گروه دانش و فن|
کالاهای فناوری اطلاعات از گوشی و لپ‌تاپ گرفته تا تجهیزات شبکه و بسیاری دیگر از کالاهایی که چه مورد استفاده کاربران معمول هستند و چه در کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ فناوری مورد استفاده قرار می‌گیرند، به صورت مستقیم تحت تاثیر تغییرات قیمت ارز قرار دارند؛ کالاهایی که قریب‌به اتفاق‌شان به‌صورت واردات تامین می‌شوند و هر تغییر کوچک در بازار ارز از افزایش و کاهش قیمت آن، می‌تواند موجب تغییر افزایشی و کاهشی قیمت‌شان شود. کما اینکه به گفته مسوولان حوزه فناوری، یکی از عوامل مهمی که سال گذشته باعث کندی توسعه هم در حوزه ارتباطات ثابت و هم تلفن همراه شد، ناشی از تحولات اقتصادی و افزایش قیمت ارز بود، چراکه ۷۰ درصد تجهیزات و سرمایه‌گذاری در حوزه ICT مبتنی بر ارز است؛ یعنی درآمدها کاملاً بر پایه منابع داخلی و هزینه‌ها عمدتاً مبتنی بر منابع ارزی است که همین مساله باعث عدم تناسب شده بود. از طرفی شرایط بد اقتصادی و تحریمهای شدید باعث شد فعالان بازار با مشکل کمبود کالا مواجه شوند و همچنین از اواخر سال گذشته، واردکنندگان با مشکل ثبت سفارش مواجه بودند و این موضوع موجب شد حجم واردات قانونی کالا در بازار به‌طور چشمگیری کاهش پیدا کند که تبعات زیادی به همراه داشت؛ در حالی که سازمانهای دولتی ناچار به تامین نیازهای خود از طریق واردکنندگان مجاز بودند، به مشکل برخوردند، کمبود کالا در بازار نیز واردات غیرمجاز و قاچاق را افزایش داد و این موضوع موجب شد علاوه بر اینکه واردکنندگان رسمی دچار ضرر و زیان بسیاری شدند، کالاهای بدون کیفیت نیز دوباره مسیر خود را به بازار پیدا کنند.
عمده محصولات بازار آی‌تی، وارداتی هستند
البته با وجود اینکه بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات همانند بسیاری از صنوف از نیمه دوم سال 97 با تلاطم زیادی مواجه شد و فعالان این بازار روزهای پرالتهاب و رکود سختی را پشت سرگذاشتند و در کنار تحریمهای خارجی و مشکلات داخلی، با ثبات نسبی در بازار ارز، این روند کمی آرام گرفت، اما این بازار به‌دلیل ارتباط مستقیم با نرخ ارز، متاثر از افزایش نرخ دلار، می‌تواند بار دیگر متلاطم شود. در این راستا وطنخواه، رییس هیات‌مدیره پاساژ کامپیوتری، با بیان اینکه بازار کامپیوتر به‌شدت تحت تاثیر نوسان نرخ دلار است، به اتحادیه فناوران گفت: «عمده محصولات این بازار وارداتی هستند و مشکلاتی که در زمینه واردات به خصوص نوسان نرخ دلار وجود دارد باعث شده بازار پرالتهاب شود. طی دو الی سه ماه گذشته که نرخ دلار ثابت شده بود، شاهد ثبات نسبی در بازار کامپیوتر بودیم و قیمت‌ها نیز نزولی بود اما قطعا با نوسان نرخ دلار بازار نیز ملتهب خواهد شد. زیرا جو روانی بدی ایجاد میشود و واردکنندگان و فعالان صنف نگرانند نتوانند کالایی را که میفروشند، دوباره جایگزین کنند.» او همچنین اظهار کرد: «با توجه به اینکه دوره و سیکل واردات کالا دو ماهه است، در صورتی که نرخ دلار تثبیت شود و واردکنندگان و فعالان صنف بتوانند برای دو ماه آینده خود برنامهریزی کنند، هم بازار به آرامش میرسد و هم قیمت‌ها روند نزولی به خود خواهد گرفت. اما نمیتوان انتظار داشت که بازار رونق پیدا کند، زیرا از یک سو خریدهای دولتی به دلیل کمبود بودجه کاهش یافته و از سوی دیگر خرید کاربران خانگی نیز به دلیل نبود نقدینگی به‌شدت کم شده است و کاربران با احتیاط بیشتری نیازهای خود را تامین میکنند.»
وطن خواه همچنین با اشاره به مشکلاتی که فعالان صنف رایانه با آن دست به گریبانند، گفت: «مالیات یکی از مهم‌ترین مشکلات فعالان این صنف است. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این است که از سال 1396 تا سال 97 نرخ دلار سه و نیم برابر شده است که این موضوع باعث شده قیمت کالاها سه تا چهار برابر شود و گردش مالی نیز به‌تبع آن نسبت به سال 96 چهار برابر شود. در حالی که ضرایبی که در سازمان امور مالیاتی در نظر گرفته میشود برای قبل سال 96 است و اکنون که گردش مالی بالا رفته کسبه این بیم و نگرانی را دارند که سازمان امور مالیاتی می‌خواهد چه سقفی برای فروش در نظر بگیرد. وی افزود: «مشکل دیگری که وجود دارد این است که فروشندگان جزو بند (ج) قانون سازمان امور مالیاتی هستند و طبق این بند باید خرید و فروش آنها زیر 900 میلیون تومان باشد و بالای این رقم جزو بند (الف) محسوب می‌شوند. در حالی که با سه الی چهار برابر شدن قیمت کالاها، گردش مالی افزایش پیدا کرده است و بند (ج) نیز به‌تبع آن باید حداقل رقمی معادل سه میلیارد و 600 میلیون تومان شود در صورتی که طبق قانون این رقم زیر مجموعه بند الف است و مغازه‌دار باید ارزش افزوده پرداخت کند. این درحالی است که فروشندگان کالاهای کامپیوتری مجاز به دریافت مالیات بر ارزش افزوده از مشتریان نیستند و کد ارزش افزوده برای آنها تعریف نشده است. در صورتی که اگر گردش مالی آنها بالای 900 میلیون تومان باشد باید مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند.»
رواج کالاهای دست‌دوم دربین کاربران
وطنخواه با بیان اینکه با افزایش قیمت کالاهای کامپیوتری و اقلام وابسته به آن خرید و فروش کالاهای دست دوم در صنف کامپیوتر افزایش یافته است، گفت: «قدرت مالی مصرف‌کنندگان به‌شدت کاهش یافته است و نمی‌توانند برای خرید کالای نو هزینه کنند، به همین دلیل سراغ کالای دست دوم میروند که البته کنترل دست دوم فروشها بسیار سخت است. کالاهای تکنولوژی محور اعتبار زمانی مشخصی برای سالم بودن ندارند و عمر مفید آنها مشخص نیست بنابراین خرید آنها باید با دقت صورت گیرد. در عین حال بخش تعمیرات کالا نیز رونق گرفته است، زیرا اکنون اقلام ارزان نیستند که بتوانیم به راحتی از آنها عبور کنیم.»
وی درباره مشکلات فعالان و واردکنندگان صنف کامپیوتر با گمرکات نیز گفت: «سامانه جامع امور گمرکی (TSC) که گمرک برمبنای آن قیمت کالاها را ارزیابی می‌کند، به‌روزرسانی نمی‌شود و این موضوع واردکنندگان را به دردسر میاندازد. قیمت کالاهای تکنولوژی‌محور به‌طور دایم در کل دنیا در حال تغییر است و به صورت پلکانی ریزش می‌کند اما این موضوع در سیستم گمرک لحاظ نمی‌شود. درشرایط عادی و اگر کالا درگیر پروسه استاندارد نشود، یک ماه طول میکشد تا کالا از گمرک ترخیص شود. باید در گمرکات یکسری کارشناس باشند که ارتباط مستقیم با اتحادیه فناوران رایانه داشته باشند، زیرا این موضوع می‌تواند به روند به‌روزرسانی سامانه جامع امور گمرکی کمک کند.»
