تعادل| فرشته فریادرس |
بازار معاملات خودرو که در اسفندماه ۹۹ قفل شده، در نیمه اول تعطیلات عید، وارد فاز افزایشی شد. اما این روند خیلی دوام نداشت و در هفته دوم روزهای آرامی را سپری کرد. البته رصد بازار خودرو نشان می‌دهد، این روزها عرضه از تقاضا پیشی گرفته است. اما خریداران همچنان منتظر کاهش بیشتر قیمت ها هستند، در مقابل صاحبان خودرو افزایش قیمتی کاذبی را برای محصولاتشان در نظر گرفتند. بازار خودرو در این بلاتکلیفی عجیب به سر می‌برد، ۱۵ فروردین ماه بود که با دریافت سیگنال گرانی خودرو از سوی رییس شورای رقابت مواجه شد. هرچند به گفته صاحبنظران خودرویی، این سخنان اثر چندانی بر بازار خودرو نخواهد داشت؛ چراکه به گفته آنها در صورت نوسانات ارزی، طرح این مساله می‌توانست اثر روانی داشته باشد، اما از آنجایی که شاهد نوسانات قیمت ارز نیستیم وحتی احتمال ریزش دوباره قیمت ارز نیز وجود دارد، بنابراین این صحبت‌ها اثری بر بازار آزاد خودرو نخواهد داشت. با این حال، از سوی دیگر، شاهد یک سیگنال مثبت برجامی در پی مذاکرات غیرمستقیم با امریکا به بازارهایی مثل ارز و خودرو نیز هستیم. به عبارتی دیگر، در صورت هر گونه توافقی، بازار ارز و در پی آن بازار خودرو تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و این احتمال وجود دارد که این بازارها اگر در مسیر سراشیبی قرار نگیرند، به ثبات برسند.
بازار خودرو در فروردین ماه
بازار خودرو که ماه پایانی سال ۹۹ را با ریزش قیمت به پایان برده بود، در روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۰ وارد فاز افزایشی شد. به‌طوریکه خودروهای تولید داخل در تعطیلات نوروز وارد مسیر افزایشی شدند. اما این افزایش قیمتها برای خودروهای مونتاژی و خارجی کمی دیرتر رخداد داد. اما رصد کنونی بازار خودرونشان می دهد، شاهد یک بازار آرام هستیم و مشتری کمی برای خرید به بازار مراجعه می‌کند.با این حال، قیمت خودروها هم‌اکنون در مقایسه با اسفندماه ۹۹ تغییر چندانی نداشته‌اند. البته در روزهای اول سال جاری قیمت خودروهای مدل ۱۴۰۰ اندکی بالا اعلام می‌شد؛ اما هم‌اکنون قیمت همین خودروها هم کاهش یافته است.به عنوان مثال قیمت سمند مدل ۱۴۰۰ در روزهای ابتدایی سال ۲۰۰ میلیون تومان بود؛ اما با عقب‌نشینی قیمت دلار به کانال ۲۴ هزار تومان، هم‌اکنون قیمت این خودرو به حدود ۱۸۸ میلیون تا ۱۹۰ میلیون تومان کاهش یافته است.یا قیمت پراید۱۳۱ حدود ۱۰۶ میلیون تومان، پراید ۱۵۱ حدود ۱۰۹ میلیون تومان، پراید ۱۱۱ حدود ۱۲۴ میلیون تومان، پژو ۴۰۵ جی ال ایکس مدل ۹۹ حدود ۱۸۳ میلیون تومان، پژو ۴۰۵ دوگانه حدود ۱۸۴ میلیون تومان، سمند مدل ۱۴۰۰ حدود ۱۸۸ تا ۱۹۰ میلیون تومان، سمند مدل ۹۹ حدود ۱۸۱ میلیون تومان اعلام شده است. همچنین قیمت خودروهای مونتاژی از جمله جک حدود ۶۲۵ میلیون تومان، هایما حدود ۶۷۸ میلیون تومان و مزدا حدود ۸۶۵ میلیون تومان است.با توجه به اینکه مراجعه‌کننده برای خرید در بازار کم است، قیمت این نوع خودروها هم تغییر چندانی نداشته‌اند.
به نظر می‌رسد، با صحبت‌های اخیر رضا شیوا، رییس شورای رقابت، در خصوص احتمال گران شدن خودرو در سه ماه آینده خرید و فروش در حال حاضر در بازار خودرو قفل شده است و فروشندگان به امید افزایش بیشتر قیمتها در بازار خودرو در حال حاضر از فروش خودرو دست کشیده‌اند. او درمصاحبه ۱۵ فروردین ماه درباره افزایش قیمت خودرو در سال ۱۴۰۰ و عدم تغییر ۶ ماهه در قیمت خودروهای داخلی، گفته بود: «تا ابتدای سال ۱۴۰۰ می‌توان گفت که ۶ ماه است که هیچ افزایش قیمتی برای خودرو نداشتیم و سه ماه آخر سال به دلیل اینکه نرخ تورم پایین بود، شورا موافقت با افزایش قیمت نکرد.» شیوا با تاکید بر اینکه در قیمت‌گذاری همچنان تورم بخشی را مدنظر قرار می‌دهیم، گفته است: «اکنون برای تصمیم‌گیری قیمت خودرو در سه ماه اول سال ۱۴۰۰، منتظر تورم بخشی هستیم تا بانک مرکزی آن را مشخص کند و در نهایت بر اساس تورم بخشی قیمت خودرو نیز تغییر خواهد کرد.» رییس شورای رقابت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شش ماه افزایش قیمت نداشتیم و آیا مجدد شاهد افزایش قیمت در امسال خواهیم بود، بیان کرده: «قطعا در این سه ماه افزایش قیمت خواهیم داشت.» همان‌گونه که گفته شد، صحبت‌های رییس شورای رقابت به نوعی سیگنال گرانی را به بازار خودرو مخابره کرد. البته بررسی‌ها حاکی است این خبر تاثیری بر بازار نداشته و کارشناسان نیز معتقدند اثر چندانی بر بازار نخواهد داشت. به‌طوریکه رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی پایتخت دراین زمینه عنوان کرده که سخنان رییس شورای رقابت زمانی می‌توانست تاثیرگذار باشد که با نوسان نرخ ارز مواجه باشیم، زیرا قیمت خودرو در ارتباط نزدیک با نرخ ارز است.سعید موتمنی معتقد است: «ثبات نرخ ارز، در صورت عرضه کافی خودرو از سوی خودروساز حتی می‌تواند به کاهش قیمتها در ماه‌های آینده بینجامد.» به گفته این مقام صنفی، در شرایط کنونی، فاصله قیمتی بازاری و کارخانه‌ای خودروها همچنان برای مشتریان جذاب است، اما اگر فاصله قیمتی کاهش یابد این تقاضای کاذب نیز فروکش خواهد کرد.هرچند روز یکشنبه هفته گذشته بازار با کاهش قیمتها نسبت به پیش از سال جدید آغاز به کار کرد، اما از روز سه‌شنبه به بعد با افزایش دو تا چهار میلیون تومان همراه بوده است. این تغییر مسیر قیمت خودرو در اثر جو روانی ناشی از صحبت‌های افزایش قیمت مصوب کارخانه‌ای بوده، که البته به گفته فعالان این حوزه این تاثیر، کوتاه‌مدت خواهد بود.
فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو هم با اشاره سیگنالی گرانی رییس شورای رقابت می‌گوید: اینکه آقای شیوا بگوید قیمت خودرو باید گران شود، بازار به این موضوع زیاد نگاه نمی‌کند آنچه که بازار را تکان می‌دهد وضعیت انتظارات تورمی است هرچند که طی شش ماه گذشته نرخ دلار با ثبات نسبی روبرو بوده، اما همچنان تورم سنگینی وجود دارد و آن کاهش نیافته، در چنین وضعیتی انتظار اینکه بازار خودرو ساماندهی شود، عملی نخواهد بود و قیمتها نیز با افزایش روبرو خواهد شد.در مقابل، امرالله امینی کارشناس صنعت خودرو اما در اظهاراتی با انتقاد از خودروسازان می‌گوید: اینکه قیمت خودرو مدام افزایش پیدا کند، بدون اینکه کیفیت و تنوع محصولات خودروسازان ارتقا یابد، بدون شک در این بین تنها مصرف‌کنندگان متضرر خواهند شد، قدرمسلم خودروسازان از افزایش قیمت محصولاتشان استقبال خواهند کرد هر چند که آنها معتقدند قیمت‌گذاری خودرو باید آزاد شود. بر اساس این گزارش، هرچند دلیل اصلی افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها تلاش برای خروج خودروسازان از باتلاق زیانده بودن است، اما اینکه هر بار بخواهند با افزایش قیمت خودرو به دنبال خروج از این مسیر زیانده بودن باشند، منطقی نیست. به عبارتی گزارش‌های مالی ۹ ماهه سال ۹۹ خودروسازان نشان می‌دهد ایران خودرو در فروش محصولات خود رشد ۹۹ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده و میزان فروش این گروه خودروسازی طی این مدت تقریبا ۲ برابر شده است. در عین حال طی همین بازه زمانی فروش محصولات گروه سایپا کاهش ۱۱ درصدی را تجربه کرده است.بررسی جزییات سود و زیا‌ن ۹ ماهه سال گذشته خودروسازان نیز نشان می‌دهد خودروسازان چه افزایش تولید داشته باشند و چه کاهش تولید، با رشد زیا‌ن انباشته روبه رو خواهند بود.به این ترتیب هزینه ناکارآمدی شرکت‌های خودروساز که نباید از جیب مردم پرداخت شود.
سیگنال برجامی و پیش‌بینی آینده قیمت خودرو
متفاوت از سیگنال گرانی که رییس شورای رقابت به بازار خودرو مخابره کرد، شاهد یک سیگنال مثبت برجامی نیز به بازار خودرو هستیم. پس از خروج امریکا از برجام، بازار خودرومتاثر از این اقدام در آبان‌ماه سال گذشته روزهای پرتنشی را سپری کرد و جو آرام بازار خودرو بهم ریخت. به‌طوریکه به موازات افزایش نرخ ارز شاهد نوسان شدید قیمتی در بازا رخودرو بودیم. اما پس از این اوج‌گیری قیمتی و با نزدیک شدن به پایان سال ۹۹ بازار معاملات قفل شد. حال اماکه مذاکرات غیرمستقیم برجامی در دستور کار مقامات ایرانی و امریکا قرار گرفته، می‌توان آن را به منزله یک سیگنال مثبت به بازارها ازجمله بازار ارز و خودرو در نظر گرفت. یعنی در صورت هرگونه توافق، بازار ارز اگر در مسیر کاهشی قرار نگیرد با ثبات آن، بازار خودرو نیز متاثر ازا ین وضعیت، روزهای باثباتی را تجربه خواهد کرد و در مسیر افزایشی قرار نخواهد گرفت.
با همه اینها، در تحلیل این روزهای بازار خودرو باید این را هم در نظر گرفت که پس از تعطیلات نوروز، هنوز عرضه چندانی به بازار صورت نگرفته است و از سوی دیگر افرادی که خودرو در اختیار دارند، پس از اخبار افزایش قیمت کارخانه‌ای محصولات، تحت اثر روانی کوتاه‌مدت وارده به بازار، از عرضه امتناع کردند. در هر صورت بازار آرام است و تقاضای کاذب که همه خریدار باشند و فروشنده کم باشد، نیست؛ چراکه دیگر تقاضای کاذب از آبان ماه سال گذشته فروکش کرده و اصولا تقاضای کاذب به دنبال نوسانات قابل توجه نرخ ارز شکل می‌گیرد. بنابراین تا زمانی که دیگر نوسان شدید ارز نداشته باشیم، با عرضه مناسب خودروسازان به بازار، قیمتها در بازار کنترل شده خواهد بود و بازار آرام پیش خواهد رفت. اکنون جو روانی کوتاه‌اثری در بازار شکل گرفته که به زودی خواهد خوابید و در درازمدت، با توجه به کنترل نرخ ارز و جلوگیری از نوسان شدید آن، با عرضه متناسب به بازارو بیش از تقاضا، قیمتها افزایش نخواهد یافت. در همین رابطه موتمنی درباره پیش بینی خود از بازار خودرو در سه ماه آینده و تا انتهای سال نیز در اظهاراتی گفته است: «از آنجا که نوسانات قیمت در بازار آزاد خودرو وابستگی بسیاری به تغییرات قیمت ارز و عرضه خودرو دارد، پیش بینی من این است که در دو تا سه ماه آینده و همچنین تا پایان سال، در بازار آزاد خودرو به شرط ثبات قیمت ارز و عرضه مناسب خودرو هیچ گونه تغییر قیمتی را شاهد نباشیم و فاصله قیمتی بازار و کارخانه‌ای کمتر شود. »
به گفته او، چه بسا حتی اگر عرضه زیاد باشد و قیمت ارز ثبات داشته باشد، به دلیل آنکه تقاضای کاذب و واسطه‌گری در بازار خودرو کاهش یافته است، شاهد کاهش قیمتها در بازار خودرو باشیم.
براساس این گزارش و طبق اعلام رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران، آخرین قیمت پرتیراژها در بازار بدین صورت است که در محصولات گروه سایپا: «پراید ۱۳۱ در محدوده ۱۰۹ میلیون تومان، پراید ۱۱۱ حدود ۱۲۶ میلیون تومان، پراید وانت (۱۵۱) حدود ۱۱۴ میلیون تومان، تیبا ۱۲۳ میلیون تومان، تیبا ۲ حدود ۱۳۳ میلیون تومان، ساینا ۱۴۱ میلیون تومان و کوییک حدود 150میلیون تومان است.» در محصولات ایران‌خودرو نیز: پژو ۲۰۶ تیپ ۲ حدود ۲۰۵ میلیون تومان و تیپ ۵ آن ۲۵۰ میلیون تومان، سمند LX حدود ۱۹۴ میلیون تومان، پژو ۴۰۵ در محدوده ۱۸۴ میلیون تومان، دنا ۲۶۶ میلیون تومان و دناپلاس ۳۱۲ میلیون تومان قیمت دارند.در دسته مونتاژی‌ها نیز هر دستگاه جک اس۵ حدود ۶۲۵ میلیون تومان، هایما اس۷ نزدیک به ۶۷۵ میلیون تومان و مزدا ۳ مدل ۹۸ حدود ۸۷۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است.
