سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در یک نشست خبری به سوالاتی درباره روند احیای توافق هسته‌ای، ازسرگیری مذاکرات غیرمستقیم با ایران در این زمینه و دیگر موضوعات مرتبط با ایران پاسخ داد.
متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در نشستی خبری که مشروح آن در وبگاه وزارت امور خارجه امریکا منتشر شده است، در پاسخ به این سوال که آیا طبق اظهارات وزیر امور خارجه ایران مبنی بر اینکه ژاپن طرحی را برای ازسرگیری مذاکرات احیای توافق هسته‌ای ارایه داده، امریکا از این طرح باخبر است یا نه، گفت: من از این ابتکار به خصوص اطلاعی ندارم. نمی‌دانم این اظهارات به چه چیزی اشاره دارد. همانطور که قبلا گفته‌ایم، دیپلماسی بهترین راه اطمینان یافتن از این است که ایران هیچگاه به یک سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند. تغییری در این موضع ایجاد نشده است.
واکنش میلر در پی این مطرح می‌شود که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، اخیرا در گفت‌وگویی با خبرگزاری کیودو اظهار کرد که ژاپن ابتکاری را برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای ارایه داده است. او در ادامه تاکید کرد که هرگونه ابتکار ژاپن که با «منافع ایران» همسو باشد، از سوی تهران مثبت تلقی خواهد شد.
امیرعبداللهیان تصریح کرد: ما از نقش سازنده ژاپن در احیای توافق هسته‌ای حمایت می‌کنیم. وزیر امور خارجه ایران جزییاتی از این ابتکار را ارایه نکرد اما گفت، زمانی که در ماه اوت به توکیو سفر و با فومیو کیشیدا، نخست وزیر و سپس یوشیماسا هایاشی، وزیر امورخارجه ژاپن دیدار کرده بود، این پیشنهاد را از دولت ژاپن دریافت کرد. توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی، شامل چین، روسیه، انگلیس، فرانسه، آلمان و ایالات متحده با هدف محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران در ازای لغو تحریم‌های اقتصادی این کشور در سال ۲۰۱۵ به دست آمد.
اما دونالد ترامپ، رییس‌جمهور پیشین امریکا در سال ۲۰۱۸، یک سال پس از روی کار آمدن خود به‌طور یک‌جانبه ایالات متحده را از این توافق خارج کرد و سپس مذاکرات بر سر احیای این توافق به بن بست رسیده است. در پی آن، ایران برخی از محدودیت‌های هسته‌ای خود ذیل این توافق را کنار گذاشت.
در سال ۲۰۲۱، ایالات متحده تحت ریاست‌جمهوری جو بایدن به همراه سایر طرف‌های توافق ۲۰۱۵، مذاکرات را با هدف تسهیل ورود مجدد واشنگتن به این توافق از سر گرفتند اما این رایزنی‌ها تاکنون به جایی نرسیده است. میلر در ادامه این نشست خبری در پاسخ به اینکه با توجه به تمایل برخی کشورهای منطقه، از جمله قطر و عمان برای میانجیگری در زمینه مذاکرات توافق هسته‌ای و کشورهای دیگری مانند ژاپن که به آن اشاره شد، آیا تمام تکه‌های پازل برای آغاز مذاکراتی درباره احیای برجام (توافق هسته‌ای) کنار هم قرار نگرفته‌اند، بیان کرد: ما همواره گفته‌ایم که نسبت به اطمینان‌یابی از دست نیافتن ایران به یک سلاح هسته‌ای متعهدیم و ترجیح می‌دهیم که نگرانی‌هایمان درباره برنامه هسته‌ای ایران را از طریق دیپلماسی بیان کنیم.
او با ادعاهایی علیه عملکرد ایران در روند احیای توافق هسته‌ای افزود: اگرچه، همانطور که وزیر امور خارجه بلینکن گفت، ایران باید برای کاهش تنش‌ها و ایجاد فضایی برای دیپلماسی، اقدامات تنش‌زدایی را انجام دهد. تا به حال نشانه‌ای جز این اظهارات علنی ندیده‌ایم که بیانگر جدیت ایران در رسیدگی به نگرانی‌هایی باشد که ما و دیگر کشورها داریم. در هفته‌های اخیر، شاهد این بوده‌ایم که ایران گام‌هایی در جهت تضعیف توان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در انجام دادن فعالیت‌هایش برداشته است. بنابراین، اگر ایران درباره انجام دادن اقدامات تنش‌زدا جدی است، اولین کاری که می‌تواند انجام دهد، همکاری با آژانس است. شاهد نبوده‌ایم که این کار را کامل انجام دهند.
با این وجود، مقامات ایران تاکید کرده‌اند در صورتی که شرکای توافق اراده سیاسی لازم را نشان دهند، آماده نهایی کردن «توافقی خوب» در وین هستند که در راستای منافع ملت ایران باشد. میلر در حالی مدعی همکاری نکردن ایران با آژانس انرژی اتمی است که محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی، اخیرا در کنفرانس عمومی آژانس گفت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرحجم‌ترین و بیشترین بازرسی‌ها را از موسسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران انجام می‌دهد. بر این اساس، نباید اینگونه همکاری‌های مستمر و عمیق جمهوری اسلامی ایران نادیده گرفته شود.
اسلامی همچنین تاکید کرد که «جمهوری اسلامی ایران، همان‌گونه که تاکنون نشان داده به تعهدات خود براساس موافقت نامه پادمان جامع (CSA-INFCIRC/۲۱۴) پایبند است و تمام تلاش خود را به کار گرفته تا آژانس قادر باشد به راحتی فعالیت‌های راستی‌آزمایی خود را در ایران ادامه دهد. تمامی مواد و فعالیت‌های هسته‌ای ایران به‌طور کامل اظهار و توسط آژانس راستی‌آزمایی شده است، لذا جمهوری اسلامی ایران قویا انتظار دارد که آژانس فعالیت‌های راستی‌آزمایی ایران را براساس اصول بی‌طرفی، حرفه‌ای و واقع‌بینانه گزارش نماید. جمهوری اسلامی ایران با بیشترین آمار بازرسی پادمانی از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود سابقه مثال‌زدنی در همکاری با آژانس در این زمینه داشته بنابراین انتظار دارد پرونده «موضوعات باقیمانده» در اسرع وقت با همکاری آژانس مختومه اعلام شود.»
سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا در پاسخ به اینکه آیا دولت بایدن از مذاکرات مستقیم با ایران استقبال خواهد کرد، گفت: ما همواره گفته‌ایم که از دیپلماسی با ایران استقبال می‌کنیم. نمی‌خواهم وارد این شوم که این مذاکرات ممکن است چگونه باشد یا نباشد اما دیپلماسی بهترین راه جلوگیری از دست‌یابی ایران به یک سلاح هسته‌ای است. ما ترجیح می‌دهیم دیپلماسی را دنبال کنیم. اما همانطور که گفتم، برخی اقدامات تنش‌زدایی وجود دارند که مایلیم ایران انجام دهد.
او در بخش دیگری از این نشست خبری در پاسخ به اینکه با توجه به ادعای مطرح شده در گزارشی مبنی بر اینکه ایران یک کارزار اثرگزاری گسترده درباره برنامه هسته‌ای‌اش به راه انداخته بود که گروهی از افراد دانشگاهی در امریکا را هدف قرار می‌داد که یکی از آنها دستیار رابرت مالی، نماینده پیشین امریکا در امور ایران بوده است، چه نظری در این باره دارد، گفت: بله من این گزارش را خوانده‌ام و بر اساس آنچه خواندم، گویا به رخدادهای حدود ده سال پیش اشاره داشت که بیشتر شامل افرادی بود که در حال حاضر در دولت فعالیتی ندارند. تنها مقام رسمی فعلی امریکایی که در این گزارش به آن اشاره شده بود، پیش از پیوستن به دولت، گاهی اوقات گزارش‌های انتقادآمیزی درباره ایران نوشته بود و پیش از ملحق شدن به وزارت امور خارجه، تحقیقات کاملی برای صدور مجوز امنیتی او انجام شده بود. میلر در پاسخ به اینکه چه اطلاعات جدیدی درباره رابرت مالی وجود دارد که در مدت اخیر به دلیل مطرح شدن برخی شبهات درباره دسترسی او به اسناد محرمانه در مدت خدمتش، مجوز امنیتی او به تعلیق درآمده و در مرخصی اجباری به سر می‌برد، گفت که اطلاعات جدیدی در این زمینه وجود ندارد.
تحقیقات کنگره امریکا درباره این موضوع ادامه دارد اما تاکنون نتایج روشنی درباره آن گزارش نشده است.
میلر همچنین در این نشست خبری گفت که در حال حاضر هیچ شهروند دوتابعیتی امریکایی، مقیم دایمی امریکا یا شهروند امریکایی در ایران زندانی نیست.
اخیرا طی توافقی میان ایران و امریکا از طریق مذاکرات غیرمستقیم با میانجیگری امریکا، پنج جاسوس امریکایی زندانی در ایران با پنج شهروند ایرانی زندانی در امریکا تبادل شد.
