گروه بورس|محمد امین خدابخش|
نخستین هفته از ماه دسامبر با رونق نسبی بازارهای جهانی به اتمام رسید. طی این هفته بازارهای مالی جهان به رغم آنکه در میانه هفته با واکنش تند سرمایه‌گذاران نسبت به سخنان دونالد ترامپ مواجه شدند، با این حال در روند صعودی خود باقی ماندند و معاملات هفته یاد شده را با رونق به اتمام رساندند. اگرچه نسبت به هفته‌های گذشته تابلوهای معاملاتی شاهد تغییرات بسیاری بودند با این حال همچنان بر روی پاشنه مذاکرات تجاری آمریکا با چین می‌چرخد و سرمایه‌گذاران به هیچ عاملی به اندازه حل مناقشه تعرفه‌ای بها نمی‌دهند.
از زمانی که اختلافات تعرفه‌ای ایالات متحده با چین آغاز شده است تمامی بازارها به خصوص بازارهای سهام و بدهی دستخوش تغییرات زیادی شده‌اند. دلیل این امر نیز نگاه ویژه‌ای است که فعالان این بازار به آمار اقتصادی جهان و چشم اندازهای منتشر شده از سوی موسسات معتبر دارند. اگرچه طی سال‌های اخیر به خصوص از زمان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا آمارهای داخلی اقتصاد آمریکا عموما با رشد مواجه شده است، اما اعمال تعرفه‌های تنبیهی روی کالاهای چینی که از سوی آن کشور نیز کمابیش تلافی شده، سبب شده است تا چشم انداز رشد اقتصاد جهانی با افت مواجه شود. همین امر موجب شده تا در طی سال‌های گذشته با وجود اخبار گوناگونی که پیرامون تغییرات نرخ بهره، عرضه‌ها و تقاضای کالاها و سایر اخبار سیاسی و غیر سیاسی منشتر شده از اهمیت اخبار مربوط به جنگ تجاری کاسته نشود.
در روزهای اخیر موسسه بین المللی مدیریت سرمایه UBS چشم انداز سال آینده میلادی را با توجه به احتمال حصول توافق در مذاکرات تجاری دو ابرقدرت اقتصادی تعدیل کرده و از احتمال احیای اقتصاد جهان تا نیمه دوم سال آتی میلادی خبر داده است. آن طور که این موسسه اعلام کرده اقدامات انبساطی‌انجام شده همچون کاهش نرخ بهره، توسط بانک‌های مرکزی در بسیاری از کشورها سبب شده تا احتمال بهبود شاخص‌های اقتصادی در نیمه دوم سال آینده افزایش یابد. به گفته UBS چنین تاثیری مسلما خود را در بهبود آمارهای بین المللی نیز نشان خواهد داد و با رفع مشکلات تعرفه‌ای با احتمال بیشتری تسهیل می‌شود. این موسسه همچنین ابراز امیدواری کرده که در صورت ثبات سایر شرایط رشد اقتصاد جهانی در سه ماهه چهارم با رشد بسیار بهتری خواهد داشت.
موج امیدواری در بازارهای سهام
چنین عواملی سبب شده تا در کنار خبر رضایتمندی دونالد ترامپ از روند مذاکرات تجاری در روزهای آخر هفته و افزایش امیدواری‌ها به حل و فصل مناقشه تجاری با چین هم بازارهای آسیایی و هم بازارهای امریکایی با رشد به معاملات هفته گذشته خاتمه دهند.
بر این اساس تمامی نماگرهای مطرح آسیا در روز جمعه با رشد به کار خود پایان دادند. این بازار در ابتدای روز جمعه در حالی داد و ستدهای خود را آغاز کردند که ساعتی قبل از شروع به کار این بازارها مذاکرات تجاری با جمهوری خلق چین را «در مسیری درست» ارزیابی کرد و با این سخنان بر احتمال حصول توافق در ارزیابی سرمایه گذاران افزود. به این ترتیب در بازارهای آسیایی، شاخص نیکی ژاپن رشد ۰.۲ درصدی داشت و شاخص «اس اند پی» استرالیا هم ۰.۴ درصد افزایش یافت. شاخص «کاسپی» در کره جنوبی روند مثبت ۰.۹ درصدی را از آن خود کرد در حالی که شاخص اصلی بورس هنگ کنگ ۰.۷ درصد مثبت شد.
نکته دیگری که طی هفته گذشته شاهد آن بودیم، بازگشت همگرایی میان بازارهای چینی و سایر بازارهای جهان به خصوص در آسیا و ایالات متحده بود. در حالی که طی هفته های قبل کلیت معاملات در بازارهای چین در روندی تقریبا متفاوت با بازارهای دیگر تداوم داشت و این واگرایی در هفته انتهایی نوامبر بیشتر شده بود، با این حال تحکیم احتمال توافق تجاری در دو سوی اقیانوس آرام بر اطمینان خاطر سرمایه گذاران چینی افزود. همین امر سبب شد تا جز شاخص «هنگ سنگ» که به هنگ کنگ تعلق دارد نماگرهای شانگهای و شنزن نیز حرکتی صعودی را شاهد باشند.
در ایالات متحده اما اگرچه روند کلی شاخص‌هایی نظیر «نزدک»، «داوجونز» و «اس اند پی 500» مثبت است، اظهارات ترامپ در ابتدای هفته سبب شد تا دو روز نخست هفته اخیر با ریزش شدید قیمت‌ها همراه باشد. به موجب این رویداد اگرچه شاخص‌های یاد شده حرکت اصلاحی را به ثبت رساندند اما رشد نسبی قیمت در روزهای بعد نیز نتوانست به سقف شکنی نماگرهای یاد شده همانند هفته‌های قبل منتهی شود.
بازگشت آرامش به نرخ‌های بهره
بازارهای بدهی ایالات متحده طی یک هفته اخیر با ثباتی نسبی همراه بودند. طی این هفته کاهش عدم اطمینان و بهبود انتظاری در روابط تجاری چین و آمریکا سبب شد تا ریسک استنباط شده از سوی فعالان بازار کاهش یابد. به موجب بهبود ذهنیت معامله گران و کاهش هراس نسبت به وقوع رکود در اقتصاد ایالات متحده بهای اوراق با نوسانی اندک نسبت به هفته قبل همراه بود. در حالی که اوراق ده ساله خزانه داری دولت فدرال آمریکا طی یک هفته گذشته با اندکی نوسان، نرخ 1.8درصدی را برای بهره به نمایش می‌گذاشت، تنظیم شدن بهره در سایر اوراق کوتاه مدت و بلند مدت سبب شد تا خطر واژگونی دوباره منحنی نرخ بهره که سنجه‌ای پیشنگر برای رکود است، به حداقل برسد. به نظر می‌آید که با بهبود شرایط در فضای روابط بین‌المللی رفته رفته نوسان کمتری در بازار اوراق قرضه را شاهد باشیم. گفتنی است، نرخ اوراق 30 ساله خزانه داری نیز در پایان هفته گذشته در حدود 2.24 درصد بود.
فلزات گرانبها در رکود
اما دیگر بازاری که از ثبات شرایط در هفته‌های اخیر نفع چندانی نبرده بازار جهانی طلا است. قیمت اونس جهانی طلا که همواره همگرایی بالایی با افزایش ریسک‌های مورد انتظار در صحنه اقتصاد جهانی دارد، از زمان افت تنش میان دو ابرقدرت اقتصادی جهان وارد یک روند کاهشی فرساینده شد. این بازار که در روزهای میانی سال جاری میلادی با رشد تند و تیز قیمت جهانی اونس مواجه شد، حالا در محدوده هزار و 480 دلار در نوسان است. این در حالی است که قیمت هر اونس طلا در ماه آگوست به حدود 1550 دلار نیز رسیده بود. دیگر فلز ارزشمند بازارهای جهانی یعنی نقره نیز وضعیتی مشابه طلا را شاهد است. در حالی که هر اونس نقره تا چندی پیش در میانه کانال 19 دلاری داد و ستد می‌شد، هم اکنون قیمتی برابر با 16.8 دلار به ازای هر اونس دارد. نقره که به مانند طلا با افزایش میل سرمایه گذاران برای فرار از بازارهای موازی مانند سهام و سایر دارایی‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد، فعلا به موازات کاهش ریسک‌های تجاری و سیاسی وارد مسیر اصلاحی شده است. بنا بر آنچه کارشناسان بازار فلزات گزانبها به «کیتکو» گفته‌اند مهم‌ترین شانس پیش روی این فلزات برای افزایش دوباره قیمت، افت شاخص‌های اقتصادی در کشورهای مطرح در این حوزه است. بنابراین در صورتی که مذاکرات تجاری به حصول توافقی مناسب منتهی نشود بازار طلا و نقره بزرگ‌ترین برنده این شکست خواهند بود.
رونق در بازار فلزات اساسی
از بازار فلزات گرانبها که بگذریم ارتباط بازار فلزات اساسی با داده‌های اقتصادی و رویدادهای سیاسی به بسیار همسو و مثبت است. دلیل این امر تاثیر شگرفی است که بازار این محصولات از رشد اقتصاد جهانی می‌برد. در حالی که توافق تجاری بیش از پیش به مرحله نهایی شدن نزدیک است، طی روزهای اخیر بازار فلزات اساسی و فلزات رنگین اخبار خوبی را شاهد بوده است.
در میانه هفته گذشته اعلام شد که قیمت الکترود گرافیتی طی ماه‌های اخیر با کاهش جدی مواجه شده است. از آنجا که این ماده استفاده زیادی در صنایع فولادی دارد، خبری خوب برای تولیدکنندگان فولاد در داخل کشور به حساب می‌آید. بنا بر گزارش‌ها ایران سالانه بین 40 تا 50 تن الکترود گرافیتی مصرف می‌کند که ارزش تقریبی آن به 500 میلیون دلار بالغ می‌شود. البته این تنها خبر خوب برای تولید کنندگان فولاد نیست. قیمت فروش محصولات فولادی نیز طی هفته گذشته با رشد مواجه شده است. همان طور که در گزارش‌های پیشین نیز به آن اشاره شد یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت محصولات فولادی کاهش تولید همراه با افزایش تقاضا در ماه‌های قبل بوده است.
در بازار فلزات رنگین نیز قیمت‌ها به طور نسبی در محصولاتی مانند مس و آلومینیوم با ثبات همراه بودند. طی هفته گذشته اپل، غول دنیای فناوری اعلام کرد که اولین محموله آلومینیوم پاک را از شرکت Elysis کانادا خریداری کرده است. تفاوت این روش تولید این آلومینیوم با روش‌های قدیمی حذف «آندکربنی» از چرخه تولید آلومینوم است. هنوز مشخص نشده که چنین تغییری در صورت فراگیر شدن چه اثری روی تولید شرکت‌های دیگر خواهد داشت. گفتنی است معاملات هفته گذشته در حالی خاتمه یافت که هر تن مس 5 هزار و 937 دلار، هر تن روی 2 هزار و 244 دلار، هر تن سرب هزار و 892 دلار و هر تن آلومینیوم هزار و 744 قیمت داشتند.
کوتاه از بازار طلای سیاه
هفته گذشته برای بازار جهانی نفت به نسب هفته‌های قبل از آن مهم بود. در پایان این هفته نشست اوپک پلاس کاهش 500 هزار بشکه‌ای تولید نفت را به تصویب رساند که 150 هزار بشکه از آن را روسیه و ما بقی را اعضای اوپک از تولید خود کم می‌کنند. به نظر می‌رسد که این اقدام گامی برای تغییر ذهنیت بازار در خصوص مازاد عرضه باشد تا به واسطه آن هم عرضه اولیه «آرامکو» در شرایط بهتری انجام شود و هم تا حدودی از کاهش قیمت جهانی نفت در بازار جلوگیری شود. گفتنی است پس از این تصمیم قیمت نفت در بازارهای بین المللی با کاهش مواجه شد. آنطور که به نظر می‌آید بازار طلای سیاه برای کاهش بیشتری آمادگی داشته است. در پایان معاملات هفته اخیر هر بشکه نفت برنت دریای شمال در قیمت 63 دلار و 34 سنت و هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت با بهای 58 دلار و 24 سنت داد و ستد شدند.
