گروه بانک و بیمه |محسن شمشیری|
وزارت خزانه‌داری امریکا در تازه‌ترین اقدام خود 4 بانک ملت، پارسیان، سینا، مهر اقتصاد، به همراه گروه مالی مهر اقتصاد و 15 شرکت دیگر را که در ارتباط با بسیج بوده‌اند یا بسیج در آنها سهامدار بوده و تحت نظرات بسیج بوده‌اند را تحریم کرد.
به گزارش تعادل، همچنین شرکت‌های مهمی چون فولاد مبارکه اصفهان، تراکتورسازی ایران، گروه بهمن، بنیاد تعاون بسیج، سرمایه‌گذاری اندیشه مهرآوران، سرمایه‌گذاری نگین ساحل رویال، سرمایه‌گذاری تدبیرگران آتیه ایرانیان، سرمایه‌گذاری تکتار، تولید روی بندرعباس، کالسیمین، توسعه معادن روی ایران، شیمیایی پارسیان کاتالیست، ذوب و احیای روی قشم، مهندسی تکنوتار، تولید اسید زنجان نیز تحریم شده‌اند که به شکل‌های مختلف مرتبط با بسیج بوده‌اند.
این درحالی است که برخی کارشناسان معتقدند که برخی از این بانک‌ها و شرکت‌ها به فعالیت خدماتی و تولیدی مشغول هستند و به همه فعالان اقتصادی خدمات می‌دهند و سهام آنها نیز عمومی است یا در بورس عرضه می‌شود و هر کسی قادر به خرید سهام آنهاست.
از سوی دیگر، موسساتی مانند بانک پارسیان، در رابطه با گشایش اعتبار جهت تامین و واردات دارو فعال هستند، و با این اقدام امریکا بیش از آنکه بسیج و منابع مالی آن هدف قرار گیرد، به منافع مردم ایران، بیماران و نیازمندان خسارت وارد می‌کند و اینگونه تحریم‌ها نه تنها هدفمند و هوشمند نیست بلکه عملا بخش‌های دیگری از مردم و بیماران را هدف خواهد گرفت و با تحریم بانک پارسیان، بخش عمده‌ای از گشایش اعتبار برای دارو و واردات دارو با مشکل مواجه خواهد شد.
تحریم‌ها تاثیری برفعالیت بانک‌ها ندارد
در این رابطه برخی مدیران بانک‌ها معتقدند که با توجه به حذف ارز دلار از مبادلات ارزی این بانک‌ها، تحریم‌های دلاری امریکا تاثیری در مبادلات و فعالیت این بانک‌ها ندارد زیرا مقصد عمده حواله‌های بانکی و گشایش اعتبار در اروپا و آسیا و با ارزهای غیردلاری بوده است.
از جمله روابط عمومی بانک پارسیان در این زمینه اعلام کرد: پیرو اخبار منتشر شده مبنی بر تحریم تعدادی از بانک‌های ایرانی توسط وزارت خزانه داری امریکا، به آگاهی می‌رساند، فعالیتهای بانک پارسیان با توجه به تفاهمات دولت با کشورهای اروپایی و آسیایی و پروتکل‌های تنظیمی در خصوص مبادلات مالی با ارزهای آن کشورها، تحت تاثیر تحریم‌های وزارت خزانه داری امریکا قرار نمی‌گیرد. بر اساس سیاست‌های پیش نگرانه بانک پارسیان همسو با بانک مرکزی، فعالیتهای بین‌المللی این بانک با ارز دلار وکشور امریکا، سال‌هاست متوقف بوده و بر اساس بازارهای هدفِ صادرکنندگان و واردکنندگان که عمدتاً در اروپا و آسیا متمرکز است و با استفاده از سایر ارزها صورت می‌پذیرد. بنابراین با توجه به تفاهم‌های دولت جمهوری اسلامی ایران با این کشورها و پروتکل‌های تنظیمی در خصوص مبادلات مالی با این ارزها، تحریم مذکور تاثیری در فعالیتهای بانک پارسیان نخواهد داشت.
مسدود شدن روابط بانکی
در رابطه با این تحریم‌ها، یک مقام دولت امریکا اعلام کرد که انتظار ما این است که هرگونه روابط بانکی با آن بانک‌ها در هر جایی خارج از ایران هدف قرار خواهد گرفت یا مسدود خواهد شد. وزارت خزانه‌داری امریکا می‌گوید که بر اساس این تحریم‌ها، شهروندان امریکایی حق ندارند تا با این شبکه تجارت کنند و اموال آنها نیز ضبط خواهد شد. اشخاص حقوقی در امریکا از انجام هر گونه کار و تجارت با افراد یا نهادهای ذیل این لیست سیاه منع شده اند.
تحریم‌های مذکور به بهانه «مبارزه علیه تروریسم» و حمایت مالی این ۲۰ نهاد از بسیج انجام شده و دفتر نظارت بر دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری امریکا (اوفک -OFAC) اعلام کرد ۲۰ نهاد و شرکت مرتبط با بنیاد تعاون بسیج که از فعالیتهای بسیج حمایت می‌کردند از سوی این وزارتخانه مورد تحریم قرار گرفته است. در بیانیه صادره توسط دفتر نظارت بر دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری امریکا آمده است: وزارت خزانه‌داری امریکا روز سه شنبه ۲۴ مهر اعلام کرد این تحریم‌ها در پی فرمان اجرایی ۱۸ اردیبهشت دونالد ترامپ برای خروج امریکا از توافق هسته‌ای ایران و کشورهای پنج به علاوه یک موسوم به برجام صادر شده است
وزارت خزانه داری امریکا مدعی است شرکت‌های وابسته به «بنیاد تعاون بسیج» را هدف تحریم‌های جدید خود قرار داده که به گفته آن، منابع مالی نیروهای شبه‌نظامی ایران را تأمین می‌کنند.این شبکه دستکم ۲۰ شرکت و موسسه مالی را در بر می‌گیرد که زیرنظر «بنیاد تعاون بسیج» هستند. استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری امریکا، در بیانیه‌ای که به همین منظور منتشر کرده، گفته است: تحریم این موسسات مالی چند میلیارد دلاری به این خاطر است که آنها از نیروهای شبه‌نظامی ایران حمایت می‌کنند.
در بیانیه خزانه‌داری امریکا آمده بود: جمهوری اسلامی ایران ممکن است روش‌هایی را برای کاستن از فشار تحریم‌ها به کار گیرد.شرکت سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان وابسته به بنیاد تعاون بسیج نیز بخشی از سهام فولاد مبارکه را در اختیار دارد. این شرکت همچنین در سال ۸۷ سهام تراکتورسازی تبریز را خریداری کرده بود. شرکت مهر اقتصاد ایرانیان، همچنین سهام برخی شرکت‌ها از جمله ایرالکو، صدرا، تکنوتاز، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی و داروسازی جابربن حیان را خریداری کرده است.
تحریم بانک‌ها در دوره قبل
تحریم‌های بانکی و نفتی ایران در سال‌های 93- 1390 و دور اول تحریم‌ها در دولت احمدی‌نژاد، نیز توسط امریکا واروپا و برخی دیگر از متحدان آنها اجرا شد و این تحریم‌ها در چارچوب تحریم‌های هسته‌ای علاوه بر تحریم سوییفت یا پیام‌های بانکی به کارگزاری‌های جهان، تحریم دلاری برخی بانک‌ها، تحریم ارزی و مبادلات بانکی را به شکل‌های مختلف شامل می‌شد.
در آن سال‌ها، بانک‌های مختلف تجارت، ملت، سپه، صادرات، مهر اقتصاد، انصار، آرین، کارگشایی، ملی، صنعت و معدن، رفاه، تجارت، بانک مرکزی، توسعه تعاون، توسعه صادرات، پست بانک، سینا، ایران و آلمان، فیوچر مستقر در بحرین، ملی اینترنشنال لندن، پرشیا اینترنشنال ملت لندن، بطور کامل از لیست تحریم‌ها خارج شدند. حتی در دوره ریاست‌جمهوری بوش در امریکا، بانک‌های سپه، ملی و ملت، صادرات و توسعه صادرات به اتهام ارایه خدمات مالی به صنایع دفاعی و هسته‌ای و موشکی و ... تحت تحریم بودند. برخی از این تحریم‌ها در دوره اوباما نیز ادامه یافت و تعداد دیگری نیز به لیست تحریم‌ها اضافه شدند. البته با تلاش وکلا و حقوق دانان، به تدریج قبل و بعد از برجام، بانک‌های ایرانی از لیست تحریم‌ها خارج شدند. اما همچنان امکان مبادلات دلاری فراهم نشد و در عین حال برخی بانک‌ها همچنان با تحریم‌های جزئی‌تر و از طریق کارگزاری‌ها یا بانک‌های دیگر به فعالیت خود ادامه دادند. براین اساس، به نظر می‌رسد که بانک‌های کشور با استفاده از تجربه سال‌های قبل تحریم‌ها، باید سازوکارها و اقداماتی را انجام دهند تا کمتر در معرض تحریم‌های مختلف قرار گیرند و حداقل چند بانک ایرانی بتواند برای واردات ضروری و اساسی و امور زندگی مردم و کشور بدون تحریم فعالیت کند.
