عرضه بلوکی سهام ایران‌خودرو چقدر آب می‌خورد؟
فردای اقتصاد| صنعت خودرو در ایران از ابتدای دهه ۹۰ بنا بر اتفاقاتی که پیرامون موضوعاتی همچون نرخ‌گذاری دستوری محصولات و سیاست‌گذاری و کاهش تولید، از دایره توجه سرمایه‌گذاران بازار سرمایه به عنوان یک صنعت با پشتوانه بنیادی دور شد. این صنعت از یک‌سو با توجه به حمایت‌هایی که از سمت دولت به خود دیده و وجود یک محیط شبه انحصاری و از سوی دیگر با ظرفیت بالایی که در بازار ۸۰ میلیونی ایران برای فروش محصولات خود می‌بیند، از پتانسیل رشد بالایی برخوردار است. بنا بر قیمت نسبتا پایین بنزین در ایران و تقاضای بالا برای مصرف خودرو درکنار میل به استفاده مردم از خودرو به عنوان یک کالای سرمایه‌ای، تقاضای این محصول در ایران همواره بالا بوده است. حال دولت در سال جاری در راستای کاهش کنترل صنعت خودروسازی، تصمیم به واگذاری سهام خود در شرکت‌های این حوزه گرفته است؛ به همین دلیل به نظر می‌رسد تا زمانی که خودروسازان به زیان انباشته دچار باشند این اقدام عملی نخواهد بود. از این رو، دولت در سال جاری خودروسازان را مکلف به عرضه محصولات تولیدی در بورس کالا کرده است تا این اقدام بتواند تا حدودی از زیان فروش آنها بکاهد. علاوه بر این موضوع کاهش قابل توجه هزینه‌مالی خودروسازان در سال‌های اخیر از جمله دیگر نکات مثبت در رشد چشم‌انداز سرمایه‌گذاری بر صنعت خودرو شمرده می‌شود. دولت همچنین برای کنار زدن یکی دیگر از موانع واگذاری سهام دولتی خودروسازان اقدام به فروش سهام تودلی آنها کرده است؛ از سوی دیگر برخی از بانک‌ها مانند بانک صادرات در جهت نقد کردن رد دیون دولتی که با توثیق سهام خودروسازان صورت گرفته بود، آغاز به عرضه بلوکی سهام این شرکت‌ها کرده‌اند. در تاریخ ۲۰ آذرماه قرار بود که ۳.۳۶ درصد معادل با ۱۰ میلیارد و ۱۴۵ میلیون و ۶۵۰ هزار و ۴۱۱ برگه سهم از سهام بلوکی ایران‌خودرو توسط بانک صادرات با قیمت پایه ۵۰۰ تومان به صورت نقد و یکجا عرضه شود. با این حال «فردای اقتصاد» در گفت‌وگو با یک منبع آگاه مطلع شد که این بلوک از سهام ایران‌خودرو هنوز به فروش نرفته و گفته شده در صورت ادامه‌دار بودن این وضعیت، ممکن است شرایط ویژه از جمله فروش اقساطی برای این بلوک لحاظ شود. لازم به ذکر است احتمال کاهش قیمت پایه در این مزایده وجود نخواهد داشت. بانک صادرات در صورت فروش سهام بلوکی ایران‌خودرو (با کسر بهای تمام شده) ۲هزار و ۹۵۸ میلیارد تومان سود کسب می‌کند؛ حال کارشناسان معتقدند اگر این واگذاری مدتی پس از عرضه گسترده سبد خودرویی ایران‌خودرو صورت می‌گرفت می‌توانستیم انتظار رقابت بیشتری را برای این بلوک ۳درصدی متصور باشیم به‌طوری که در صورت رقابت ۹۰ درصدی از قیمت پایه عرضه بلوک ایران‌خودرو، «وبصادر» سود ۷هزار و۵۳۲ میلیارد تومانی را شناسایی می‌کرد.
عرضه خودرو در بورس کالا چالش جدید لیزینگ‌هاست؟
بورس نیوز| حمید شهریاری، معاون عملیات شرکت لیزینگ کارآفرین بیان کرد: اگر شرکت‌های لیزینگی از تمام منابع خود استفاده و همه وجوه خود را صرف کنند، بازهم نمی‌توانند به عنوان‌مثال ۲۰ درصد از نیاز بازار خودرو را پوشش دهند. چراکه گستردگی در بازار خودرو زیاد است و این بازار وسعت بالایی دارد. ولی اگر شرکت‌های خودروسازی با لیزینگ‌ها تعامل کنند و از طریق آنها خودرو‌ها را قسطی واگذار کنند، شرایط بهتری برای مشتری فراهم می‌شود. از سویی دیگر این موضوع برای لیزینگ و شرکت‌های تولیدی هم شرایط را مطلوب‌تر می‌کند. وی در پاسخ به سوال تأثیرپذیری درآمد عملیاتی شرکت‌های لیزینگی از عرضه خودرو در بورس چنین گفت: شرکت لیزینگی در صورت فعالیت درآمد عملیاتی هم دارد، اگر هم فعالیت نکند درآمد عملیاتی آن با چالش مواجه می‌شود. وقتی کمپانی خود اقدام به عرضه خودرو در بورس کالا می‌کند، سود فروش این خودرو با یک‌دست دیگر به شرکت لیزینگ می‌رسد. در این شرایط برای مشتری خودرو گرانتر تمام می‌شود، چراکه مشتری ناگزیر است خودرو تهیه و در لیزینگ سهم اعتباری مشخص کند تا فرآیند عملیات لیزینگ را پشت سر بگذارد. بی‌شک این موضوع اگر مستقیم از طریق تولیدکننده انجام شود آسان‌تر است. شهریاری با تأکید بر سهم لیزینگ‌ها از بازار خودرو تصریح کرد: شرکت‌های لیزینگ با استفاده از کل ظرفیت خود شاید حداکثر ۲۰ از بازار خودرو را پوشش دهند. البته که عرضه خودرو در بورس کالا تاثیرزیادی بر فعالیت لیزینگ‌ها نخواهد داشت. بخشی از بازار خودرو دست تولیدکننده است که خود آن به‌صورت چکی تولیداتش را واگذار می‌کند. برخی از خودروسازان با شرکت‌های لیزینگ تعامل دارند و از طریق آنها وام‌های خود را تسویه می‌کنند. برخی دیگر تولیدات را در بازار به هر طریقی (بورس کالا، چکی و ..) واگذار می‌کنند. این خودرو‌ها بعد از چند دست چرخش به واسطه‌ها می‌رسد، واسطه‌ها کسانی هستند که خودرو را در نمایشگاه به‌صورت قسطی و چکی به مشتریان خود واگذار می‌کنند؛ بنابراین نظمی در بازار خودرو وجود ندارد. معاون عملیات شرکت لیزینگ کارآفرین گفت: اگر خودروساز با لیزینگ تعامل داشته باشد و از این طریق تولیدات را واگذار کند، لیزینگ‌ها درآمد عملیاتی خوبی را ایجاد می‌کنند. ولی در شرایطی که تولیدات در بازار کالایی عرضه می‌شود، لیزینگ‌ها مجبور به فعالیت هستند و به سمت دیگر کالا‌ها یا خودرو‌های موجود در بازار می‌روند. درهرحال لیزینگ‌ها به فعالیت خود ادامه می‌دهند، اما نحوه آن سخت‌تر می‌شود.
