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی؛ اجزا و قطعات آنها؛ دستگاه‌های ضبط و پخش صوت و تصویر تلویزیون و اجزا و قطعات و متفرعات این دستگاه‌ها است نسبت به فصل قبل 192.7درصد به ارزش ریالی رشد داشته که رشد شاخص قیمت این گروه از کالاها بیشتر به علت افزایش 4درصدی تعرفه واردات این گروه کالا در همان سال بود.
بیشترین درصد تغییر شاخص قیمت کالاهای وارداتی به گزارش مرکز آمار، همچنان مربوط به واردات پوست خام و چرم است. این گروه کالای وارداتی که تابستان 94 با رشد 38.6درصدی شاخص قیمت، در پاییز همان سال رشدی برابر 227.1درصد به ارزش ریالی داشته است.
واردات ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی با درصد تغییر 148.6 و بعد از آن گروه کالای وارداتی بیستم (کالاها و مصنوعات دیگر) با رشد 140.8 نسبت به فصل قبل بیشترین افزایش شاخص قیمت را دارد.
از طرف دیگر شاخص قیمت مروارید طبیعی یا پرورده، سنگ‌های گرانبها یا نیمه‌گرانبها، فلزات دارای روکش یا پوشش از فلزات گرانبها و اشیای ساخته شده از این مواد، زیورآلات و سکه هیچ‌گونه رشد قیمتی نداشته و درصد تغییر شاخص قیمت این گروه از کالاهای وارداتی صفر درصد بیان شده است.
همچنین اشیای هنری، اشیای کلکسیون یا عتیقه نیز کمترین رشد شاخص قیمت در بین بیست و یک گروه کالای وارداتی با 4.8درصد افزایش ریالی، نسبت به فصل قبل دارد. واردات حیوانات زنده و محصولات حیوانی که در بهار سال 94 منفی 3.9درصد بوده و در تابستان همان سال 1.2درصد رشد شاخص قیمت داشته و در گزارش پاییزماه سال گذشته 41.7درصد افزایش داشته است.
در این گزارش شاخص قیمت وسایل نقلیه هوایی، زمینی و دریایی به رشد 123.1درصدی به ارزش ریالی رسیده که این افزایش حاکی از رشد تعرفه واردات خودروهای خارجی در سال گذشته است. نکته جالبی که در این مورد گزارش اعلام شده از سوی مرکز آمار وجود دارد فراز و فرود افزایش شاخص قیمت واردات کفش است. این گروه از کالاهای وارداتی که در بهار سال 94، 20.9درصد تغییر داشت که در تابستان همان سال با کاهش 19.7درصدی به رشد 1.9درصدی رسید اما در آخرین گزارش اعلام شده از مرکز آمار، شاخص قیمت این گروه از کالاهای وارداتی 54.3درصد تغییر نسبت به فصل تابستان اعلام شد.
رشد شاخص قیمت محصولات نباتی نیز در این میان قابل توجه بوده و از درصد تغییر این گروه از کالاهای وارداتی در تابستان 94 که 9.4درصد بود در این گزارش به رشد 133.1درصدی رسیده است.
در حالی که کشور در تولید بسیاری از محصولات نباتی با مازاد تولید مواجه است و سالانه بخش زیادی از نیاز مرکبات بازار داخلی از راه قاچاق تامین می‌شود. با این وجود کالاهای اساسی که در این گزارش ضریب اهمیت بالایی دارند، درصد تغییر شاخص قیمت آنها کمتر از حد میانگین بوده که این نشان می‌دهد کالاهای واسطه‌یی که بنگاه‌های تولیدی به آنها نیاز دارد، شیب کندتری نسبت به کالاهای وارداتی مصرفی داشته است. فلزات معمولی و مصنوعات آنها با ضریب اهمیت 17.15، 99درصد و همچنین محصولات صنایع شیمیایی یا صنایع وابسته به آن با ضریب اهمیت 7.7، نسبت به فصل قبل 40.7درصد تغییر شاخص قیمت داشته‌اند.
بررسی «تعادل» از گزارش شاخص قیمت کالاهای وارداتی در پاییز 94 از سوی مرکز آمار نشان می‌دهد به غیر از کالاهای زینتی و تزییناتی، مابقی اقلام وارداتی رشد قیمتی محسوسی داشته و انتظار می‌رود که این آمار و سیاست‌های وارداتی دولت یازدهم، همچنان در جهت حمایت از تولید داخلی و افزایش بهره‌وری در کشور باشد.
