مصرف افراد در طول عمر انتظاری آنها علاوه بر اینکه به سطح درآمد واقعی و انتظاری آنها بستگی دارد، ویژگیهای شخصیتی و روانشناسی هر فرد نیز بر نحوه چگونگی کسب مطلوبیت وی در زندگیاش تاثیرگذار است.
بهعبارت دیگر خصوصیات رفتاری و نحوه نگرش یک جوان نوعی به محیط و جامعه زندگیاش بر انتظارات درآمدی او نقش تعیینکنندهیی دارد. از این رو در هر جامعهیی که جوانانش شادتر و با نشاطتر باشند و مطلوبیت مصرفی بالاتری در طول زمان داشته باشند یقینا از امید و انگیزه لازم برخوردارند تا برای حفظ سطح زندگی و مطلوبیت مصرفی خود تلاش بیشتری کنند.
این امر ناشی از انتظارات درآمدی بالاتری بوده که در گذشته در ذهن آنها شکل گرفته است بنابراین میتوان گفت رابطه بین انتظارات درآمدی و میزان مطلوبیت مصرفی افراد تعاملی دو طرفه است که هر یک بر کمیت و کیفیت دیگری تاثیرگذار است. این انگیزه و نشاط روحی چرخه رشد و توسعه اقتصادی را فعال و تداوم آن جامعه را به مراحل بالاتر پیشرفت و توسعه نزدیک میکند. در جامعه ایران بدون شک جوانانش قهرمانان این سرزمین محسوب میشوند. بهخصوص اینکه انفجار جمعیتی دهه 60 اکنون جوانان دولت تدبیر و امید هستند. از این رو تلاش همهجانبه برای پیشرفت و توسعه جامعه ایران فرصتی است که اگر از آن اهمال شود چه بسا مسیر رشد و توسعه در آینده دشوارتر و حتی ناممکن شود بنابراین قبل از اینکه امید این سرمایههای انسانی بهطورکامل از بین برود باید فرصت را غنیمت شمرد و بیش از پیش به بررسی موانع نهادی عدم توسعهیافتگی ایران پرداخت.
در این نوشتار مجال پرداختن به این موانع که ریشههای تاریخی نیز دارند و مستلزم اشاره به موارد گسترده در این زمینه است، نیست بلکه هدف این است که اکنون دولت و جوانان ایرانی چگونه میتوانند از فرصت موجود استفاده کنند؟ داشتن روحیه بالا و نشاط و شادی از نخستین الزامات زندگی هر جوانی است که انگیزه کار و تلاش او را برانگیزاند. چراکه درآمد انتظاری شکل گرفته در ذهن وی انگیزه کافی را برای کسب مطلوبیت مصرفی او در طول دوران زندگیاش فراهم میکند. پیامبر اکرم (ص) در این باره فرمودهاند: «معیار خیر و سعادت واقعی در هر جامعهیی میزان امنیت و شادی نهفته در آن است».
به نظر میرسد درحال حاضر مهمترین مشکلی که جوانان ایران با آن مواجه هستند و نشاط زندگی را از آنان سلب کرده است بیکاری گستردهیی است که کارشناسان بازار کار در این زمینه بهخصوص از وضعیت خیل عظیم فارغالتحصیلان دانشگاهی اظهار نگرانی میکنند.
بهدست آوردن مال به مشقت و گذراندن فرصتهای جوانی زندگی به حسرت و حتی اتهام به لااوبالیگری جوانان چگونه میتواند زمینهساز شکلگیری روحیه با نشاط و شور زندگی در جوانانی باشد که به آنها آیندهسازان جامعه اطلاق میشود؟ وجود شرایط نامساعد کسب وکار حتی در برخی موارد منجر به این امر میشود که در فرد روحیه خساست شکل بگیرد و نحوه کسب مطلوبیت وی با پول خرج نکردن تا حد ممکن، جایگزین مطلوبیت ناشی از گذراندن اوقات فراغت با خانواده و دوستان شود که صدمات مخربی را علاوه بر روحیه و نشاط خود و اطرافیانش بر پیکره اقتصاد نیز وارد میکند. با اینحال هنوز لبخند بر چهره جوانان ایران محو نشده و انتظار میرود دولت بر کیفیت و کمیت وضعیت کسب وکار جوانان توجه بیشتری مبذول دارد بهعنوان مثال نظارت و رسیدگی دقیقتر به امور کسب وکار بر پایه شایستهسالاری و ضابطهمندی صورت گیرد. برداشتن موانع و فراهم کردن فرصت های بیشتر به سوی تفریحات سالم از طریق سرمایه گذاری و تشویق و سوق دادن جوانان با استعداد ایرانی به ورزش و هنر بهطور قطع روحیه نشاط و سرزندگی را در آنها بیدار میکند و نیروی جوانی را مبدل به موتور محرک رشد و توسعه اقتصادی جامعه
ایران میگرداند و زمینهساز خروج از رکود تورمی و کاهش تورم و عامل تحقق انضباط پولی و مالی و بهبود دهنده وضعیت بازار مصرف کشور است. زیرا نشاط در جوانان میتواند ضمن بهبود نرخ اشتغال و تولید، مصرف و تقاضا برای تولید داخلی را تحرک ببخشد و در نتیجه سرمایهگذاری و کاربرد مناسب پول و سرمایه در جهت رشد تولید و اقتصاد و کاهش تورم را تقویت خواهد کرد و جوانان به جای آنکه تنها مصرفکننده باشند در تنظیم تولید و شاخصهای اقتصادی، انضباط پولی و مالی و ساماندهی شاخصهای کلان اقتصاد نقش خواهند داشت و تناسب در بازارهای تولید، مصرف، کار، سرمایه، پول و تجارت را ایجاد میکنند و این وضعیت شاخص یک اقتصاد روبه رشد و توسعه پایدار است.