تجارت دریا‌محور

تجارت از راه دریا بیش از صدها سال است که مورد توجه دریانوردان و دولتمردان بوده تا با سرعت و حجم بیشتری به تجارت پرداخته و علاوه بر کشف منابع جدید ثروت، زمینه رشد و توسعه اقتصادی را برای کشور خود فراهم آورند. دریانوردان اروپایی ازجمله پرتغالی، اسپانیایی و انگلیسی در سده‌های اخیر راه‌های جدید دریایی را در مسیر تجارت انتخاب کرده و حتی این راه‌های جدید منجر به کشف قاره امریکا شد. امروزه نیز دولت‌ها و شرکت‌های کشتیرانی با ایجاد خطوط بین‌المللی، تجارت از راه دریا امن‌ترین و پرحجم‌ترین نوع تجارت در جهان به‌شمار می‌آید و کشتی‌های غول‌پیکر در زمینه حمل و نقل تمامی کالاها ازجمله کالاهای استراتژیکی چون نفت، مواد غذایی و حتی مواد معدنی فعالیت گسترده‌یی در تجارت بین‌المللی دارند و در این بین حتی شاخص‌های بورس جهان را به واسطه نقشی که در قیمت تمام شده دارند متاثر می‌سازند. علاوه بر آن وجود بندرهای بزرگ با توان عملیاتی در استاندارد جهانی در اقتصاد کشورها نقش داشته و با نگاهی به آمارها درمی‌یابیم که کشوری مانند سنگاپور فقط به واسطه قرارگیری در تنگه مالاگا و توان عملیاتی بالای بندری، ثروت زیادی به دست می‌آورد. ایران نیز در گذر تاریخی از دیرباز با بنادری چون بوشهر، خرمشهر، انزلی، بندرعباس و امروزه بندر امام و چابهار از موقعیت خوب بندری برخوردار بوده است و دریانوردان ایرانی نیز با تجارت دریایی نقش مهمی در تجارت بین‌المللی و صدور فرهنگ و آیین ایران داشته‌اند. اما امروزه چنانچه به توان عملیاتی این بنادر در مقایسه با بنادر بزرگ جهانی نظری بیندازیم درمی‌یابیم که فاصله معناداری با توان عملیاتی در سطح استاندارد جهانی وجود داشته و در استفاده از مزیت نسبی این بنادر ایران در خلیج فارس و دریای عمان و حتی دریای خزر تاکنون نتوانسته‌ایم بهره لازم را برده و به اقتصاد کشور کمک کنیم. آنچه بسیار مهم است این که مزیت‌های نسبی این بنادر دایمی نبوده و رقبای جهانی و منطقه‌یی به سرعت درصدد تجهیز بنادر خود هستند و در یک رقابت جهانی امکان حذف رقبای ایرانی به سرعت وجود دارد. در این راستا دولت ‌باید با سیاست‌گذاری و بسترسازی درست و به‌موقع زمینه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی در تجهیز بنادر ایران و افزایش توان عملیاتی آنها را فراهم کند و تا بتوانیم از این مزیت نسبی بهره لازم را برده و بنادر ایران را تبدیل به مزیت رقابتی در سطح جهانی کرده و زمینه تجارت سهل و آسان و قیمت پایین را برای تجار فراهم آوریم.

مشاهده صفحات روزنامه