گروه راه و شهرسازی|
آن‌گونه که رییس سازمان هواپیمایی در نشست انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران اعلام کرده، تقاضای سفر هوایی 8 برابر بیشتر از هواپیماهای فعال کشور است. این خبر به روشنی نشان می‌دهد که ناوگان هوایی فرسوده و اندک متناسب با جمعیت 84 میلیون نفری کشور پهناوری همچون ایران نیست و طی دهه‌های اخیر علی رغم رشد جمعیت، ناوگان هوایی کاهش یافته است.
این همه در حالی است که مسوولان هوایی کشور وعده می‌دهند، ناوگان یادشده تا پایان سال جاری به 250 فروند افزایش یابد. طبق تازه‌ترین اعلام، ناوگان فعال کمتر از 180 فروند است. از این رو، اضافه شدن 70 فروند هواپیما تا پایان سال به ناوگان، وعده بزرگی به شمار می‌رود.
مسوولان هوایی البته انگار با اعداد و ارقام میانه خوشی ندارند، چه آنکه طی هفته‌های اخیر، بارها اعلام کرده‌اند که تعدادی هواپیما به ناوگان اضافه شده است. دیروز نیز رییس سازمان هواپیمایی اعلام کرد: همزمان با شروع تابستان و افزایش تقاضای سفر، «تعداد زیادی از هواپیماهای خریداری شده» وارد ناوگان شد. محمد محمدی بخش، رییس سازمان هواپیمایی در گفت‌وگو با ایرنا درباره اینکه هواپیماهای وارداتی چه زمانی وارد ناوگان می‌شود، گفت: هواپیماهای خریداری شده به تابستان امسال می‌رسد. وی درباره اینکه دولت چه تمهیداتی برای پاسخ به تقاضای سفر و حل مشکل کمبود صندلی پرواز دارند، افزود: تقاضای وافری در صنعت هوایی وجود دارد و به این تقاضا فقط با افزایش ناوگان می‌توانیم پاسخ دهیم و راهکاری جز افزایش ناوگان نداریم. معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به برنامه جدید دولت در خصوص خرید هواپیماهای کارکرده افزود: هواپیماهای خریداری شده وارد کشور شده است و تعداد زیادی از این پرنده‌ها همزمان با فصل سفر و شروع تابستان بعد از پایان مراحل رجیستری وارد ناوگان می‌شود.
بر اساس اعلام معاون وزیر راه و شهرسازی، از ابتدای سال گذشته ۱۰۰ فروند هواپیمای زمینگیر شناسایی شده است که دولت در نظر دارد تا برنامه اورهال مجدداً این پرنده‌ها را در دستور قرار دهد و وارد چرخه پروازی کند. از این مسیر نیز در سال گذشته وامسال چندین فروند هواپیما بعد از چندین سال زمینگیری وارد چرخه پروازی شده است. سازمان هواپیمایی طی ۲ سال گذشته اعلام کرده است که برای افزایش تعداد صندلی پرواز منتظر احیای برجام نمی‌ماند و افزایش ناوگان را از چند مسیر دیگر ادامه می‌دهد. به گزارش ایرنا، بر اساس بخشی از برنامه که مربوط به خرید ناوگان دست دوم می‌شود، در سال گذشته ۵۰ فروند هواپیما با میانگین سنی ۱۹ سال وارد کشور شدند. دولت برنامه خرید هواپیماهای دست دوم را با هدف تقویت ناوگان ایرلاین‌ها در دستور کار دارد و مذاکرات برای افزایش خرید در دستور کار است.
تقاضا برای سفر هوایی هشت برابر بیشتر از هواپیماهاست
نشست اعضای هیات‌مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی با رییس و معاون سازمان هواپیمایی کشور درصبح دوشنبه ۲۹ خردادماه درحالی برگزار شد که اظهارات اخیر رییس انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران مبنی بر اینکه با «ارزان بودن قیمت بلیت هواپیما، اتوبوس‌سوارها هواپیماسوار می‌شوند» واکنش‌برانگیز شده است. از همین رو، محمد محمدی‌بخش، رییس سازمان هواپیمایی کشوری در این نشست گفت: چالش نرخ بلیت هواپیما موضوع مهمی است. درباره نرخ و قیمت‌گذاری قبلا نظراتمان را گفته‌ایم، اما آیا فقط قشر مرفه جامعه بلیت می‌خرد؟ نباید این ادبیات شکل بگیرد. می‌بینم که خانواده‌های من و شما و مردم هستند که از پرواز استفاده می‌کنند. باید کمک کنید گفتمان درست شکل گیرد. اگر شاخص‌های نرخ‌گذاری را بدانید دیگر هر کسی اعتراض نمی‌کند که یارانه‌های پنهان سوخت می‌دهیم. او در عین حال از افزایش ناوگان هوایی کشور تا ۲۵۰ فروند تا پایان سال ۱۴۰۲ خبر داد و افزود: در بخش خرید هواپیما اتفاقات خوبی افتاده، بخشی از این هواپیماها به کشور وارد شده و بناست تا پایان سال تعداد هواپیماها در ناوگان هوایی کشور به ۲۵۰ فروند برسد.
البته تعدادی از هواپیماها زمینگیر هستند که تعمیر می‌شوند. برنامه داریم در یک مسیر پنج‌ساله این تعداد را به ۵۰۰ فروند برسانیم. رییس سازمان هواپیمایی کشوری اظهار کرد: شاید کمترین دوره‌ای در تاریخ هوانوردی وجود داشته باشد که مفهوم «های‌سیزن» (فصل رونق) و «لوسیزن» (فصل افول) از بین رفته باشد؛ آمارها نشان می‌دهد تقریبا مسیر کم‌درخواست نداریم، ضریب اشغال پروازها به بالای ۹۵ درصد رسیده است، این آمار هم نوید و هم هشدار است؛ چرا که افزایش ناوگان ریلی زمان می‌برد، هرچند سهل‌الوصول‌ترین بخش حمل و نقل که می‌تواند توسعه یابد صنعت هوایی است. رییس سازمان هواپیمایی کشور درباره کمبود بلیت هواپیما، اظهار کرد: نسبت عرضه به تقاضا در ناوگان هوایی، یک به هشت است. ما در بخش توسعه فرودگاه به رشد قابل ملاحظه‌ای رسیده‌ایم، اما نسبت عرضه و تقاضا را نتوانستیم متعادل کنیم. او ادامه داد: البته اینطور نیست که بلیت نباشد، فقط در روز گذشته ۶۰ پرواز بین تهران- مشهد انجام شد، ترافیک هوایی واقعا سنگین است و باید مدیریت کرد، یکی از بازیگران این مدیریت هم آژانس‌ها هستند که در این سال‌ها کمتر به آن پرداخته شده است. طبیعتا در وضع موجود، نگرانی و دغدغه سازمان هواپیمایی باید توسعه ناوگان و ایمنی آن باشد.
سرپا نگه داشتن صنعت هوانوردی شوخی نیست، نوسانات ارز این صنعت را واقعا اذیت می‌کند. سال ۱۴۰۰ واقعا تاریک‌ترین دوران صنعت هوانوردی بود؛ گرانی، تحریم، ماجرای هواپیمای اوکراینی، اعتصابات صنفی، کرونا، کمبود قطعات و نوسانات ارز. درحالی که اکنون در بخش ناوگان و فرودگاه با رشد قابل توجهی مواجه شده‌ایم که قابل تقدیر است. درحال حاضر یکی از دغدغه‌های ما این است که قطعه‌هایی که مورد تایید نیست روی هواپیما نصب نشود، چون معتقدیم رابطه معناداری بین ایمنی و آن نسبت یک به هشت عرضه و تقاضا وجود دارد. برای همین ما باید به این وظایف برسیم و آژانس‌ها باید تسهیل‌گری کنند و ارتباط سالم بین مصرف‌کننده و تولیدکننده را برقرار کنند. این تنظیم‌گری را از دست ندهید، چون درحال حاضر دچار چالش شده است.
معنای آماری اظهارات معاون وزیر راه
با توجه به اظهارات محمدی بخش مبنی بر اینکه تقاضا 8 برابر تعداد پرواز است، این سئوال ایجاد می‌شود که هم اینک تقاضایی که به فعلیت می‌رسد و پاسخ داده می‌شود، روزانه چقدر است؟ اگر این تعداد 8 برابر شود، تعداد مطلق تقاضا به چه عددی می‌رسد؟ بررسی‌های «تعادل»، نشان می‌دهد، بر اساس آمار 11 ماهه نخست سال گذشته، کمتر از 30 میلیون سفر هوایی داخلی (روزانه کمتر از 90 هزار سفر) در این دوره 11 ماهه صورت گرفته است. از این رو، می‌توان تخمین زد که در صورتی که ناوگان هوایی به میزان کافی در کشور وجود داشته باشد، روزانه حدود 750 هزار سفر هوایی در کشور انجام خواهد شد و در حال حاضر، یک شکاف حدود 650 هزار نفری تقاضا با عرضه صندلی هوایی وجود دارد که منجر به گران‌تر شدن بلیت‌های پرواز، عدم سرمایه‌گذاری مناسب و عدم توسعه صنعت هوایی، عدم اشتغال هزاران نفر در صنعت هوایی و... شده است. پیشتر، کارشناسان صنعت هوایی اعلام کرده بودند که با ورود هر هواپیما به ناوگان، برای 1000 نفر اشتغالزایی صورت می‌گیرد. با فرض اضافه شدن 300 فروند هواپیما به ناوگان، 300 هزار فرصت‌های شغلی به صنعت هوایی افزوده می‌شود.
دعوای حیدری و صفدری بین آژانس‌ها و ایرلاین‌ها
رییس سازمان هواپیمایی کشوری در بخش دیگری از این نشست گفت: یک «دعوای حیدری و صفدری» و تعارض و اختلاف بین ایرلاین‌ها و آژانس‌ها درست شده است، همانطور که آژانس‌ها نباید ایرلاین‌داری کنند، از ایرلاین‌ها هم خواسته‌ایم آژانس‌داری نکنند. چالش‌هایی که به وجود آمده نتیجه اختلاف‌نظرهاست. یک‌بار جلسه مشترک بگذارید و مشکلات را حل کنید، وقتی رییس یک آژانس نمی‌تواند بلیت تهیه کند حتما یک اتفاقی افتاده که باید حل کرد. در ادامه، صیامی، یکی دیگر از اعضای انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی از ضرر و زیان چارترها به سفرهای هوایی گفت و به تجربه شخصی اخیر خود اشاره کرد و افزود: بیش از ۵۷ سال است که در صنعت گردشگری هستم و در تمام این سال‌ها با چارتر مخالف بودم، چون ضرر و زیانی که می‌زنند آبروی همه ما را می‌برد؛ حدود دو هفته پیش قصد سفری یک‌روزه به مشهد داشتم که ناچار شدم یک هفته در این شهر بمانم و از طرفی بلیت هواپیمایی که پیدا شد دو برابر قیمت فروخته شد. چارترکننده‌ها بلیت‌ها را در اختیار گرفته‌اند و برای خرید یک بلیت باید دو تا سه هفته منتظر ماند.
