گروه بازرگانی اعظم پویان
یکی از خبرهایی که در سال گذشته در حوزه تجارت ترجیحی بسیار خبرساز شد، امضای توافقنامه تجارت ترجیحی ما بین ایران و ترکیه بود. هرچند این توافقنامه بعد از پیگیری‌های زیاد مسوولان مربوطه پس از 11سال امضا شد ولی به‌دلیل عدم مشورت با تولیدکنندگان داخلی و بازرگانان درباره جزییات اقلام مورد مبادله منجر به اعتراضات زیادی شد تا جایی که پای وزارتخانه نیز به میان آمد. اکنون نیز کشور هند که درحال گسترش سیاست‌های تجاری خود است، درنظر دارد تا با برقراری ارتباط تجاری با کشور ایران به بازار کشورهای منطقه دسترسی بیشتر و بهتری پیدا کند. از همین‌رو معاون وزیر بازرگانی هند با اعلام خبر رونمایی از بسته سیاست تجارت خارجی کشور هند درنظر دارد تا در سال‌های آتی روابط تجاری خود با ایران را گسترش دهد.
«تعادل» با گفت‌وگو با برخی از کارشناسان بخش خصوصی به بررسی این بسته تجاری پرداخته است. نکته دارای اهمیت در این قرارداد این است که دولت این نوع قراردادها را چگونه مدیریت خواهد کرد تا اتفاقاتی که در ارتباط با قرارداد تجارت ترجیحی با کشور ترکیه افتاد، مجددا تکرار نشود و تولیدکنندگان داخلی احساس زیان نکنند.
هند پیشتاز تجارت جهانی
در تمام سال‌هایی که کشورهای اروپایی و امریکا به‌دنبال اعمال تحریم‌هایی در جهت ایجاد محدودیت برای کشور ایران بودند، هندوستان سودای نقش اولی در بازیگری تجارت جهانی را در سر می‌پروراند. این کشور که دارای چهارمین اقتصاد بزرگ جهان است یکی از مطلوب‌ترین مقصدها برای سرمایه‌گذاری خارجی محسوب می‌شود. هندوستان در سال‌های گذشته با اجرای یک‌سری اصلاحات اقتصادی مثبت و خوش‌بینانه که برای حذف نظارت دولت از اقتصاد و سرمایه‌گذاری خارجی صورت گرفته، به یکی از کشورهای پیشروی منطقه آسیا- اقیانوسیه تبدیل شده است که با سرعت بالا درحال رشد و پیشروی است.
هندوستان به‌دلیل پیشرفت‌های صنعتی که در این کشور اتفاق افتاد، نیاز زیادی به منابع انرژی نفت و گاز پیدا می‌کند که در دسترس‌ترین کشور برای رفع این نیاز کشور ایران بود. درهمین راستا باوجود فشارهایی که این کشور ازسوی امریکا برای مبادله با ایران داشته است، همواره سعی در تقویت رابطه خود با ایران و حفظ بازارهای ایرانی برای گسترش صادرات خود داشته است. در سال‌های تحریم اقتصادی که ایران با محدودیت کالاهای اساسی روبه‌رو بود، این کشور فرصت را مغتنم دانسته و در قبال دریافت نفت از ایران اقدام به ارسال کالاهای اساسی می‌کند و این کشور در آن سال‌ها با کاهش 15درصدی مالیات بر ارزش‌افزوده بر اقلام صادراتی به ایران فضا را برای بازرگانان خود جهت افزایش صادرات دارو، غذا و وسایل پزشکی به ایران فراهم می‌کند.
تعرفه ترجیحی راه‌حل تسهیل تجارت با هند
رییس سازمان توسعه تجارت در نخستین نشست کارگروه مشترک بازرگانی ایران و هند با بیان اینکه بخشی از درآمدهای نفتی ایران در هند نگهداری می‌شود، تصریح کرد: ما می‌خواهیم ترتیبی اتخاذ داده شود که استفاده از منابع مالی ایران برای خرید از کشور ثالث با کمترین هزینه برای خریداران ایرانی همراه شود، یعنی دولت هند به این خریدها تعرفه‌یی نبندد. ولی‌الله افخمی‌راد در نخستین جلسه کارگروه مشترک ایران و هند که با محوریت تسهیل تجارت، صادرات خدمات فنی- مهندسی، گسترش روابط تجاری و افزایش سرمایه‌گذاری‌های مشترک با حضور معاون وزیر صنعت و بازرگانی هند و هیات همراه برگزار شد، گفت: اقداماتی مثل توافقات ترجیحی، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، حل مشکلات صدور روادید برای تجار ایرانی باید در این جلسه و جلسات آتی مورد مذاکره کارشناسان دو کشور قرار بگیرد و به راه‌حل منجر شود.
نیاز قراردادهای دو جانبه به مدیریت هوشمندانه
علیرضا حایری، کارشناس اقتصادی که موافق تجارت ترجیحی با کشور هندوستان است به «تعادل» می‌گوید: به‌طور کلی قراردادهای دوجانبه ازهرنوع به نفع کشور ایران است زیرا باعث اتصال بازرگان ایرانی به بازارهای جهانی خواهد شد. در واقع تجارت ترجیحی هم به نفع مقاصد صادراتی و تجارتی کشور است اما لازمه این نوع قراردادها این است که با یک مدیریت هوشمندانه اداره شود.
وی در ارتباط با تجارت ترجیحی با کشور ترکیه در سال گذشته می‌گوید: در سال گذشته هدف اصلی از برقراری تجارت ترجیحی با ترکیه این بود که از طریق این کشور پلی زده شود تا به بازارهای اتحادیه اروپا دست پیدا کنیم. اکنون نیز هدف از برقراری ارتباط با کشور هندوستان و برقراری تجارت ترجیحی باید دستیابی به پیمان شانگهای باشد.
حایری در ارتباط با اقلام مورد مبادله می‌گوید: قبل از بستن قرارداد در مورد اقلام مورد مبادله در تعرفه ترجیحی باید دولت با تشکل‌های بخش خصوصی مشورت داشته باشد زیرا تشکل‌های خصوصی که خود دستی بر کار به‌صورت تخصصی دارند، دارای رایزن‌های خبره‌یی در این زمینه هستند که می‌توان از نظرات کارشناسی آنها استفاده کرد. درسال گذشته آنچه در ارتباط با تجارت ترجیحی با کشور ترکیه اتفاق افتاد، این بود که عده‌یی کارشناس از سازمان‌های مرتبط رفتند و در ارتباط با اقلام مورد مبادله مذاکره کردند و بعد از تهیه لیست آن را دراختیار بازرگانان قرار دادند. وی بااشاره به اینکه در کل دنیا کشور ایران به لحاظ بالابودن تعرفه رتبه سوم را دارد، می‌گوید: این بالا بودن تعرفه در ایران فرصت بسیار خوبی برای ارتباط با کشورهای دنیا فراهم می‌کند زیرا کشورهای مختلف به‌دنبال برقراری تجارت ترجیحی با کشور ایران هستند تا بتوانند از این طریق از ما تخفیف بگیرند. هرچند مدتی زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد مبنی بر اینکه تعرفه‌ها به یک حد معقولی برسد اما نباید نسبت به این فرصت ایجاد شده بی‌تفاوت باشیم.
دولت با بخش خصوصی مشورت کند
محمدحسین برخوردار، رییس مجمع عالی واردات در این زمینه به «تعادل» می‌گوید: اصل قرارداد ترجیحی خوب است اما باید دقت شود که در این زمینه منافع هر دوکشور تامین شود. اقلام مورد توافق برای صادرات و واردات در میان دو کشور باید با نظر کارشناسی افرادی باشد که ذی‌نفع هستند. برای مثال یک مزیت تجارتی در کشور هندوستان برای ارتباط تجاری با ایران برنج است ولی این نوع قراردادها نباید به‌گونه‌یی تعریف شود که کشاورزان ایرانی متضرر شوند.
وی می‌گوید: باید وزارت صنعت، معدن و تجارت با ایجاد یک کمیسیون مشترک با بخش خصوصی فرصت استفاده از نظرات تشکل‌ها را از خود نگیرد. سازمان‌های مرتبط در زمینه قرارداد تجارت ترجیحی ازجمله سازمان توسعه و تجارت با مشورت بخش خصوصی فرصت‌های تجاری بهتری را دراختیار تولید‌کننده‌های داخلی قرار دهد.
