گروه بانک و بیمه احسان شمشیری
بررسی تازه‌ترین آمارهای منتشر شده از بازار تراکنش‌های مالی نشان می‌دهد که سرعت گردش پول در حساب‌های بانکی به‌شدت افزایش یافته و استفاده از اسکناس روبه کاهش است و به قول کارشناسان سهم بانکداری باز و بدون نیاز به شعبه هر روز در حال افزایش است به گونه‌یی که ماهانه بیش از 2.25 میلیارد تراکنش بانکی از طریق کارت‌های الکترونیکی، کارتخوان‌های فروشگاهی، موبایل بانک‌ها و اینترنت بانک‌ها انجام می‌شود و مشتریان بدون مراجعه به شعبه بانک‌ها، خرید و فروش، دریافت و پرداخت وجه خود را انجام می‌دهند و حتی صورتحساب و گردش مالی خود را کنترل می‌کنند.
به گزارش تعادل، این موضوع باعث شده که تقریبا رقمی معادل 140 هزار میلیارد تومان در ماه از طریق تراکنش‌های بانکی و رقمی حدود 90 هزار میلیارد تومان ازطریق چک‌های عادی و رمزدار در اقتصاد ایران مبادله بانکی و گردش مالی انجام شود و در مجموع ماهانه بطور متوسط معادل 230 هزار میلیارد تومان انتقال وجه و جابه‌جایی پول در اقتصاد ایران انجام می‌شود. به عبارت دیگر، مدیریت سالانه 27 میلیارد تراکنش که هرماه 2.25 میلیارد تراکنش را شامل می‌شود و ماهانه 10 میلیون مبادله چک به برنامه‌ریزی، امنیت و شبکه زیرساخت گسترده و پایدار بانکی نیاز دارد که بتواند چنین سطح گسترده‌یی از تراکنش‌های بانکی را انجام دهد و روزانه بطور متوسط بین 75 تا 100 میلیون تراکنش و مبادله بانکی را مدیریت کند.
به گزارش تعادل، گزارش اقتصادی شاپرک که حاوی اطلاعاتی از وضعیت پرداخت الکترونیک کشور در فروردین ۹۷ است در پنج بخش اصلی بر موضوعاتی چون «جایگاه شاپرک در اقتصاد ملی»، «شاخص‌های عملکردی شاپرک در فروردین ۱۳۹۷»، «کیفیت انجام خدمات پرداخت الکترونیک کارتی»، «بررسی عملکرد کلی شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت» و «بررسی وضعیت بانک‌های صادرکننده و پذیرنده» متمرکزشده است.
به ترتیب شرکت‌های به پرداخت، سپ، آپ، تاپ و ایران‌کیش بیشترین سهم را از نظر تعداد تراکنش‌های شاپرکی فروردین ۹۷ را داشته‌اند. همچنین شرکت‌های به‌پرداخت، ایران‌کیش، سپ، پرداخت الکترونیک سداد و تاپ بیشترین سهم را ازنظر مبلغ تراکنش‌های شاپرکی فروردین ۹۷ را داشته‌اند و بانک‌های ملت، ملی، کشاورزی، پارسیان وصادرات بیشترین سهم پذیرندگی از کل مبلغ تراکنش‌های شاپرکی را در فروردین ۹۷ داشته‌اند و در نهایت بانک‌های ملت، ملی، صادرات، کشاورزی و سپه بیشترین سهم پذیرندگی از کل تعداد تراکنش‌های شاپرکی را در فروردین ۹۷ داشته‌اند.
مطابق با آمار فروردین ماه شاپرک روند صدرنشینی به پرداخت ملت ادامه دارد شرکت به پرداخت ملت با کسب سهم 21.79 درصدی از تعداد تراکنش‌ها و سهم 26درصدی از مبلغ بازار تراکنش‌های حوزه پرداخت الکترونیک کارت، روندی افزایشی را پیش رو داشته است و علاوه بر حفظ جایگاه اول بازار، همچنان بیشترین سهم صنعت پرداخت الکترونیک کشور را به خود اختصاص داده است. بررسی آمار شاپرک در فروردین‌ماه ۹۷ از سهم شرکت‌های PSP از تعداد و مبلغ بازار تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی حاکی از تغییر جایگاه شرکت‌ها دراین بخش دارد.
بررسی عملکرد شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت از سهم تعدادی و مبلغی بازار تراکنش‌های حوزه پرداخت الکترونیک کارت بیانگر این است که شرکت «به‌پرداخت ملت» با سهم 21.79درصدی از تعداد و سهم ۲۶ درصدی از مبلغ تراکنش‌ها و در استمرار وضعیت خود همچنان بیشترین سهم را به خود اختصاص داده و در جایگاه نخست هر دو بازار قرار گرفته است. افزون بر این، شرکت «پرداخت الکترونیک سامان» با سهم 17.56درصدی از تعداد تراکنش‌ها در جایگاه دوم و با سهم 12.94درصدی از مبلغ تراکنش‌های شاپرکی رتبه سوم در این بخش را به خود اختصاص داده است. همچنین شرکت «آسان پرداخت پرشین» با سهم 15.91درصدی از تعداد و سهم 8.89 درصدی از مبلغ تراکنش‌ها به ترتیب در جایگاه سوم و ۶ در این دو شاخص قرارگرفته است که حاکی از تمرکز سرمایه‌گذاری‌ها در این شرکت بر پرداخت‌های خرد دارد.
بر اساس این گزارش، شرکت «تجارت الکترونیک پارسیان» با سهم 14.03درصدی از تعداد و سهم 12.96درصدی از مبلغ تراکنش‌ها شاپرکی به ترتیب جایگاه پنجم و دوم در این بازار را به خود اختصاص داده است. سهم شرکت‌های PSP از بازار تراکنش‌ها سبب شناخت حوزه فعالیت و نحوهی سرمایه‌گذاری هر یک از شرکت‌های PSP در ابزارهای پذیرش می‌شود. البته در فروردین ماه به دلیل رویداد نوروز و کاهش داد و ستد نسبت به دوماه پایانی سال، ریزش طبیعی و قابل انتظار در حجم تراکنش‌های تمامی ابزارهای پذیرش امر طبیعی است. بیشترین اختلاف بین سهم تعدادی در تراکنش‌های کارتخوان فروشگاهی در فروردین ماه ۹۷ نسبت به ماه گذشته با رقم ۰. ۸۷ درصد در شرکت آسان پرداخت پرشین گزارش شده است.
در این ماه مجدد بالاترین اختلاف سهم تعدادی تراکنش‌های اینترنتی در شرکت «تجارت الکترونیک پارسیان» با رقمی معادل با 5.68درصد افزایش مشاهده می‌شود. در حالی که در روندی معکوس، سهم تراکنش‌های موبایلی این شرکت با کاهش 1.54درصدی نسبت به اسفند ماه ۹۶ همراه بوده است. با وجودی که در فروردین ماه بر ارزش ریالی تراکنش‌های موبایلی برخی از شرکت‌ها، علی‌الخصوص شرکت «پرداخت الکترونیک سامان» افزوده شده است، ولیکن بطور کلی مبلغ این تراکنش‌ها حاکی از رشد منفی است.
بیشترین اختلاف بین سهم مبلغی تراکنش‌های موبایلی با رقم مثبت ۷۲/۲ درصد در شرکت پرداخت الکترونیک سامان گزارش شده است؛ ولیکن سهم ارزش ریالی تراکنش‌های اینترنتی شرکت «تجارت الکترونیک پارسیان» با کاهش قابل توجهی برابر با 7.83درصد مواجه شده است. این امر با توجه به عملکرد این شرکت در میزان پوشش مبلغ تراکنش‌های اینترنتی در ماه جاری قابل انتظار است. بر اساس آمار فروردین ماه، شرکت به پرداخت ملت با سهم 23.98 درصدی از تعداد و سهم ۲۶ درصدی از مبلغ تراکنش‌های کارتخوان‌های فروشگاهی در این بخش در جایگاه اول قرار گرفته است. این شرکت در فروردین ۹۷ با سهم 13.49درصدی از تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی و همچنین نرخ رشد 1.77درصدی به نسبت ماه پیش در مقام چهارم قرار گرفته است در حالی که این شرکت در دوره مذکور با سهم 27.73درصدی و افزایش قابل ملاحظه 6.76درصدی به نسبت اسفند ۹۶ توانسته با کنار زدن شرکت تجارت الکترو نیک پارسیان مجدد جایگاه اول در این شاخص را به خود اختصاص دهد. شایان ذکر است که شرکت به پرداخت در اسفند ماه ۹۶ با کاهش 10.36درصدی از مبلغ تراکنش‌ها به نسبت بهمن ماه سال ۹۶ مواجه شد واز سهم 31.32 درصدی در بهمن ماه در اسفند ماه به سهم 20.97 درصدی از بازار مبلغ تراکنش‌های اینترنتی رسید که این شرکت در فروردین ماه ۹۷ توانست بخش بیشتر این کاهش را جبران ماه کند.
شرکت به پرداخت در دوره مذکور با سهم 0.71 درصدی از تعداد تراکنش‌های موبایلی و سهم 0.66 درصدی از مبلغ تراکنش‌های موبایلی در هر دو شاخص در جایگاه ششم قرار گرفته است.
شرکت پرداخت الکترونیک سامان نیز با سهم 16.88 درصدی از تعداد تراکنش‌ها و افزایش 0.32درصدی به نسبت ماه گذشته در جایگاه دوم و با سهم 12.54 درصدی و افزایش 0.65درصدی به نسبت اسفندماه ۹۶ در مبلغ تراکنش‌های کارتخوان‌های فروشگاهی در جایگاه سوم قرار دارد.
این شرکت که در اسفند ماه ۹۶ به نسبت بهمن ماه همان سال با کاهش 2.16 درصدی تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی مواجه شده بود در فروردین ماه ۹۶ نیز با تداوم روند نزولی از سهم 26.95رصدی و با کاهش 0.86درصدی به سهم 26.10درصدی رسیده و جای خود را به شرکت تجارت الکترونیک پارسیان سپرده و در تعداد تراکنش‌های اینترنتی در جایگاه دوم قرار گرفت.
افزون بر این، شرکت پرداخت الکترونیک سامان با سهم 21.35 درصدی از تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی و افزایش 1.32درصدی به نسبت ماه گذشته در مقام سوم قرار گرفت. این شرکت در دوره مذکور با سهم 22.57درصدی از مبلغ تراکنش‌های موبایلی که بیشترین نرخ رشد به نسبت اسفند ماه که معادل 2.72درصد است را داشته در مبلغ تراکنش‌های موبایلی در جایگاه دوم قرار گرفته است. شرکت آسان پرداخت پرشین با سهم 13.88 درصدی از تعداد تراکنش‌ها کارتخوان‌های فروشگاهی و با افزایش 0.78درصدی نسبت به اسفندماه ۹۶ در رتبه سوم و با سهم 9.35 درصدی از مبلغ تراکنش‌ها وبا افزایش 0.90 درصدی جایگاه پنجم در بازار مبلغ تراکنش‌های کارتخوان‌های فروشگاهی را به خود مختص کرده است.
این شرکت با سهم 15.56درصدی از تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی در این بخش در جایگاه سوم قرار دارد این درحالی است که این شرکت در اسفندماه ۹۶ با رشد 2.33 درصدی به نسبت بهمن ماه ۹۶ در تعداد تراکنش‌های اینترنتی مواجه بوده، درحالی که در فروردین ماه با کاهش 2.74درصدی در این بخش همراه شده است. همچنین آسان پرداخت در دوره مذکور با سهم 1.84درصدی و رشد 0.19 درصدی به نسبت اسفندماه ۹۶ در مبلغ تراکنش‌های اینترنتی در جایگاه هشتم قرار گرفته است. این ترکیب در تعداد و مبلغ تراکنش‌های اینترنتی این شرکت بیانگر این است که عمده تراکنش‌های اینترنتی این شرکت از مبالغ خرد تشکیل شده است. شرکت آسان پرداخت با سهم 39.19 در تعداد تراکنش‌های موبایلی و سهم 43.80 از مبلغ تراکنش‌های موبایلی همچنان در جایگاه اول قرار گرفته است.
شرکت تجارت الکترونیک پارسیان با سهم 13.72 درصدی و کاهش 0.35درصدی به نسبت اسفندماه ۹۶ از بازار تعداد تراکنش‌های کارتخوان‌های فروشگاهی در رتبه چهارم قرار گرفته است. این شرکت با سهم 9.31 درصدی از مبلغ تراکنش‌های این ابزار و همچنین افزایش 0.7 درصدی به نسبت ماه گذشته در این بخش در رتبه ۶ قرار دارد.
افزون بر این، این شرکت در تداوم روند افزایشی خود در تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی که در اسفندماه ۹۶ با رشد 2.98رصدی به نسبت بهمن ماه ۹۶ به سهم 21.29درصدی رسیده بود در تداوم رود صعودی خود و با رشد 5.86 درصدی به نسبت ماه گذشته درفروردین ماه به سهم 26.97 درصدی رسیده و شرکت پرداخت الکترونیک سامان را به عقب رانده و جایگاه نخست تعداد تراکنش‌های اینترنتی را از ان خود کرده است.
این شرکت در اسفندماه ۹۶ نیز با رشدقابل ملاحظه 15.51 درصدی در مبلغ تراکنش‌ها به نسبت ماه قبل از آن مواجه شده بود و از سهم 10.08 درصدی به سهم 25.59 درصدی در مبلغ تراکنش‌های اینترنتی رسیده بود و در رتبه نخست این بازار قرار گرفته بود درحالی که در فروردین ماه ۹۷ با کاهش ۷. ۸۳ درصدی در این بخش ۱۷. ۷۸ درصد از سهم این بازار را در دست گرفته وبا نزول یک رتبه در جایگاه دوم قرار گرفته است.
تجارت الکترونیک پارسیان در فروردین ماه ۹۷ با سهم 11.60درصدی و بیشترین کاهش که معادل 1.56 درصد است در تعداد تراکنش‌های موبایلی در جایگاه چهارم قرار گرفته است. همچنین این شرکت در دوره مذکور با سهم 11.98 درصدی و بیشترین کاهش که معادل 2.03 درصدی است در رتبه چهارم در مبلغ تراکنش‌های موبایلی قرار دارد.
