گروه راه و شهرسازی|
تقابل دولت و شهرداری تهران، اگر چه به دلیل ماهیت طبیعی آن در گذشته و حال وجود داشته و در آینده نیز بروز خواهد کرد، اما بی گمان، کاهش تنش‌ها و پیگیری اهداف این دو نهاد در زمین و زمان مشترک می‌تواند به کاهش مشکلات شهری و تامین رضایت عمومی شهروندان منجر شود. طی دو دهه اخیر همواره شهرداری تهران برای توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی چشم به کمک‌های دولتی داشته است، این مساله در شرایطی کنونی متاثر از شیوع کرونا بیش از همیشه بروز یافته و ذهن مدیریت شهری را به خود جلب کرده است. از سویی دولت در عبور از میدان مین کسری بودجه به دنبال جاپا می‌گردد و از سوی دیگر، مدیریت شهری برای حل نامعادله کمبود ناوگان حمل و نقل عمومی و هراس از افزایش شیوع کرونا در این ناوگان، بیش از همیشه نیازمند کمک‌های دولتی است. در این میان و در این هنگامه همدلی و تعامل، برخورد یکی از زیرمجموعه‌های شهرداری با یک تخلف ساختمانی به شیوه‌ای که مذاق دولت را خوش نیامده است، به قطع حضور شهرداری تهران در نشست هیات وزیران انجامیده است. از همین رو است که محسن هاشمی، رییس شورای شهر تهران بیش از همه به دنبال رفع این کدورت و وصل شهرداری و دولت است تا شاید کمی از مشکلات شهری پایتخت کاسته شود. هاشمی شنبه شب در توییتی خواستار برقراری رابطه مجدد بین دولت و شهرداری و رفع سوءتفاهم‌ها شد و نوشت: «از آقایان روحانی و جهانگیری می‌خواهم که اجازه دهند روابط شهرداری و دولت ترمیم شود و کدورت‌ها کنار برود. بهبود وضعیت شهرداری و دولت جزو وظایف رییس شورا است که قطعا در یک سال باقیمانده سعی می‌کنم این رابطه را که کمی خدشه‌دار شده مجدد برقرار کنم و شهردار مجدد به جلسات هیات دولت برود.»
دیروز اما او در نشست علنی شورای شهر تهران نیز تلاش کرد تا راهی برای رفع این کدورت بیابد. او در بخشی از سخنان خود اظهار کرد: در هفته دولت قرار داریم، همان‌گونه که رهبرمعظم انقلاب در دیدار با هیات دولت تصریح کردند، باید در عین شنیدن صدای منتقدان و نگاه به ضعف ها وکمبودها، شرایط خاص کشور که همزمان با جنگ اقتصادی با دولت ترامپ، چالش کرونا و بحران کاهش قیمت نفت و رکود اقتصادی است را در نظر بگیریم، نقد سازنده در پی بهبود عملکرد است و نباید نقد را به تخریب و هجو که به تنزل سطح عملکرد فعلی به دلیل تضعیف شدن جایگاه و ذهنیت دولت می‌انجامد، تبدیل کرد و باید کوشید در یک سال باقیمانده از مسوولیت دولت فعلی از تمام ظرفیت و امکانات و توان مدیریتی کشور برای حل مسائل مردم استفاده شود.
هاشمی افزود: مدیریت شهری نیز مانند دولت، در سال پایانی مسوولیت خود با چالش ها و مشکلات متعددی مواجه است که انتظار داریم با حل سوءتفاهمات وهماهنگی وتعامل بیشتر میان دولت وشهرداری، مشکلات مردم تهران به خصوص در حوزه حمل ونقل عمومی با توجه به نزدیک شدن به فصل پاییز و پیک مجدد کرونا برطرف گردد.
وی اضافه کرد: همچنین در کنار مشکلات داخلی، باید به دستاورد بزرگ دیپلماسی جمهوری اسلامی، در تحمیل دو شکست پیاپی و بی سابقه به سیاست خارجی ایالات متحده توجه داشت، متاسفانه این پیروزی بزرگ به دلایل سیاسی، جناحی یا آشفتگی روانی ناشی از شرایط سخت اقتصادی به خوبی مورد توجه قرار نگرفته است.
کلنگ زنی به دست عضو دولت
هاشمی در حاشیه نشست علنی دیروز شورای شهر تهران نیز تایید کرد که کلنگ‌زنی خط 10 مترو طی روزهای آینده به دست یکی از اعضای هیات دولت صورت خواهد گرفت.
او گفت: براساس قانون دولت اجازه دارد ۵۰ درصد هزینه‌های مترو را پرداخت کند. در زمان آقای موسوی به بانک‌ها دستور داده شد با مترو قرار داد ببندند و وام در اختیار آنها قرار دهند و در دولت آقای هاشمی هم وام و هم ارز در اختیار مترو قرار گرفت و در دولت آقای خاتمی نیز همینطور و مترو در بودجه کشوری قرار گرفت.
رییس شورای شهر تهران گفت: در دولت آقای روحانی نیز بودجه‌هایی تصویب و هم اوراق مشارکت را تصویب کردند که به مترو می‌دهند. می‌دانید که ۵۰ درصد بازپرداخت اوراق مشارکت با دولت است و ۲هزار و ۵۰۰ میلیاردی که طی دو سال گذشته از محل اوراق مشارکت در اختیار شهرداری قرار گرفته است، بازپرداخت نصف آن برعهده دولت است، از طرفی دو میلیارد یورو برای تامین واگن برای کل قطار شهری‌ها منظور شده که بازپرداخت آن با تضمین دولت است.
هاشمی تاکید کرد: باید این توانایی را داشته باشیم که مصوبات مثبت دولت را نقد کنیم. می‌گوییم دولت کمک نکرده است، اما مصوباتی دارد که باید پیگیری جدی و نقد شود. دولت باید یک سوم یارانه بلیت مترو و اتوبوس را پرداخت کند. اگرچه بخشی از آن را با تاخیر پرداخت می‌کند.
در بودجه اتفاق دیگری نیز رخ داد و از محل صرفه‌جویی سوخت ۱۰ سنت نیز باید پرداخت کنند و تاکنون ۱۶۰ میلیارد نیز پرداخت کرده‌اند. اینگونه نیست که دولت کمک نکند بلکه می‌گوییم کمک دولت کم است.
او با اشاره به سدسازی و نیروگاه‌سازی توسط دولت گفت: دولت اکنون سد و نیروگاه می‌سازد و توقع ما این است که به پروژه‌های مترو هم نگاه کند و بودجه‌های کلان به آن تخصیص دهد. توسعه مترو باعث می‌شود مصرف سوخت پایین بیاید که به نفع دولت است و رضایتمندی بسیاری برای مردم ایجاد می‌کند و این وسیله حمل و نقلی عدالت محور است و باید در کلانشهرها از آن حمایت شود.
رییس شورای شهر تهران گفت: نمی‌دانم چرا دولت‌ها این موضوع را درک نمی‌کنند و به آن بها نمی‌دهند.
هاشمی در ادامه به شوخی گفت: البته حتی برخی شهرداران مناطق و شهردار تهران هم اهمیت این موضوع را درک نمی‌کنند.
او در پاسخ به این سوال که نقدهای اخیر به شهرداری را تا چه اندازه هدفمند می‌دانید؟ گفت: دولت‌ها معمولاً در سال‌های آخر دچار بحران نقد می‌شوند و فعالیتشان کند می‌شود و یک کندکاری بروکراتیک در سیستم‌ها ایجاد می‌شود. ما باید تا روز آخری که نشستیم فرض کنیم روز اول است و تمام وقتمان را بگذاریم و کارهایی را که شروع کردیم به نتیجه برسانیم و تلاش خود را مضاعف کنیم.
خوابیدن شهردار پشت در خانه وزرا
او در پاسخ به این سوال که دولت با تامین سه هزار دستگاه اتوبوس موافقت کرده است، گفت: مصوبات دولت بخشی از سیتسم بروکراتیک کشور است، مصوبه دولت موجود است و باید در شهرداری برای نقد کردن این پول اقدام کنند. این نقد به شهرداری تهران وارد است مصوبات دولت را که خیلی مهم است، مانند یک میلیارد دلار برای واگن یا اتوبوس‌های برای تهران که مجموعا ۴۰ هزار میلیارد تومان به نرخ امروز است را پیگیری کند.
هاشمی ادامه داد: باید این ملکه ذهن مدیران شهرداری چه معاون حمل و نقل، چه معاون مالی و چه خود شهردار شود. اصلا اینها باید بروند صبح تا شب دم دفتر وزرا بخوابند و تا صبح خانه نروند تا این پول‌ها را نقد کنند.
وی در ادامه به شوخی گفت: چون گفتند دولت را نقد نکنیم خودمان را نقد می‌کنیم و برعکس عمل می‌کنیم.
سوءاستفاده از ایجاد نواحی نوآوری
تضاد منافع و اهداف دولت و شهرداری همانطور که در ابتدای این گزارش نوشته شد، تمامی ندارد. دیروز زهرا نژادبهرام عضو هیات رییسه شورای اسلامی شهر تهران در نشست علنی این شورا، از یکی دیگر از تضاد اهداف رونمایی کرد و گفت: اگر در گذشته نگران توسعه مال‌ها و پردیس‌های تجاری بودیم امروز باید نگران توسعه نواحی نوآورانه و خورده شدن فضای بی دفاع شهری باشیم. چرا که توسعه نواحی نوآورانه باعث شده است که فضای شهری و فضای مسکونی خورده شده و فضاهای بی روح توسعه پیدا کند.
زهرا نژادبهرام در دویست و سی و سومین جلسه شورا، طی تذکری خطاب به شهرداری تهران، گفت: اخیراً برخی از دانشگاه‌های شهر تهران، با استناد به دلایل مختلفی همچون ضرورت ارتقاء پیوند دانشگاه و شهر، اقدام به تهیه طرح‌هایی تحت عنوان نواحی نوآوری نموده‌اند. از جمله می‌توان به طرح ناحیه نوآوری دانشگاه تربیت مدرس در منطقه 6 شهرداری تهران، و ناحیه نوآوری دانشگاه صنعتی شریف در منطقه2 اشاره نمود. این موضوع به چند دلیل واجد اشکال بوده و انتظار می‌رود، شهرداری سریعا نسبت به اصلاح این رویکرد اقدامات لازم را صورت دهد.
وی در تشریح این دلایل افزود: در مرحله نخست باید متذکر شد، که بخش قابل توجهی از تکالیف مندرج در طرح‌های جامع و تفصیلی شهر تهران، کماکان و پس از سال‌ها از ابلاغ طرح‌ها، بلاتکلیف مانده و یقیناً در صورت تحرک شهرداری تهران، در مسیر پیگیری تهیه و اجرای طرح‌های موضعی، طرح‌های مندرج در طرح‌های فرادست از اولویت بالاتری برخوردارند .
نژاد بهرام افزود: در مرحله بعد، به استناد مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری تحت عنوان طرح مجموعه شهری تهران در سال 1380 مقرر شد، از هرگونه توسعه و گسترش فضاهای دانشگاهی در قسمت‌های مرکزی، و پر تردد پایتخت جلوگیری به عمل آید. لذا همکاری شهرداری تهران (شهرداری مناطق) در اجرای چنین خواسته‌هایی فاقد پشتونه حقوقی و قانونی است.
عضو هیات رییسه شورا گفت: از جهتی دیگر، تمرکز بر پیگیری نواحی نوآوری، نیازمند تهیه طرح توجیهی و پیگیری جهت تایید و تصویب در مراجع ذی‌ربط بوده، و نمی‌توان پهنه بندی و ضوابط طرح تفصیلی ملاک عمل را بدون اخذ مجوزهای لازم زیر سوال برد.
نژاد بهرام خاطرنشان کرد: به استناد بندهای 1 و 2 از بخش (ب) مصوبه مورخ 25 اردیبهشت 1398 شورای عالی شهرسازی و معماری پیرامون طرح ساماندهی پردیس مرکزی دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران، هرگونه اقدام در خصوص دانشگاه‌های واقع در بافت‌های شهری، منوط به ارایه دستورالعمل جامع توسعه فضایی دانشگاه‌های کشور توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده که نتیجه پیگیری‌های اینجانب حاکی از عدم تهیه و ارایه چنین دستورالعملی، به نهاد مذکور بوده و لذا ممنوعیت فوق الذکر کماکان پابرجاست.
وی یادآور شد: بر اساس بازدیدهای به عمل آمده، توسط کارشناسان کمیته شهرسازی شورا، از بافت پیرامونی محلات پیرامون دانشگاه‌های فوق الاشاره، جلب مشارکت ساکنین و دریافت نقطه نظرات به منظور حرکت، در مسیر ایجاد و توسعه نواحی نوآوری صورت نگرفته وشهرسازی مشارکت مبنا که از مهم‌ترین افتخارات مدیریت شهری کنونی است، در این موارد زیر سوال رفته است.
نژاد بهرام گفت: موضوعات اخیر به نوعی یادآور تکرار تجربه تلخ طرح ساماندهی دانشگاه تهران، ودانشگاه علوم پزشکی تهران است، که پس از گذشت بیش از 2 دهه همچنان به سرانجام نرسیده، و صرفاً منجر به از هم گسیختگی انسجام اجتماعی و بروز اختلافات و تبعات اجتماعی در بافت محلات پیرامون شده است. لذا ضروری است به منظور جلوگیری از تکرار وقایع تلخ اینچنینی، در دوره مدیریت شهری کنونی، اقدامات و دستورات لازم از سوی جنابعالی که همواره دغدغه توسعه محله محور را مطرح و بر آن تاکید داشته اید، صورت پذیرد.
