گروه بورس| مسعود کریمی|
حدود 12 روزی می‌شود که دولت امریکا به دلیل اختلافات داخلی از جمله موضوعاتی پیرامون تصویب بودجه برای ساخت دیوار مکزیک با مجلس نمایندگان که اغلب صاحبان کرسی آن دموکرات‌ها هستند در یک مناقشه تمام عیار قرار گرفته است. این مهم که در نهایت دولت را به تعطیلی کشاند بطور معمول هر سال در ایالات متحده اتفاق می‌افتد چرا‌که گفته می‌شود دولت‌ها در راستای گرفتن امتیازات بیشتر دست به چنین اقدامی می‌زند. این در حالی است که در دولت اوباما نیز شاهد تعطیلی 17 روزه دولت نیز بودیم. به هر روی با توجه به اینکه اقتصاد ایالات متحده از بزرگ‌ترین اقتصاد‌های جهان محسوب می‌شود طی چند روز اخیر بازار کامودیتی‌ها نیز به این مهم واکنش منفی از خود نشان داده است و بازار سرمایه ایران که بخش قابل ملاحظه آن تحت تاثیر قیمت کالاهای اساسی در جهان قرار دارد مشاهده می‌شود که تا حدودی ریزش‌های سنگینی را در صنایع بزرگ خود تجربه کرده است. به هر روی، با توجه به اینکه از 25 دسامبر بازارهای جهانی به استقبال تعطیلات سال نو میلادی رفتند گمانه‌زنی‌هایی در خصوص تداوم کاهش تنش‌های دونالد ترامپ با سایر کشور‌ها وجود دارد که این مهم به عقیده برخی از کارشناسان بازار سرمایه می‌تواند یک آرامش نسبی را در فضای اقتصادی جهان ایجاد کند. از طرفی، با توجه به اینکه دولت امریکا برای مدت طولانی متوقف نخواهد ماند طبیعتا با انعطاف‌هایی که هر دوطرف در این کشور خواهند داشت، رسیدن به یک توافق حداقلی دور از ذهن نیست. از طرفی، پیش بینی فعالان بازار سرمایه ایران حاکی از این است که همزمان با بهبود شرایط داخلی امریکا در کنار کاهش واقعی تنش‌های چین با این کشور می‌توان در انتظار بهبود قیمتی در اقتصاد بین‌الملل بود. گفتنی است، در معاملات روز گذشته بورس تهران اغلب شرکت‌های حاضر در گروه فلزات اساسی، فرآورده‌های نفتی، شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی در مدار نزولی قرار داشتند. این در حالی است که مطابق آمار‌های موجود شرکت‌هایی اعم از فولاد مبارکه اصفهان با 152 واحد، پالایش نفت بند عباس با 84 واحد، ملی صنایع مس با 61 واحد، معدنی و صنعتی گل‌گهر و پالایش نفت تهران هر کدام با 56 واحد، صنایع پتروشیمی خلیج فارس با 40 واحد و سایر شرکت‌های از این قبیل تاثیری منفی در کاهش شاخص داشتند. در همین حال، صاحب‌نظران بازار سرمایه بر این باورند که موضوعات بین‌المللی از اصلی‌ترین عوامل اثر‌گذار در کاهش پارامتر‌های مذکور محسوب می‌شوند.
اثر‌گذاری کامودیتی‌ها، نه تصمیمات امریکا
در همین رابطه، علی‌اکبر امین تفرشی عضو هیات‌مدیره شرکت بورس اوراق بهادار تهران در خصوص اثر‌گذاری اختلافات بودجه‌‌ای ایالات متحده امریکا در روند حرکتی کامودیتی‌ها و به تبع آن بازار سرمایه ایران، در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: شاخص بورس‌های بین‌المللی به خصوص بورس‌های امریکا که تحت تاثیر اختلافات بودجه‌‌ای در روند نزولی قرار گرفت، بازار کامودیتی‌ها را نیز تحت تاثیر قرار داد بطوری که روند قیمتی کالاهای اساسی جهانی نیز به‌شدت منفی شده است. بر این اساس، زمانی که بازار کالایی در دنیا کاهش پیدا می‌کنند در نتیجه بورس ایران هم که حدود 45 درصد از آن با بازارهای کالایی مرتبط است تحت تاثیر این مهم قرار می‌گیرد. وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر صنایعی از جمله فولادی‌ها، معدنی‌ها و پتروشیمی‌ها روند نزول قیمتی را در پیش‌گرفته‌اند، بنابراین اتفاقات بازارهای بین‌المللی از جمله عدم تصویب بودجه امریکا می‌تواند یکی از دلایل کاهش قیمت‌ها در نظر گرفته شود.
عضو هیات‌مدیره شرکت بورس اوراق بهادار تهران در پاسخ به اینکه تعطیلات ژانویه و کاهش تنش‌های جهانی می‌تواند فرصتی برای رشد بازار سرمایه ایران محسوب شود یا خیر، بیان کرد: با توجه به این موضوع که اقتصاد امریکا نمی‌تواند در حالت بلاتکلیف باقی بماند پیش بینی می‌شود که در نهایت توافقی صورت بگیرد که در درواقع سر منشأ رونقی جدید در بازار‌ها شود. علی‌اکبر امین تفرشی تصریح کرد: احتمالا افزایش نرخ بهره در بازار امریکا منتفی است، بنابراین پیش‌بینی روند رونق در امریکا دور از ذهن نخواهد بود که در ادامه مطابق چنین گمانه‌زنی‌هایی بازار ایران نیز تحت تاثیر مثبت این امر قرار خواهد گرفت. وی تاکید کرد: بورس ایران متصل به تصمیماتی که در دولت امریکا گرفته می‌شود نیست و فقط از نوسان بازارهای کامودیتی تاثیر می‌پذیرد.
70 درصد بورس ایران کامودیتی محور است
از سویی دیگر، مهدی طحانی مدیر سرمایه‌گذاری شرکت مدیریت سرمایه کیان با اشاره به چگونگی اثر‌گذاری تعطیلی دولت امریکا در روند حرکتی بازارهای جهانی از جمله بازار سرمایه ایران، در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: تحلیل اوضاع ایالات متحده کار ساده‌ای نخواهد بود چرا که بازی‌ها و نیات سیاسی آنها مشخص نیست اما اگر این تعطیلی به معنای منازعات در داخل امریکا تلقی شود به این معنی خواهد بود که در رشد اقتصادی جهان که بزرگ‌ترین آن امریکا است می‌تواند خلل ایجاد کند. وی خاطرنشان کرد: هر عاملی از جمله جنگ تجاری چین و امریکا، مشکلات داخلی امریکا یا مواردی از این قبیل که باعث خلل در رشد اقتصادی جهان شود بطور قطع قیمت کامودیتی را با کاهش در بورس‌های جهانی همراه می‌کند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به پس لرزه‌های تعطیلی دولت امریکا نیز گفت: قیمت کالاهای جهانی از جمله نفت، شاخص سهام داو جونز در بورس امریکا که تکانه‌های بالایی داشتند به یک‌باره به روند نزولی ختم شدند. از سویی، آشتی تجاری چین و امریکا در کنار افزایش احتمال توافق باعث شده بود تا حدودی روند قیمت‌های جهانی، باثبات تداوم پیدا کنند و خیلی دچار نوسان نشوند. به گفته مدیر سرمایه‌گذاری شرکت مدیریت سرمایه کیان سابقه تعطیلی دولت امریکا در زمان اوباما نیز به دلیل رفتار‌های کاسبی رییس وقت دولت وجود داشت.
مهدی طحانی تاکید کرد: به دلیل کامودیتی محور بودن بازار سرمایه ایران که بیش از 70 درصد ارزش بازار آن کالا محور است، رصد قیمت کالاهای جهانی بسیار مهم ارزیابی می‌شود.
از طرفی با توجه به اینکه اقتصاد کشور، اقتصادی کامودیتی محور است به این معنی که وابستگی زیادی به نفت، کالاهای مشتقه نفتی یا فلزات وجود دارد در نتیجه بازارهای جهانی می‌توانند به صورت مقطعی تکانه‌های زیادی را به اقتصاد کشور وارد کنند. بنابراین، زمانی که قیمت‌های جهانی افت کنند کلیت اقتصاد کشور منقبض خواهد شد و کاهش درآمد دولت و شرکت‌های بورسی از پیامد‌های آن خواهد بود.
در نقطه مقابل، رشد قیمت‌های جهانی نیز می‌تواند در بهبود وضعیت دولت و قیمت سهام شرکت‌ها تاثیر بسزایی داشته باشد. این تحلیلگر بازار سرمایه معتقد است، هر عاملی که باعث شود چشم‌انداز رشد اقتصادی جهان با کاهش رو به رو شود بطور قطع کاهش قیمت کامودیتی و کالا‌ها را در پی خواهد داشت و تداوم این مهم در صورتی که تحلیلگران جهانی به این برسند که چنین امری چالشی برای رشد اقتصادی جهان ایجاد می‌کند بطور قطع بورس ایران نیز متاثر از این مهم خواهد شد.
وی در خصوص افزایش قیمت جهانی نفت و سایر کالاهای اساسی نیز عنوان کرد: قیمت نفت تغییر چندانی را تجربه نکرد و از رقم 51 به 54 دلار رسید. از طرفی قیمت مس و روی در همان سطوح قبلی قرار دارند. این در حالی است که حجم معاملات بازار سهام در میانگین سالانه صورت می‌گیرد و بورس در یک فضای انتظاری همگام با نوسان اندک به فعالیت خود ادامه می‌دهد. مدیر سرمایه‌گذاری شرکت مدیریت سرمایه کیان معتقد است، در حال حاضر قیمت سهام شرکت‌ها در بورس ایران نشانه‌های پایینی ندارند و شاخص 154 هزار واحدی به عنوان کف شاخص بورس در مقطع فعلی با توجه به نرخ دلار حال حاضر، در نظر گرفته می‌شود. بنابراین، اگر در بازارهای جهانی یا در نرخ برابری دلار به ریال شاهد اتفاقات جدیدی باشیم بطور قطع مسیر بازار سهام نیز تغییر پیدا خواهد کرد.
اثر‌پذیری بازار‌ها
افزون بر این، پیمان مولوی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «تعادل» اظهار داشت: نرخ بهره در گذشته توسط بانک مرکزی امریکا مشخص شده است و شاهد تاثیر آن در سایر بازار‌ها بودیم. وی با اشاره به بازار اوراق قرضه نیز گفت: در بازارهای سهام نرخ اوراق بلندمدت و کوتاه‌مدت به یک دیگر نزدیک می‌شوند. این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به بازار سهام آمریا نیز گفت: این بازار در حال تجربه سقوط خیلی بزرگ ناشی از اتفاقات ساختاری در امریکا از جمله جنگ تجاری است. بنابراین در صورتی که شاهد افول بازار سهام باشیم، بازار کامودیتی ممکن است شاهد افزایش باشد. بنابراین، زمانی که بازار کامودیتی با افزایش همراه شود تمام محصولات کامودیتی محور در بازار سرمایه ایران از این مهم متاثر می‌شوند. این مشاور سرمایه‌گذاری تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود که موضوعات بین دولت فدرال و سنا در حوزه بودجه به زودی حل خواهد شد و این مهم در اقتصاد امریکا طبیعی است.
