«نسل Z» جامعه هدف نمایشگاه بین‌المللی کار
آیسان تنها|
این روزها نمایشگاه بین‌المللی تهران، میزبان نمایشگاه بین‌المللی کار است. نمایشگاهی که در آن برخی از کارآفرینان راه‌هایی که به وسیله آن شغل ایجاد کرده را در معرض نمایش گذاشته‌اند. این نمایشگاه فرصتی هم هست برای اینکه افرادی که به دنبال کار می‌گردند به آن سر بزنند و با بررسی ظرفیت‌های پذیرش نیروی کار در این نمایشگاه مراحل لازم را برای استخدام طی کنند. دراین نمایشگاه برای بسیاری از حرف فرصت شغلی تعریف شده. از اهالی هنرهای تجسمی مانند نقاشی و صنایع دستی گرفته تا مهندس کامپیوتر و اهل فن.
سمت وسوی نمایشگاه
به گزارش «تعادل»، آنچه تصویر کلی نمایشگاه نشان می‌دهد این است که محتوای آن برای «نسل زد»، تدارک دیده شده است. یعنی همان دهه هفتادی‌ها و هشتادی‌ها که سابقه طولانی‌مدتی در استفاده از فناوری‌های نوین دارند و به عبارتی حتی «شهروند دیجیتال»، شناخته می‌شوند و تمایل دارند به هر چه نیاز دارند از طریق همان گوشی در دستشان دسترسی پیدا کنند، حتی شغل!
آنچه در اغلب غرفه‌های نمایشگاه قابل ملاحظه است، نقش مهم فناوری‌های نوین در دریافت خدمت، انجام خدمت و همچنین دریافت مزد است. آنگونه که در این نمایشگاه قابل ملاحظه است خدمات به شکل قابل‌توجهی به سمت الکترونیکی شدن پیش می‌روند. از آموزش گرفته تا هم‌پایی! مثلا برخی غرفه‌ها اقدام به معرفی خدماتی آموزشی می‌کنند که در آن متقاضیان (دراینجا دانش‌آموزان) با نصب اپلیکیشنی می‌توانند در هر نقطه‌ای از شهر که هستند با وارد کردن موقعیت جغرافیایی خود درخواست معلم کنند. معلم فارسی، ریاضی، فیزیک و سایر درس‌هایی که به آن نیاز دارند. طرف دیگر این دانش‌آموزان هم، افرادی هستند که در هر یک از شاخه‌های علوم تخصص داشته و نیاز به شغل دارند. به این ترتیب دانش‌آموزان و معلمان می‌توانستند به راحتی یکدیگر را پیدا کنند. این اپلیکیشن‌ها برای امور دیگری هم طراحی شده بود، اموری مانند تعمیرات منزل از تخصصی‌ترین ابزارآلات مانند کامپیوتر گرفته تا وسایل ساده‌تر مثل هواکش. به این ترتیب مهندسان و کارگران ماهر می‌توانند از امکانات جدید برای یافتن مشتری بیشتر استفاده کنند.
از شیر مرغ تا جون آدمیزاد با یک کلیک!
نکته‌ای که احتمالا بسیاری با گشت و گذار در نمایشگاه کار به آن می‌رسند این است که دیگر لازم نیست حتما افراد برای ارایه خدمت نیاز به یک محیط جغرافیایی داشته باشند. هر کسی هر تخصصی که داشته باشد می‌تواند در خانه خود و از طریق یک تلفن همراه هوشمند قابلیت‌های خود را معرفی کرده و از آن طریق خود را در معرض جذب امکان کسب درآمد قرار دهد.
در این جریان سر مشاغلی مانند تمیزکاری هم بی‌کلاه نمانده و افرادی هستند که با طراحی اپلیکیشن‌هایی تلاش کردند صاحب‌خانه و تمیزکار را به هم وصل کنند. در کنار این موارد، مشاغل لوکس‌تری مانند عکاسی هم شانس خود را امتحان کردند. در نمایشگاه بین‌المللی کار برخی غرفه‌ها از امکان جدیدی رونمایی کردند که به موجب آن عکاسان و متقاضیان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود می‌توانند یکدیگر را یافته و به این ترتیب عکاسان هنر خود را به صورت ساعتی در‌معرض فروش قرار دهند.
شغل برای بی‌تخصص‌ها!
شاید از ویژگی‌هایی که در «نسل زد» می‌توان شناسایی کرد این باشد که راحت‌‌تر از نسل قبل‌تر از خود بدون نیاز به داشتن تخصص خاصی مشاغلی در دسترس دارد. این امکانی است که فناوری‌های نوین در اختیارش قرار داده است. کمااینکه همین حالا بسیاری به واسطه شبکه‌های اجتماعی بدون اینکه تخصصی داشته باشند و صرفا با انتشار تصاویری از سبک زندگی خود توانسته‌اند با جلب مخاطب از امکان تبلیغات برای بسیاری از برندهای معتبر استفاده کنند. این نکته‌ای است که شاید در دهه گذشته کمتر کسی به آن توجه کرده بود. اتفاقا با تخصصی شدن امور نظر غالب بر این بود که در نسل حاضر ماشین جای دست انسان را گرفته و امور ساده به راحتی با امکانات ماشینی قابلیت جایگزینی دارد. لذا انتظار می‌رفت که در نسل حاضر، بی‌تخصص‌ها بی‌شغل بمانند. هر چند هنوز آمار دقیقی وجود ندارد مبنی بر اینکه فناوری‌های نوین به این شکل چقدر توانسته اشتغال‌زایی کند ولی به هر حال با پیشرفت و همه‌گیرتر شدن آنها می‌توان موارد جدیدی را یافت که در گذشته پیش‌بینی‌پذیر نبوده است. برای نمونه اکنون استارت‌آپ‌هایی شروع به کار کرده‌اند که افراد در آنها تحت عنوان «هم‌پا»، به کار گرفته می‌شوند. هم‌پایی برای رفتن به خرید، برای بردن افراد به دکتر و حتی تفریح! به این ترتیب افرادی می‌توانند با نصب اپلیکشنی در گوشی‌های خود اعلام کنند که حاضرند در ازای دریافت مبلغی ساعتی هم‌پای افرادی دیگر شوند. طبعا این عرضه، تقاضایی هم دارد که باید هزینه آن را تقبل کند.
علاوه بر هم‌پایی برای افراد تنها، از ارایه خدمتی دیگر هم در این نمایشگاه رونمایی شد. خدمت برای کسانی که می‌خواهند تصمیم بگیرند! به این ترتیب که افراد می‌توانستند با معرفی خود و ثبت نام در اپلیکیشنی اعلام کنند که قصد تصمیم‌گیری دارند و نیاز دارند که با کسی در این زمینه همفکری کنند. در این مورد می‌توانند افرادی که خواهان ارایه همفکری هستند و از پیش ثبت نام شده‌اند را انتخاب کرده و با طرفی که اپلیکیشن در اختیار آنها قرار می‌دهد همفکر خود را بشناسند. نکته قابل تامل در این مورد این است که مثل هم‌پایی، هم‌مشورتی هم نیاز به تخصصی مانند روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و... ندارد و البته منطق حاکم بر چنین شغل‌یابی و ارایه خدمتی هم روشن نیست.
بازار داغ اعزامی‌ها!
نمایشگاه بین‌المللی کار فرصتی است که شرکت‌های اعزام دانشجو و اعزام نیروی کار هم عرض اندام کنند. غرفه‌های بسیاری هستد که آمده‌‌اند دانشجویان متقاضی برای مهاجرت را مجاب کنند که می‌توانند با به عهده گرفتن امورشان مقدمات گرفتن پذیرش آنها را فراهم کنند. در عین حال شرکت‌های دیگر هم بودند که با دریافت رزومه به افراد اعلام می‌کردند که برای استخدام در کدام کشورها می‌توانند اقدام کنند. این غرفه‌ها نیز برای ثبت اطلاعات متقاضیان همگی از فناوری‌ها نوین بهره می‌برند.
هنرمندان فعال در نمایشگاه
هرچند ظاهرا اپلیکیشن‌ها با ارایه خدمات دست‌جمعی در جهت نابودی واحدهای کوچک و متوسط ارایه خدمت پیش می‌روند ولی علائم حیات هنوز در برخی مشاغل سنتی مانند ارایه آثار هنری وجود دارد. هر چند بررسی شیوه‌های تبلیغاتی و بازاریابی همین افراد هم نشان می‌دهد که آنها هم از فناوری‌های نوین برای معرفی آثار خود بی‌بهره نیستند. در این نمایشگاه صاحبان آثار تزئینی، لباس‌های تک مدل با نقوش ایرانی و همچنین نقاشی‌های مدرن و کلاسیک بر بوم در غرفه‌های نمایشگاه عرضه شده و بسیاری از آنها از موقعیت نمایشگاه هم استفاده کرده و آثار خود را برای فروش هم ارایه می‌کردند. حالا باید منتظر ماند و دید که در سال‌های آینده آیا اثری از این نوع سنتی ارایه کالا و خدمت باقی خواهد ماند یا خیر؟
