گروه راه و شهرسازی|
محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی در حاشیه افتتاح پروژه‌های فرودگاه اردبیل از ظرفیت این فرودگاه برای تبدیل شدن به هاب هوایی شمال کشور سخن گفت. این اظهارات در شرایطی بیان شد که بررسی وضعیت فرودگاه‌های کشور به ویژه فرودگاه امام خمینی(ره) که طی چند سال گذشته مسوولان وزارت راه و شهرسازی وعده هاب شدن آن را داده اند، نشان می دهد که این فرودگاه همچنان یک فرودگاه نقطه به نقطه است و تا هاب شدن و تجمیع و بازبخش مسافران به مقصدهای اصلی، فاصله بسیار است. البته وعده وزیرراه و شهرسازی برای تبدیل شدن فرودگاه اردبیل به هاب خلاصه نمی شود، او در اواخر آذر ماه سال جاری از برنامه ریزی برای تبدیل 6 فرودگاه کشور از جمله فرودگاه مشهد، شیراز، بندرعباس و تبریز به هاب پروازی خبر داد تا از این طریق از وضعیت تهران محور در حمل و نقل هوایی خارج شویم، اظهارنظری که اما و اگرهایی را میان کارشناسان صنعت فرودگاهی کشور ایجاد کرد، کارشناسان اجرای چنین وعده هایی را طی دو سه سال آینده و حتی پس از آن غیرممکن دانستند، اما وزیرراه و شهرسازی همچنان معتقد است که این حرف، وعده نیست و در شورای‌عالی هواپیمایی کشوری برای اجرای آن در همین دولت برنامه‌ریزی شده است.
چندی پیش هم مدیرعامل شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران از فراهم شدن مقدمات تصویب طرح هاب اند اسپک (قطب و اقمار) در راستای توسعه هوانوردی عمومی خبر داد. به گفته سیاوش امیرمکری مجوز اجرای این طرح با دریافت نظرهای کارشناسی از شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران و شرکت های هواپیمایی تهیه شده و مراحل تصویب را می گذراند. حال سوال این است در شرایطی که مقدمات تصویب طرح هاب اند اسپوک برای چند فرودگاه کشور تدوین شده و وزیرراه و شهرسازی هم از پتانسیل 6 فرودگاه برای هاب شدن خبر داده است آیا فرودگاهی مانند اردبیل شرایط و مقدمات لازم برای هاب شدن را دارد؟
استدلال وزیرراه و شهرسازی برای تبدیل فرودگاه اردبیل به هاب این است که اردبیل از استان‌هایی است که به ذات خود می تواند هاب هوایی وابسته به یک هاب بزرگ باشد و با برقراری پروازهای منطقه‌ای در گسترش ارتباط های فرهنگی، گردشگری و تجاری در شمال کشور موثر باشد. اسلامی امیدوار است که با استقرار نظام «هاب اند اسپوک» زمینه برقراری پرواز از فرودگاه اردبیل در مسیرهای کشورهای آذربایجان، ارمنستان و استان های همجوار و مسافت‌های طولانی زیارتی فراهم شود.
اگرچه تبدیل فرودگاه به هاب برای مسافر، شرکت هواپیمایی و فرودگاه، مزیت‌هایی دارد، به عنوان نمونه برای مسافر، انتخاب مسیر بهتر با نرخ مناسب‌تر در یک فضای رقابتی، برای شرکت هواپیمایی، مدیریت بهتر ناوگان، ضریب اشغال بالاتر صندلی و برای فرودگاه، درآمد هوانوردی و به‌ویژه غیرهوانوردی را به دنبال دارد و برنامه‌ریزی برای تبدیل 6 فرودگاه کشور به هاب اقدامی قابل تحسین است، اما بحث برسر این است که یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های اجرای نظام هاب اند اسپوک، پذیرش یکپارچه مسافران است، درحال‌حاضر در فرودگاه‌های کشور چنین امکانی وجود ندارد. مثلا مسافری قصد دارد از ارومیه به چابهار برود، با توجه به اینکه پرواز مستقیم از ارومیه به چابهار نداریم، درنتیجه این مسافر باید با یک پرواز به تهران رفته و با پرواز دیگری از تهران به چابهار پرواز کند؛ درحال‌حاضر این مسافر باید در تهران از هواپیما پیاده شود، بار خود را تحویل بگیرد و برای پرواز بعدی، دوباره پذیرش و سوار هواپیما شود. این درحالی است که اگر فرودگاه، هاب باشد، بار مسافر بدون تحویل به او، به پرواز بعدی منتقل می‌شود و نیازی به پذیرش دوباره او نیست و در همان مبدا برای کل مسیر مسافر پذیرش می‌شود و مسافر هم در فرودگاه هاب پس از فرود، مستقیم به سالن ترانزیت می‌رود. اما فارغ از نبود زیرساخت های لازم که چالش اصلی در اجرای طرح هاب اند اسپوک در فرودگاه های کشور از جمله اردبیل است و در شرایطی که مسوولان وزارت راه و شهرسازی و شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران از تلاش برای تبدیل فرودگاه های کشور به هاب سخن می‌گویند برخی کارشناسان صنعت فرودگاهی معتقدند که اجرای طرح هاب‌اند اسپوک در فرودگاه‌های ایران امکان‌پذیر نیست و دلیل آن هم به ابعاد جغرافیایی ایران باز می گردد، وسعت ایران آنقدر بزرگ نیست که گنجایش چندین فرودگاه هاب و اسپوک را داشته باشد، ضمن اینکه سطح درآمد مردم هم آنقدر نیست که تقاضای فرودگاه‌های کوچک در کشور قابل توجه باشد.
به عبارت دیگر، جدا از اینکه احتمال اجرایی شدن وعده های چندین ساله وزارت راه و شهرسازی برای ایجاد چند فرودگاه هاب منطقه ای به دلیل نبود زیرساخت های فرودگاهی کم است، چنین فرودگاه هایی با توجه به شرایط کشور از جمله وسعت کم و سطح پایین درآمدی مردم چندان با استقبال روبرو نمی شود، مگر اینکه چنین فرودگاه هایی برای جذب مسافران خارجی ایجاد شوند که با توجه به حضور کم توریست ها در ایران، با موفقیت همراه نخواهد بود. ناگفته نماند که فرودگاه هاب در ادبیات صنعت هوایی به فرودگاهی گفته می‌شود که تعداد قابل توجهی از پروازهای داخلی و منطقه‌ای را مدیریت می‌کند و مسافران زیادی برای انجام پروازهای چند مقصدی (کانکشن) به آن آمد و شد می‌کنند.
بهسازی فرودگاه اردبیل
ترمینال یک فرودگاه اردبیل که وزیرراه و شهرسازی وعده تبدیل آن به هاب شمال کشور را داده است، روز گذشته و همزمان با سفر رییس جمهوری به اردبیل، افتتاح شد، این ترمینال که عملیات اجرایی آن از سال 91 آغاز شده بود در مساحت ۸۱۰۰ مترمربع با هزینه‌ای حدود ۶۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران احداث شده وگنجایش پذیرش همزمان سه پرواز را دارد. با افتتاح ترمینال یک، مساحت کل ترمینال فرودگاه اردبیل به ۱۳ هزار متر مربع رسید، این ترمینال همزمان برای پروازهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد و با افتتاح این ترمینال، ظرفیت اعزام و پذیرش فرودگاه اردبیل 4 برابر شده و از ۵۲۰ هزار نفر در سال، به ۲ میلیون و ۸۰ هزار نفر در سال رسیده است.
علاوه بر افتتاح ترمینال یک فرودگاه اردبیل، پروژه بهسازی سطوح پروازی فرودگاه اردبیل هم راه اندازی شد، فاز اول این پروژه ، از سال ۱۳۹۷ آغاز شده و ۳۰ میلیارد تومان هزینه داشته است، بهسازی سطوح پروازی علاوه بر افزایش سطح ایمنی پروازها، کاهش تاخیر و ابطال پرواز در فرودگاه اردبیل را در پی خواهد داشت ضمن اینکه بهسازی باند فرودگاه اردبیل و ارتقای ظرفیت آن برای خدمات دهی به هواپیماهای پهن پیکر بدون شک تحول عظیمی را در خدمات فرودگاه اردبیل رقم خواهد زد.
اما پروژه دیگری که در جریان سفر حسن روحانی به اردبیل افتتاح شد، نوسازی و افزایش بنای پاویون فرودگاه اردبیل بود که با اعتباریک میلیارد تومان انجام شده است، بنابراین ارزش مجموع پروژه‌های افتتاح شده در این فرودگاه، ۹۱ میلیارد تومان است، ضمن اینکه عملیات خرید و نصب دستگاه کمک ناوبری ILS CAT II در فرودگاه اردبیل آغاز شد، اعتبار این پروژه ۴۵ میلیارد تومان است و کاهش تاخیر و ابطال پرواز در اثر بروز شرایط نامساعد آب و هوایی را به دنبال خواهد داشت.
