گروه راه و شهرسازی|
حضور هیات‌های صنعتی و تجاری کشورهای حاشیه خزر در ایران، دستاوردهای زیادی را به همراه داشته است. گسترش همکاری‌های تجاری و صنعتی، هدف اصلی سفر این هیات‌هاست. اما آنچه بیشتر از همه تحت تاثیر این سفر قرار می‌گیرد، حوزه حمل و نقل ایران است. صحبت‌های زیادی در زمینه گسترش زیرساخت‌های حمل و نقلی ایران در این سفر صورت گرفته است و شاید یکی از مهم‌ترین آنها، اتصال شبکه راه آهن ایران و آذربایجان باشد. اقدامی که به گفته وزیر صنعت و تجارت آذربایجان و وزیر ارتباطات ایران، از پشتیبانی روس‌ها نیز برخوردار است.
ایران کشوری استراتژیک است، چراکه شرق آسیا را به غرب اروپا و جنوب آفریقا را به شمال آسیا متصل می‌کند. ایران در نقطه‌یی قرار گرفته که راه‌های عبوری بسیاری، چه زمینی و چه هوایی از آن می‌گذرند. مبادلات تجاری بسیاری از کشورهای آفریقایی، آسیایی و اروپایی، می‌تواند از طریق زمین یا آسمان ایران انجام بگیرد. این مساله درآمد هنگفتی را برای ایران به همراه خواهد داشت. درآمدی که با درآمد نفت کشور برابری کند یا حتی از آن پیشی بگیرد، بنابراین جذب طرفیت ترانزیت کشورهای مختلف، همواره یکی از اهداف کلان کشور بوده است. اما مشکلی وجود دارد که مانع از تحقق این هدف می‌شود؛ زیرساخت‌های حمل و نقلی مورد نیاز در ایران وجود ندارد. نه شبکه ریلی به میزان لازم گسترده است، نه جاده‌ها کشش حمل و نقل بالا را دارند و نه فرودگاه‌ها ظرفیت پذیرش تعداد زیاد هواپیما را دارند.
بعد از تصویب و اجرای برجام، امید زیادی برای خروج اقتصاد از رکود در دل فعالان اقتصادی کشور ایجاد شده است. دولت نیز فعالیت گسترده‌یی را برای استفاده بهینه از این ظرفیت آغاز کرده و یکی از این اقدامات، ایجاد و توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل است.
اقبال دوباره ایران به بادکوبه
جمهوری آذربایجان، برای ایرانیان حکم دروازه اروپا را داشته است. قبل از مرسوم شدن حمل‌ونقل هوایی، عمده نقل و انتقالات بین ایران و اروپا از طریق بندر بادکوبه یا همان باکو انجام می‌شد. در حال حاضر اما این نقش بسیار کمرنگ شده و آنچنان که باید از ظرفیت دریایی و زمینی آذربایجان برای تجارت با اروپا و سایر نقاط ایران استفاده نمی‌شود. یکی از راه‌های ارزان انتقال گسترده بار، استفاده از شبکه ریلی است. هرچند ایران از شبکه ریلی گسترده‌یی برخوردار است و هرچند راه‌آهن آذربایجان به اروپا متصل است، اما از آنجا که این دو شبکه ریلی با هم ارتباط ندارند، شرایط انتقال بار از ایران به اروپا از طریق راه‌آهن مهیا نیست.
اما گویا این مشکل، در حال رفع است و برنامه‌هایی برای اتصال راه‌آهن ایران به شبکه ریلی آذربایجان وجود دارد. به دنبال حضور هیات‌های صنعتی و تجاری کشورهای حاشیه دریای‌خزر در ایران، شاهین مصطفی‌اف وزیر اقتصاد و صنایع جمهوری آذربایجان و هیات پنج نفره همراه او در آخرین ساعت‌های پاییز به ساختمان شهید دادمان وزارت راه و شهرسازی رفتند و با عباس آخوندی، وزیر مسکن، راه وشهرسازی، محمد سعیدنژاد مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، محسن پورسیدآقایی مدیرعامل شرکت جمهوری اسلامی ایران و داود کشاورزیان رییس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌یی کشور دیدار کردند. یکی از مواردی که در این دیدار مطرح شد، برنامه اتصال شبکه ریلی دو کشور بود. برنامه‌یی که از حمایت قاطع دو طرف برخوردار است.
متقاضی سرمایه‌گذاری زیاد است
هنگامی که صحبت از اجرای یک پروژه به میان می‌آید، نخستین نکته‌یی که به ذهن می‌رسد، تامین مالی آن پروژه است. اتصال خطوط ریلی ایران و آذربایجان نیز از این مساله مستثنی نیست و مطرح شدن این طرح، سوالی را در ذهن متبلور می‌کند؛ هزینه ساخت این راه چگونه تامین خواهد شد؟
اما گویا این مساله نگران‌کننده نیست و گزینه‌های زیادی برای تامین مالی این برنامه وجود دارد. به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، شاهین مصطفی‌اف درباره اظهار تمایل جمهوری آذربایجان به سرمایه‌گذاری در اجرای پروژه خط‌آهن رشت-آستارا گفت: ما باید درباره این موضوع با آقای محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران و رییس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و آذربایجان صحبت کنیم. او در جلسه آستارا به ما گفت «می‌خواهد به مسکو برود و با روس‌ها ملاقات کند چون آنها به این خط‌آهن توجه خیلی زیادی دارند بعد اگر آنجا تفاهمی نشد نتیجه را به ما اعلام می‌کند.»
اگر روس‌ها برای احداث این خط‌آهن با ایران تفاهم نکردند، یک منبع تامین دیگری وجود دارد، به این شرح که ۲ بانک آذربایجانی براساس تضمین دولت ایران حاضرند به پروژه رشت-آستارا وام دهند. در ادامه جلسه، عباس آخوندی با اشاره به موضوع احداث راه‌آهن رشت- آستارا گفت: کنسرسیومی ایجاد شده تا این پروژه را اجرا کند و داریم راجع به تامین مالی پروژه کار می‌کنیم، اگر جمهوری آذربایجان آمادگی دارد این کنسرسیوم را به تدریج وارد مذاکرات می‌کنیم چون این کنسرسیوم باید تامین مالی پروژه را انجام دهد بنابراین موافقم در کنار ما بیاید و وارد جزییات بحث‌ها و گفت‌وگوها شود. در واقع این کنسرسیوم را با دو بانک جمهوری آذربایجان بررسی کنند ببینند شرایط و پیشنهادات اعطا و گرفتن وام چه طور است و اطلاعات مالی بین آنها مبادله شود.
در این جلسه معاون وزیر اقتصاد و صنایع جمهوری آذربایجان و قائم‌مقام شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان مسوولان فنی تهیه سندی منصوب شدند که تدوین بخش سیاسی آن بر عهده وزارت‌های امور خارجه دو کشور است و قرار است امضای آن به اجرای طرح اتصال راه‌آهن ایران و آذربایجان منجر شود.
