گروه راه و شهرسازي|
تهاتر نفت در ازاي دريافت خدمات مهندسي يا واردات كالاهايي همچون واگن مترو يا واگن قطار، به نظر مي‌رسد روي ريل افتاده و به سنتي رايج بدل شده است. چه آنكه پس از امضاي برخي تفاهمنامه‌ها براي نوسازي مترو و اتوبوس‌های پايتخت با چيني‌ها و همچنين واگذاري ساخت فاز دوم توسعه فرودگاه امام خميني (ره) به شركت‌هاي چيني، حالا خبر آمده كه راه آهن نيز براي نوسازي ناوگان مسافري قطار از طريق تهاتر نفت با 1000 واگن مسافري خيز برداشته است. بي‌گمان، تهاتر نفت، زاييده شرايط تحريم است و در صورتي كه اين شرايط بر مناسبات اقتصادي ايران مستولي نبود، بحث تهاتر نيز منتفي بود. اگر چه اين شيوه، مي‌تواند بخشي از نيازهاي اقتصادي و فني كشور را برطرف كند، اما به دليل دربرداشتن هزينه‌هاي پنهان اين شيوه تجارت كه از سوي كارشناسان گوشزد شده است، نمي‌تواند دايمي و هميشگي باشد. همزمان، تهاتر نفت با خدمات و كالاها، در شرايط تحريم منجر به انتخاب محدود خدمات و كالاهاي مورد نياز از يك يا دو كشور عرضه‌كننده آنها باشد و از اين نظر نيز تهاتر جايگزين ايده آل و مناسبي براي تجارت از طريق سيستم تجارت جهاني و ارزهاي جهان روا نمي‌تواند باشد.
به گزارش «تعادل»، در 4 آذر 1402، سرانجام دولت سيزدهم موفق به جلب مشاركت شركت‌هاي چيني در يكي از پروژه‌هاي عمراني كشور شد و طرح توسعه فاز 2 شهر فرودگاهي امام خميني (ره) را به شركت‌هاي چيني واگذار كرد. پروژه‌اي كه بر اساس برنامه‌ريزي‌ها مسوولان دولتي 2.5 تا 3 ميليارد دلار هزينه دارد و قرار است طي 5 سال تكميل شود. پيش‌بيني شده است با اجراي اين طرح توسعه‌اي، ظرفيت جابه‌جايي مسافر در اين فرودگاه بين‌المللي به ميزان 35 ميليون نفر در سال افزايش يابد. اجراي اين طرح توسعه‌اي فرودگاهي در شرايطي آغاز شده است كه از نظر كارشناسان صنعت هوايي، مهم‌ترين و اولويت دارترين مساله صنعت هوايي كشور هم اينك، فرسودگي و كمبود شديد ناوگان هوايي است. اما از آنجا كه برخي قطعات هواپيماهاي توليد چين و روسيه، ساخت امريكا است، و فروش هواپيما و قطعات آن به ايران نيازمند مجوز اوفك است، دو كشور چين و روسيه نمي‌توانند در ازاي نفت ايران، هواپيماي مسافري به اين كشور بفروشند.
بر اساس اين گزارش، شهرداري تهران نيز در آبان ماه سال جاري توانست با شركت‌هاي چيني تفاهمنامه‌هايي براي نوسازي ناوگان مترو و اتوبوس امضا كند. آنگونه كه مسوولان شهرداري گفته‌اند، مجموع قراردادهاي منعقده 4 ميليارد دلار است. تامين 791 واگن مترو ارزشي در حدود يك ميليارد دلار دارد. نوسازي ناوگان و برقي‌سازي ناوگان نيز حدود يك ميليارد دلار، خريد زباله سوز نيز حدود 700 ميليارد دلار هزينه دارد كه از محل تهاتر نفت و ملك و همچنين از محل بازده اين سرمايه‌گذاري به شركت‌هاي چيني بازخواهد گشت. در اين حال، وزارت راه و شهرسازي و همچنين شهرداري تهران تاكنون موفق به امضاي تفاهمنامه يا قرارداد با چيني‌ها براي ساخت مسكن در ازاي تهاتر نفت نشده‌اند.
سياست خريد واگن قطار
در چنين شرايطي است كه معاون مسافري شركت راه‌آهن اعلام كرده، كه اين شركت سياست خريد هزار دستگاه واگن مسافري را دنبال مي‌كنيم كه اگر امكان استفاده از توليد داخل باشد واگن‌ها را از اين محل تامين مي‌كنيم و در غير اين صورت بخشي هم وارد مي‌شود و اين امكان وجود دارد كه براي اين خريد از تهاتر نفتي استفاده كنيم.
به گزارش ايلنا، ميرحسن موسوي در يك نشست خبري اظهار كرد: سياست‌هاي راه‌آهن را در سه بخش دنبال مي‌كنيم كه اولين سياست راه‌آهن ارتقاي خدمات مسافري است. از اين‌رو به دنبال اين بوديم در ايستگاه و قطارها سرويسي را ارايه دهيم كه مسافران از كيفيت راضي شوند. وي ادامه داد: براي ارتقاي كيفيت، از سال ١٣٩۵ حدود ٧٠٠ واگن فرسوده را از رده خارج كرديم و امروز واگني كه تهويه نداشته باشد در سير نداريم و واگن‌هاي زير ۴۵ سال بازسازي سطح يك و دو مي‌شوند.
معاون مسافري راه‌آهن افزود: اقدام دوم در كيفيت خدمات، كنترل تاخير در قطارهاي مسافري است و تلاش كرديم تاخير از مبدا و در طول مسير به حداقل برسد به‌طوري كه در سال ١۴٠١ نسبت به سال ١۴٠٠ ميزان تاخير ١٧ درصد كاهش پيدا كرد. البته در همين راستا در تاخير ٢.۵ ساعت به بالا ۵٠ درصد پول بليت استرداد مي‌شود و اين خسارت از شركت‌هاي حمل و نقل كسر نمي‌شود و راه‌آهن آن را مي‌پردازد.
موسوي گفت: در مناسب‌سازي ايستگاه‌ها برخي از ايستگاه‌ها تا١٠٠ درصد مناسب‌سازي انجام شد و ٢۵٠ ميليارد تومان براي اين مناسب‌سازي هزينه شد.
وي با اشاره به سياست ديگر راه‌آهن در افزايش كميت اظهار داشت: در راستاي رشد كميت در سال گذشته ٢٩ ميليون و ٧٠٠ هزار نفر مسافر ركورد حمل مسافر را جابه‌جا كرديم و اين رشد از مسير بهينه‌سازي واگن‌هاي مسافري انجام شد كه قطارها با ضريب اشغال بسيار پايين و مقصد اين قطارها را تغيير داديم.
و از سوي ديگر قطارهاي كمربندي را كه در طول ساعات بلند سير مي‌كرد را چرخشي كرديم با اين اقدام قطارهايي كه پس از رسيدن به مقصد ١٢ ساعت توقف داشت اين ميزان توقف را را به ۵ ساعت كاهش داديم.
موسوي درباره آمار جابه‌جايي مسافر با مبناي نفر كيلومتر گفت: در آمار نفر كيلومتر هم ۴١ درصد رشد مسافري در سال ١۴٠١ نسبت به ١۴٠٠ بوده و آمار ١۵ ميليارد و ٩١٠ ميليون نفر بوده و امروز هم رشد به ۵.۵ درصد رشد رسيده است و اساسا ضريب اشغال واگن‌ها به ٩۵ درصد رسيده است.
موسوي افزود: همچنين در سال ١۴٠٢ تا به امروز ١٠ رشد داريم و طبق آمار تا دو روز گذشته ٢٣.۵ ميليون مسافر از مسير ريلي جابه‌جا شده است .
وي ادامه داد: در قطار حومه‌اي هم سير را بهينه‌سازي كرديم و ساعت حركت قطارهاي حومه‌اي را با توجه به سليقه مردم تغيير داديم و تعداد ريل باس را در اين مسيرها افزايش داديم .
معاون راه‌آهن با تاكيد بر اينكه در سال ١۴٠٢ شركت زيان‌ده به معناي شركتي كه ورشكستگي باشد نداريم اما زيان به معناي اينكه امكان خريد واگن جديد را نداشته باشيم، وجود دارد و امروز هيچ شركتي حقوق عقب مانده ندارند و هيچ تاخيري در پرداخت حقوق نداريم در حالي كه در سال‌هاي گذشته تاخير در پرداخت حقوق بعضا به ۴ ماه مي‌رسيد.
1530 واگن فعال در كشور
موسوي در پاسخ به سوال ايلنا مبني بر اينكه در حال حاضر چند دستگاه واگن مسافري وجود دارد و چند واگن زمينگير هستند، گفت: در حال حاضر تعداد واگن آماده سير هستند و بازسازي شدند و بالاي ۵۵ سال نيستند ١۵٣٠ واگن است و واگن زمينگير نداريم مگر واگن‌هايي كه در صف تعمير باشند كه تعداد آن كم است.
معاون راه‌آهن ادامه داد: همچنين سياست خريد هزار دستگاه واگن مسافري را دنبال مي‌كنيم كه اگر امكان استفاده از توليد داخل باشد واگن‌ها را از اين محل تامين مي‌كنيم و در غير اين صورت بخشي هم وارد مي‌شود و اين امكان وجود دارد كه براي اين خريد از تهاتر نفتي استفاده كنيم.
وي گفت: سياست سوم راه‌آهن ايمن بودن است كه اين موضوع را حساسيت بالا اين دنبال مي‌كنيم از اين رو در داخل كابين لكوموتيوران براي كنترل رفتار دوربين نصب شده كه اتفاقا با اين اقدام، رفتارهاي پرخطر مردم از جمله خودكشي‌ها مورد بررسي و به مراجع قضايي ارسال مي‌شود.
