گروه تشکل‌ها
با گذشت مدتی از ماجرای تخلفات گسترده LG شاهد سکوت سنگینی در این خصوص هستیم. تشکل‌های بخش خصوصی که معمولا درباره هر موضوعی اظهارنظر می‌کنند تا جای ممکن درباره LG سکوت کرده‌اند. با وجود اینکه استفاده LG از کارت یک بار مصرف محرز شده است اما هیچ کس حاضر به متهم کردن LG نیست. همه ترجیح می‌دهند با سکوت مساله LG را رفع و رجوع کنند. اما به راستی علت سکوت اکثریت تشکل‌ها در قبال چنین موضوعی چیست؟ آیا تشکل‌ها واقعیت ماجرا را نمی‌دانند یا دلیل دیگری وجود دارد که نهادهای تشکلی به ویژه اتاق بازرگانی حاضر به ورود به پرونده LG نیست؟
شکستن خط قرمز واردات با کارت یک‌بار مصرف
یکی از مهم‌ترین خط قرمزها در اتاق بازرگانی استفاده از کارت یک بار مصرف است. اتاق بازرگانی به دلیل وجود کارت‌های یک بار مصرف دچار مشکلات زیادی می‌شود و همیشه به دلیل اینکه کارت‌ها توسط اتاق‌های استانی صادر می‌شوند تحت فشار رسانه‌ها قرار داشته است. به همین دلیل در ماه‌های اخیر روش‌های مختلفی که حتی به زیان اعضا بود توسط اتاق بازرگانی پیشنهاد شد تا استفاده از کارت‌های یک‌بار مصرف به حداقل برسد. یکی از این روش‌ها دریافت علی‌الحساب مالیات بر واردات بود که با انتقاد گسترده‌یی از سوی بخش خصوصی روبه‌رو شد اما این توجیه وجود داشت که حل مشکل کارت‌های یک‌بار مصرف در اولویت است.
با این وجود در پرونده معروف تخلفات LG گمرک ایران با بیان اینکه شرکت ال‌جی باید حقوق ورودی کالاهای کامل وارداتی را بپردازد، اعلام کرد: برخی از این قطعات با کارت یک‌بارمصرف وارد شده است. به گفته گمرک در این پرونده برخی قطعات به نام نمایندگی داخلی شرکت در گمرکات اظهار و متاسفانه قطعات دیگر به نام صاحبان کارت‌های بازرگانی یک‌بار مصرف به گمرکات اظهار شده است که این موضوع در سامانه‌های الکترونیکی گمرک رصد شده و با تجمیع اطلاعات و با احراز اینکه قطعه‌یی به نام شرکت و قطعات دیگر با کارت یک‌بار مصرف وارد شده‌اند در صورت اثبات شمول قاعده 2 الف - که خود مساله‌یی فنی و تخصصی است - موضوع به عنوان تخلف قابل پیگیری بوده و باید حقوق ورودی کالای کامل به وسیله شرکت، برند یا نمایندگی آن پرداخت شود.
با وجود این شاهد این مساله هستیم که اتاق بازرگانی حاضر به واکنش نشان دادن و برخورد با LG به دلیل تخلف نیست. کارت بازرگانی LG به نام‌هایی همچون خدمات گلدیران در اتاق بازرگانی تهران به ثبت رسیده است. به همین دلیل کمیته انضباطی به سادگی می‌تواند نسبت به مساله LG ورود کند و به دلیل استفاده از کارت بازرگانی یک بار مصرف در قبال آن بایستند. در چنین پرونده‌هایی جریمه‌هایی همچون جریمه نقدی و حتی ابطال کارت بازرگانی ممکن است اما تاکنون چنین مساله‌یی در اتاق بازرگانی سابقه نداشته است. علت چنین موضوعی چیست؟
یک در هزار و سه در هزار دوست داشتنی
4سال پیش در گفت‌وگو با مدیرعامل یکی از برندهای معروف کره‌یی که به دلیل اختلاف با یکی از کمیسیون‌های اتاق بازرگانی حسابی در رسانه‌ها حضور پیدا کرده بود، پرسیدم آیا نگران نیستید که به خاطر مشکلات با اتاق بازرگانی با تشکل شما برخورد شود؟ وی جواب داد برند معروف ما، من و تشکل من را در حاشیه امن قرار داده است چرا که تنها در سال گذشته بیش از 900میلیون تومان پرداختی به اتاق بازرگانی داشته‌ام.
این واقعیتی است که در آن زمان بسیار رک بیان شد. شرکت‌های عضو اتاق بازرگانی موظف به پرداخت یک در هزار فروش محصولات خود، 3 در هزار سود خود به اضافه مبالغی دیگر هستند. برای شرکت‌های کوچک و متوسط چنین پرداختی‌هایی چندان چشمگیر نیست و بعضی از شرکت‌ها در سال چند میلیون تومان به اتاق بازرگانی می‌پردازند. اما در شرکت‌های بزرگ این رقم به صدها میلیون تومان می‌رسد. برای مثال فروش پتروشیمی‌ها حتی اگر بدون سود قابل توجهی باشد رقمی بسیار بزرگ است و این شرکت‌ها همگی دارای کارت بازرگانی هستند. به همین دلیل طبیعی است که رقم یک در هزار این شرکت‌ها به حدی زیاد باشد که هیچ‌وقت اتاق بازرگانی حاضر نشود آنها را به خاطر تخلفاتشان از اتاق بازرگانی اخراج کند.
نگاهی گذرا به آمار
آمار دقیقی درباره میزان سود LG وجود ندارد. البته اتاق بازرگانی به دلیل اجرای طرح رتبه‌بندی آمار دقیق میزان درآمد و سود این شرکت در اختیار اتاق بازرگانی قرار دارد اما اتاق حاضر به افشای آن نیست. به صورت تخمینی می‌توان گفت بازار لوازم خانگی ایران با 20هزار میلیارد تومان حجم بازار دومین بازار بزرگ کشور پس از خودروست.
میزان واردات لوازم خانگی 7 برابر خودروست و هیچ کالایی در کشور به اندازه لوازم خانگی وارد نمی‌شود. این درحالی است که شرکتی مانند ال‌جی با اسم تولید داخلی، از سوی دفتر مرکزی در کره جنوبی حمایت می‌شود به‌طوری که بودجه‌یی که دفتر این شرکت در کره برای تبلیغات در ایران در سال 2016 اختصاص داده معادل 2800میلیارد ریال است. بودجه‌هایی که توسط کره به نمایندگی ال‌جی تعلق می‌گیرد با احتساب نرخ ارز دولتی و تحویل در خارج یعنی 3000تومان پرداخت می‌شود، اما این شرکت‌ها آن را در داخل کشور با نرخ آزاد به فروش می‌رساند. این در حالی است که بودجه تبلیغاتی بزرگ‌ترین شرکت داخلی در کشور به‌طور میانگین در بهترین حالت 8 درصد خارجی‌هاست.
در حقیقت در بازار رکود زده ایران که به خاطر کاهش سود هزینه‌ها به ویژه هزینه تبلیغات کاهش پیدا می‌کند این شرکت‌ها به مدد قدرت زیاد خود می‌توانند به تبلیغات ادامه دهند و به همین دلیل 70درصد بازار لوازم خانگی ایران در اختیار غول‌های کره‌یی است. با این حساب اگر فرض کنیم حدود 30درصد بازار لوازم خانگی به LG تعلق دارد، سهم این بازار حدود 6هزار میلیارد تومان می‌شود که رقم یک در هزار فروش آن خود تبدیل به عددی بسیار بزرگ می‌شود که البته حدود 60درصد آن توسط اتاق بازرگانی معاف شده است. با این وجود دریافتی اتاق بازرگانی از LG به قدری زیاد است که همین میزان برای عدم ورود اتاق به بحث LG کفایت می‌کند.
وظیفه تشکل چیست؟
پرونده LG در ایران بسیاری از واقعیت‌ها را نشان داد. یک تشکل به ویژه تشکل‌هایی همچون اتاق بازرگانی که بر اساس قانونی مدون ایجاد می‌شوند، موظف هستند که قبل از پیگیری منافع خود به دنبال منافع ملی باشند. روند حرکت LG در ایران به خوبی نشان می‌دهد که قرار است در آینده شاهد ایجاد یک بازار انحصاری باشیم همان‌طور که اکنون هم‌چنین چیزی شکل گرفته است.
پرونده به قدری واضح است و سهم بازار LG به واسطه شرایط ناعادلانه اقتصادی ایران به قدری پیشرفت کرده است که حتی شورای رقابت می‌تواند به پرونده ورود کند.
برای حل مشکلات اقتصاد ایران لازم است که تشکل بتوانند به صورت واضح و بدون سیاسی کاری و در نظر گرفتن منافع شخصی درباره مسائل اظهارنظر کنند.
تشکل‌های لوازم خانگی به خوبی می‌دانند که برخی شرکت‌های لوازم خانگی کره‌ای برای فرار از پرداخت مالیات، کالاهای خود را به صورت باز شده و چند تکه‌ای، در زمان‌های مختلف و از گمرکات متعدد به ایران وارد کرده و از این طریق توانسته‌اند به‌جای تعرفه ۵۰درصدی از تعرفه ۱۵درصدی استفاده کنند و کالاهای خود را با استفاده از حربه‌های مختلف به بازار ایران تزریق کنند. اهمیت این موضوع در سال اقتصاد مقاومتی وقتی بیشتر به چشم می‌خورد که این شرکت‌ها در ایران هیچ کارخانه‌یی نداشته و فقط با ایجاد چند خط مونتاژ محصولات خود را تکمیل و به بازار عرضه می‌کنند.
استفاده این کارخانجات از تولیدات داخلی نیز تنها محدود به فوم و کارتن بسته‌بندی از کارخانه‌های ایرانی شده است؛ از طرف دیگر فعالیت اصلی شرکت‌های کره‌یی در داخل کشور و ثبت این شرکت‌ها در مناطق آزاد است که این خود کمک شایانی به معافیت‌های مالیاتی این شرکت‌ها می‌کند. جالب اینجاست که طبق قوانین کشور کره هیچ برند لوازم خانگی غیرکره‌یی نمی‌تواند محصولات خود را به این کشور صادر کند و تنها دو شرکت کره‌یی تولید‌کننده لوازم خانگی ۹۰درصد بازار این کشور را در دست دارند و سایر برندها مابقی سهم را در اختیار دارند و در خیابان‌های سئول پایتخت کشور کره نیز به‌ندرت اثری از کالاهای خارجی مشاهده می‌شود.
