دسترسی دشوار، محدودیت فضای جابه‌جایی، ترافیک سنگین و افزایش چند ساعته زمان سفر تنها بخشی از مشکلاتی است که به عقیده وزیر راه‌وشهرسازی، نبود «یکپارچگی حمل‌ونقل برای مسافران ایرانی» به‌وجود آورده است. درحالی که حوزه‌های گوناگون حمل‌ونقل با تعامل با یکدیگر هستند که می‌توانند جهت رفاه حال شهروندان قدم‌های مثبت بردارند. تهران به‌عنوان پایتخت، پس از گذشت 10سال از ساخت مترو هنوز ارتباط موثری با راه‌آهن برقرار نکرده است و این مساله میزان رفاه شهروندی را به‌طور چشمگیری کاهش داده است. به گفته برخی از فعالان اقتصادی هرکدام از این طرح‌ها به یک بودجه و زمان‌بندی مناسب احتیاج دارد که هنوز نه از سوی راه‌آهن و نه از سوی شرکت مترو تهران مورد ارزیابی و بررسی قرار نگرفته است.
از سوی دیگر وزیر راه‌وشهرسازی با حضور در دومین جشنواره بهره‌وری و بهبود فضای کسب‌وکار با انتقاد از عدم یکپارچگی حوزه‌های حمل‌ونقل درون و برون شهری تاکید کرده است که ثمره بهره‌وری باید منجر به رفاه پایدار شهروندان و کیفیت زندگی آنان شود.
وی در بخشی از سخنانش در این جشنواره انتقاداتی به حوزه حمل‌ونقل به‌ویژه راه‌آهن و مترو وارد کرد و گفت: «تهران یکی از معدود پایتخت‌هایی است که فرودگاه‌هایش ارتباط درستی با مترو و راه‌آهن ندارد. وقتی شهروندی از فرودگاه امام خمینی قصد عزیمت به داخل شهر دارد تنها با وسیله نقلیه که همان تاکسی است، می‌تواند جابه‌جا شود اما مترو و راه‌آهن هیچ سهمی در حمل‌ونقل مردم به فرودگاه‌ها ندارند.»
آخوندی در ادامه گفت: «نزدیک به 10سال است که سازمان‌های مترو و راه‌آهن کار می‌کنند اما هیچ‌گاه در این مدت با یکدیگر یکپارچه و هماهنگ نشدند. این درحالی است که برای بهبود وضعیت، سازمانی تاسیس کردیم که حمل‌ونقل را تسهیل کند اما تاکنون به این یکپارچگی دست نیافتیم.»
وزیر راه‌وشهرسازی به ریشه این مساله اشاره کرد و گفت: «متاسفانه درنظر نگرفتن شهروند به‌عنوان هسته اصلی برنامه‌ریزی و نداشتن نگاه خرد به این موضوع مشکلاتی را ایجاد کرده است.»
همچنین مسعود خوانساری، رییس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی تهران درخصوص ارتباط رفاه شهروندی با حمل‌ونقل عمومی به «تعادل» گفت: «سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی در کشور مانند مترو، اتوبوس، راه‌آهن و دیگر نمونه‌ها وجود دارد اما چیزی که فاقد آن هستیم، حلقه اتصالی است که باید بین این سیستم‌ها وجود داشته باشد.»
حلقه اتصال گمشده بین راه‌آهن و مترو
قرار گرفتن تنها ایستگاه راه‌آهن تهران در یکی از جنوبی‌ترین مناطق این شهر و دشوار بودن رسیدن به آن برای بسیاری از ساکنان این شهر بزرگ مشکلاتی را آفریده که در بسیاری از مواقع به زدن قید سفر با قطار می‌انجامد. در شهرهای دیگر نیز دور بودن ایستگاه‌ها از مناطق مرکزی شهر و نبود مکانیسم‌های مناسب شهرسازی برای انتقال مسافران به مرکز شهر باعث شده مردم با مشکلات فراوانی روبه‌رو شوند. از این‌رو آخوندی بارها بر لزوم اصلاح وضعیت کنونی تاکید کرده و از نبود یک نگاه ویژه به حمل‌ونقل و یکپارچه‌سازی آن انتقاد کرده است.
هرچند در صحبت‌های وزیر خبری از یک برنامه ویژه و مدون در این زمینه نیست اما صرف بیان چنین مطالبی می‌تواند به یک طرح اجرایی کامل‌تر تبدیل شود. طرح ساخت متروی فرودگاه امام و اتصال ریلی آن با مهر‌آباد و از سوی دیگر رساندن خط مترو به سکوی راه‌آهن تهران ازجمله برنامه‌هایی است که در صورت اجرایی شدن می‌تواند بخشی از این یکپارچگی مدنظر آخوندی را فراهم کند.
مسعود خوانساری، رییس کمیسون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با «تعادل» در پاسخ به این سوال که رفاه شهروندی در ارتباط با حمل‌ونقل عمومی چگونه معنا می‌شود، اظهار داشت: «متاسفانه ما سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی اعم از: مترو، اتوبوس، راه‌آهن و دیگر نمونه‌ها را داریم ولی چیزی که فاقد آن هستیم حلقه اتصالی است که باید بین این سیستم‌ها وجود داشته باشد.
رییس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق بازرگانی افزود: «هماهنگی و ارتباط بین بخش‌های مختلف حمل‌ونقل وجود ندارد و این بخش‌ها به‌صورت جداگانه کار می‌کنند و نگاه تیمی به یکدیگر ندارند در صورتی که این نگاه موجب تضعیف حقوق شهروندی می‌شود.
خوانساری ادامه داد: «در تمامی کشورهای پیشرفته دنیا ریل مترو به راه‌آهن وصل است و از سوی دیگر این راه‌آهن هم حلقه اتصالی با فرودگاه دارد و فرد بعد از خارج شدن از خانه حداکثر با طی مسیر 300 الی 400 متر می‌تواند خود را به نخستین ایستگاه مترو برساند.»
وی در ادامه افزود: «اما در کشور ما هر شخص پس از خروج از خانه تا زمانی که به نخستین وسیله حمل‌ونقل عمومی برسد، فاصله طولانی را باید طی کند مسلم است که ترجیح می‌دهد این فاصله را با وسیله نقلیه شخصی طی کند.»
هرچند مساله جابه‌جایی ایستگاه‌های راه‌آهن حداقل برای یک مدت کوتاه عملیاتی نیست اما طرح اتصال مترو و حمل‌و نقل درون شهری به ایستگاه‌های راه‌آهن و فرودگاه‌ها می‌تواند در دستور کار قرار گیرد. مساله‌یی که بار دیگر از سوی وزیر راه‌وشهرسازی مورد تاکید قرار گرفته و آخوندی ضمن تاکید بر کار صحیح و اجرایی دو شرکت مترو تهران و راه‌آهن کشور اعلام کرده است نبود یک طرح بزرگ همکاری بین این دو نهاد باعث شده بخش عمده‌یی از زحمات کشیده به هدر رود.
قطار سریع‌السیر راهکاری برای مشکلات
همچنین مسعود دانشمند رییس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران در این رابطه در گفت‌وگو با «تعادل» اظهارکرد: «در دنیا دو بحث در زمینه حمل و نقل ریلی وجود دارد، حمل و نقل برون‌شهری و حمل و نقل درون‌شهری که این دو سیستم حمل و نقلی به‌وسیله ترمینال‌هایی به هم متصل می‌شوند.»
وی در ادامه در رابطه با سیستم حمل و نقلی کشور اضافه کرد: «در کشور ما این ترمینال‌ها که نقطه اتصال قطار برون شهری و درون‌شهری هستند وجود ندارند و مساله مهم و کلیدی این است که سیستم ریلی برون‌شهری ما استانداردهای لازم و کارایی لازم را ندارد و سرعت این قطارها بسیار پایین است.»
دانشمند در رابطه با سرعت پایین این قطارها افزود: «مسافری که قصد رفتن از تهران به سمت قم را دارد و زمان و سرعت برایش در اولویت است، ترجیح می‌دهد این مسافت را با ماشین در زمان یک ساعت و نیم طی کند چراکه با قطار 3 الی 4ساعت زمان صرف می‌شود.»
رییس کمیسیون حمل و نقل اتاق ایران در ادامه راهکارهایی را ارایه داد: «در قدم اول قطار سریع‌السیر با سرعت 200 تا 300 کیلومتر بین تهران و اصفهان افتتاح کنیم که قم و اراک را هم پوشش دهد و بعد از آن سمنان را هم مورد بررسی قرار دهیم و بعد از افتتاح قطار سریع‌السیر است که ترمینال‌های بین قطار برون‌شهری و درون‌شهری معنا پیدا می‌کنند.
