تابلوی معاملات بورس تهران در آخرین روز کاری هفته سرخ‌پوش شد تا مثبت‌های روزهای اخیر خود را تعدیل کند. بورس تهران پس از منفی‌های سنگین و انتقادهای بسیار شدید بالاخره توانسته بود با تزریق هزار میلیارد تومان پول و وعده‌های مختلف سه روزی مثبت شود؛ اما در نهایت روز اخیر بازدهی معاملات منفی شد. شاخص کل بورس تهران در این روز 0.3 درصد منفی خورد و در تراز دو میلیون و 23 هزار واحدی ایستاد.
نکته حائز اهمیت اینجاست که طی چند هفته اخیر حتی روزهایی که بازار و معاملات منفی شاخص همچنان در محدوده دو میلیونی باقی مانده بود و به نظر می‌رسد بازارهای همچنان همین روند ادامه‌دار باشد و شاخص نزول سنگینی را تجربه نکند.
علت ریزش بورس مشخص نیست! اما برخی از کارشناسان می‌گویند که حمله اسراییل به فلسطین علت ریزش بورس است. ولی در عین حال اغلب کارشناسان عقیده دارند که اخبار سیاسی و جنگ تنها دو تا سه روز می‌توانند روی بازار سرمایه تاثیرگذار باشند و پس از آن بازار به حالت عادی خود باز می‌گردد. ترکش جدال و جنگ میان فلسطین و اسراییل به جای بورس‌های همسایه به بورس تهران رسیده که خود جای تعجب دارد.
بورس رکودی است!
کارشناسان عقیده دارند بازار روز گذشته رکودی بوده و همچنان بورس درگیر رکود، ارزش معاملات و فعالیت پایین است. از طرفی روند مثبتی که در روزهای قبل شاهد بودیم کمرنگ شد و به نظر می‌رسد که فعلاً در همین محدوده‌های فعلی قرار بگیریم. دراین‌بین باتوجه‌به انتشار گزارش‌های شش ماهه آن صنایعی که گزارش‌های خوبی منتشر می‌کنند را می‌توان به عنوان پیشتاز معرفی کرد. صحبت‌های شنیده می‌شود که صنعت بانک در شرف انتشار گزارش‌های خوب است همچنین صنعت غذایی و دارویی هم محتمل است که گزارش خوب منتشر کنند.در مورد شرایط بازار تا پایان سال همه‌چیز به جهت انتظارات تورمی، نرخ ارز و بهره بستگی دارد که به کدام سمت حرکت می‌کند. اگر شرایط فعلی (قدرت کنترل بانک مرکزی در بازار ارز و هدف‌های بالایی نرخ بهره) ادامه یابد، در کلیت بازار به سختی رشد معناداری را شاهد خواهیم بود.
از طرفی در تک سهم‌ها و شرکت‌های که به هر دلیلی رشد سودآوری دارند افزایش قیمت محتمل است. البته اگر اتفاقی رخ دهد که بار دیگر انتظارات تورمی تحریک شود و نرخ ارز روند صعودی در پیش بگیرد یا اینکه بانک مرکزی هم از سیاست انقباضی خود عقب‌نشینی کند، همچنین پول جدید تزریق شود و نرخ رشد نقدینگی افزایش یابد از جمله محرک‌هایی هستند که بازار تا پایان سال حرکتی داشته باشد. هرچقدر به زمستان نزدیک‌تر شویم احتمالا قیمت نفت بالا می‌رود و نه تنها سود پالایشگاه‌ها را افزایش می‌دهد بلکه روی درآمد شرکت‌هایی که مشتقات و فرآورده‌های نفتی هم می‌فروشند تاثیر می‌گذارد به همین دلیل بر معاملات سهام این شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد و این موضوع نه تنها سود پالایشگاه‌ها را افزایش می‌دهد بلکه روی درآمد شرکت‌هایی که مشتقات و فرآورده‌های نفتی هم می‌فروشند تاثیر می‌گذارد به همین دلیل بر معاملات سهام این شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد.
تشدید تورم در نیمه دوم سال هم سناریو دیگری است که روی بازارها تاثیر می‌گذارد و به‌طور قطع یکی از محرک‌های رشد قیمت‌ها افزایش نرخ ارز است و اگر در نیمه دوم سال بار دیگر با جهش نرخ ارز مواجه شویم شاهد رشد بورس و سایر بازارها خواهیم بود. در حال حاضر خبرهای سیاسی نشان از پیچیده شدن وضعیت خاورمیانه می‌دهد و این موضوع ریسک سرمایهگذاری در بورس را بالا برده است، اما با توجه به اینکه افزایش قیمت نفت و همچنین رصد قیمت دلار در نیمه دوم سال در حال وقوع است احتمالا شاهد موج جدیدی در رشد بورس هم خواهیم بود.
گزارش ماهانه وضعیت بازار سرمایه در شهریورماه ۱۴۰۲
بر اساس گزارش ماهانه وضعیت بازار سرمایه کشور در شهریورماه، ارزش بازار حدود ۱۰۲,۳۶۷ هزار میلیارد ریال بوده است که نسبت به ماه گذشته ۷.۶ درصد افزایش را نشان می‌دهد. همچنین ارزش معاملات بازار طی این ماه حدود ۱۲,۹۳۱ هزار میلیارد ریال بوده که در مقایسه با ماه قبل ۱۹.۹ درصد کاهش یافته است. جذب و تجهیز منابع مالی از طریق بازار سرمایه از دو روش سرمایه‌ای و بدهی از ابتدای سال حدود ۲.۴۸۲ هزار میلیارد ریال بوده است.
در پایان معاملات شهریور ماه ۱۴۰۲ ارزش بازار اوراق بهادار شامل ارزش کل بورس تهران، فرابورس ایران، بورس انرژی و بورس کالا به ۱۰۲.۳۶۹ هـزارمیلیـارد ریـال رسیـد که در مقایسه با ماه گذشته حدود ۷.۵۶ درصد افزایش داشته است. بررسی شاخص‌های بازار سرمایه نشان می‌دهد در پایان معاملات شهریور ماه، شاخصکل (وزنی ارزشی) بورس اوراق بهادار حدود ۹.۴۴ درصد افزایش و شاخصکل (وزنی ارزشی) فرابورس ایران حدود ۵.۷۷ درصد افزایش نسبت به پایان ماه قبل داشته‌‌اند. بیشترین و کمترین کمیت ثبت شده برای شاخصکل بورس اوراق بهادار تهران طی شهریور ماه سال جاری ۲.۱۵۰.۹۷۵ و ۱.۹۴۶.۵۹۴ واحد و برای شاخص کل فرابورس ایران به ترتیب ۲۶.۷۷۷ و ۲۴.۹۶۸ واحد به ثبت رسیده است. شاخص صکوک فرابورس ایران نیز در پایان مرداد ماه سال ۱۴۰۲، حدود ۷۱۰ واحد بوده است که در پایان معاملات شهریور ماه با ۱.۰۷ درصد افزایش به حدود ۷۱۸ واحد رسیده است.
مجموع ارزش معاملات بورسها بدون احتساب ارزش معامله اوراق بدهی در عملیات بازار باز (بورس تهران، فرابورس ایران، بورس کالا و بورس انرژی) در پایان شهریور ماه ۱۴۰۲ به رقم ۴.۴۱۵ هزارمیلیارد ریال رسید که حدود ۱.۲۸ درصد کاهش نسبت به ماه قبل را نشان می‌دهد. کمیت مذکور در دوره ۱۳ ماهه اخیر به تفکیک بورسها شده است.
ارزش جذب و تجهیز منابع به تفکیک سرمایه‌ای و بدهی (بدون احتساب تغییرات ارزش صندوق‌های سرمایهگذاری) از ابتدای سال تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۲ حدود ۲.۴۸۲ هـزارمیلیـارد ریـال بوده است. این در حالی است که ارزش جذب و تجهیــز منابع در دوره مشابه سال ۱۴۰۱ حدود ۲.۰۱۶ هزارمیلیارد ریال بوده است. همچنین ارزش مانده اوراق بدهی منتشره در پایان شهریور ماه سال جاری ۶.۶۶۴ هزارمیلیارد ریال بوده است که از این مقدار، دولت ناشر ۷۲.۰۲ درصد اوراق، سهم ناشران غیردولتی ۲۵.۲۳درصد و سهم شهرداری‌‌ها مجموعاً ۲.۷۵ درصد است. همچنین از منظر نوع اوراق، بیشترین ارزش مانده اوراق به ترتیب مربوط به اوراق مرابحه با ۴۸.۹ درصد اسناد خزانه با ۲۸.۸ درصد، اوراق اجاره با ۱۱.۹ درصد و اوراق گام با ۴.۳ درصد است.
سیگنال جدید برای بازارها
گزارش تجاری چین حکایت از کاهش ۶.۲ درصدی صادرات نسبت به سال قبل دارد، هرچند نسبت به کاهش ۸.۸ درصدی ماه قبل بهبود یافته اما کاهش طولانی مدت در انتقال محموله‌ها به شرکای تجاری اصلی بر چالش‌های ادامه‌دار در بخش خارجی تاکید دارد و این موضوع منجر شده این سیگنال را به تولیدکنندگان کامودیتی‌ها بدهد که تقاضا در بازار جهانی روندی نزولی دارد و اگر تحت تاثیر قیمت دلار نرخ‌ها بالا برود بازهم نمی‌تواند افت تقاضا را جبران کند.
از طرف دیگر شاخص سی‌پی‌ای چین با کاهش ۳.۲ درصدی سالانه در قیمت مواد غذایی برخلاف انتظارات بر شرایط رکودی بازار دلالت دارد و این موضوع نشان می‌دهد که رشد قیمت سال گذشته تحت تاثیر جنگ روسیه و اوکراین به صورت هیجانی اتفاق افتاده است و اگر تنش جدیدی بروز نکند قیمت مواد غذایی تثبیت خواهد شد و البته در سایر بازارها هم رکود جدی است.
با توجه به اینکه طبق آمار وزارت بازرگانی هند، این کشور در ماه گذشته نفت روسیه را با قیمت متوسط حدود ۸۶ دلار بر بشکه دریافت کرده به نظر می‌رسد که چشم‌انداز نفت ۱۰۰ دلاری را برای زمستان امسال ترسیم می‌کند. مدیرعامل جی پی مورگان می‌گوید «اکنون ممکن است خطرناک‌ترین زمانی باشد که جهان در دهه‌های اخیر دیده است. ما هنوز از پیامدهای بلندمدت انقباض کمی که باعث کاهش نقدینگی در سیستم می‌شود، نمی‌دانیم. ریسک این است که از اینجا نرخ‌های بهره بیشتر افزایش یابند. اوکراین و اسراییل ممکن است تأثیرات گسترده‌ای بر بازارها داشته باشند.» از طرف دیگر پیش بینی شده که سال آینده ۵.۵ تریلیون دلار از اوراق بدهی شرکت‌ها در جهان سررسید می‌شود در شرایطی که نرخ‌های بهره در کشورهای پیشرفته نسبت به اواخر سال ۲۰۲۱، چهار درصد و در کشورهای نوظهور ۶.۵ درصد افزایش داشته و خطر جدی وجود دارد که در سراسر جهان کسب و کارهای کوچک و متوسط که مشکل نقدینگی دارند این بدهی‌ها را نکول کنند.
همچنین با توجه به اینکه طبق آمار وزارت بازرگانی هند، این کشور در ماه گذشته نفت روسیه را با قیمت متوسط حدود ۸۶ دلار بر بشکه دریافت کرده به نظر می‌رسد که چشم‌انداز نفت ۱۰۰ دلاری را برای زمستان امسال ترسیم می‌کند. هرچند میزان تولید نفت کشورهای عضو اوپک در ماه سپتامبر با افزایش ۲۷۳ هزار بشکه به مقدار ۲۷ میلیون و ۷۵۵ هزار بشکه در روز رسیده و تولید نفت ایران نیز با افزایش ۱۵ هزار بشکه به میزان ۳ میلیون و ۵۸ هزار بشکه در روز رسیده است و اگر دوباره به سطح تولید قبل برگردند به‌طور قطع قیمت نفت در زمستان به مرز صد دلار خواهد رسید.
پشت پرده‌ها هم حکایت از این دارد که روسیه و عربستان هم به دنبال اعمال شرایطی برای افزایش قیمت نفت هستند و ادامه تنش‌های سیاسی می‌تواند به افزایش قیمت سوخت دامن بزند، زیرا میزان تقاضا به صورت کاذب بالا خواهد بود و اثر آن بر قیمت‌ها نمایان خواهد شد.
بازار از دریچه معاملات
طی معاملات آخرین روز کاری هفته یعنی چهارشنبه26 مهر ماه، شاخص کل بورس تهران 7 هزار و 698 واحد نسبت به روز کاری گذشته پایین‌تر ایستاد و به سطح 2 میلیون و 23 هزار و 546 واحد رسید.شاخص کل هم‌وزن بورس نیز با ریزش 6 هزار و 953 واحد در رقم 682 هزار و 987 واحدی ایستاد.شاخص کل فرابورس با کاهش 260 واحدی به رقم 25 هزار و 26 واحد رسید. همچنین شاخص هم وزن فرابورس با افت 2 هزار و 41 واحد به سطح 121 هزار و 597 واحد رسید. روز چهارشنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و 711 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد.
طی روز مذکور ارزش معاملات کل بازار سهام به 15 هزار و 29 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 6 هزار و 926 میلیارد تومان بود که 46 درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز شامل می‌شود.ارزش معاملات خرد نیز با افزایش 11 درصدی به نسبت روز معاملاتی قبل به رقم 4 هزار و 141 میلیارد تومان رسید. در معاملات چهارشنبه، 27 نماد صف خرید داشتند و 30 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با افت 52 درصدی نسبت به روز کاری قبل به 107 میلیارد تومان کاهش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با افزایش 37 درصدی به 391 میلیارد تومان رسید.
