گروه بازار سرمایه|
باوجود رشد شاخص طی روز گذشته اما شاهد ریزش قیمت‌ها در بورس هستیم و روز گذشته شاخص به محدوده یک‌میلیون و 461 هزار واحد رسید اما موضوع نگران کننده بیش از افت قیمت سهام، کاهش ارزش معاملات خرد سهام به کمترین میزان طی ۴ماه اخیر بود که از یک فضای رکودی در بازار حکایت می‌کرد. در یک قاب کلی‌تر از تحلیل تحولات رخ‌داده در بازار سهام به نظر می‌آید که بازار در تداوم حرکت کاهش شاخص که به زبان چارتیست‌ها اصلاح خوانده می‌شود، همچنان در حال واکنش نشان دادن به ماحصل تورم شدید ثبت‌شده از سال‌های 1397 تا 1399 است؛ تورمی که به یاری وجود محدودیت‌های معاملاتی همچون دامنه نوسان و حجم‌مبنا، صعود شاخص از محدوده ۹۰ هزار واحدی به ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی را به دنبال داشت و منجر به نوسان شدید قیمت‌ها در بازار سهام شد.
بر این اساس روند صعودی طی دو ماه اخیر که بیش از هر چیز با انتظارات تورمی و افزایش ریسک‌های انتظاری شارژ شد، اکنون نرخ ارز در بازار آزاد در حال کاهش است. روز گذشته نیز با رسیدن قیمت دلار به محدوده 27 هزار و 370 تومان و احتمال کاهش بیشتر آن میانگین وزنی قیمت‌ها کاهش یافت.
دراین‌بین بررسی رفتار بازار سرمایه نشان می‌دهد که این بازار از سوی دونیروی متضاد تحت‌فشار قرارگرفته و بدین‌ترتیب معامله‌گران را با تردید و سردرگمی مواجه کرده است. از یک‌سو گزارش‌های منتشرشده از سوی شرکت‌ها عموماً مثبت ارزیابی‌شده و دورنمای امیدبخشی را برای ورود سرمایه‌گذاران ترسیم کرده، همچنین طبق انتظارات، رشد نرخ تورم و افزایش قیمت دلار نیمایی به عنوان مبنای محاسبات مالی شرکت‌ها و کاهش فاصله آن با نرخ دلار آزاد باید به عنوان دیگر اهرم‌های رشد بورس عمل کنند؛ اما از سوی دیگر اظهارات رییس‌کل جدید بانک مرکزی مبنی بر پیگیری سیاست کنترل نرخ ارز، افزایش تنش و ابهام بر سر برجام، رشد نرخ بهره بین‌بانکی و ربایش نقدینگی از بازار سرمایه توسط اوراق بدون ریسک به عنوان نیرویی متضاد، پارامترهای مثبت بازار را خنثی کرده و هم‌زمان به دلیل اعتمادسوزی سال گذشته توانسته است روند منفی بازار را تقویت کند. انتظارات تورمی در بازار بیش از گذشته در بازار تقویت‌شده و سهامداران به‌واسطه همین انتظارات نوع سرمایه‌گذاری خود را تغییر داده‌اند و سعی دارند یک سرمایه‌گذاری پرسود داشته باشند. با توجه به واقعیت‌های اقتصادی میزان تورم در کشور افزایشی است و آخرین گزارش بانک مرکزی رشد 42 درصدی پایه پولی و رشد 207 درصدی مطالبات بانک مرکزی از دولت را می‌دهد و همچنین طی یک سال اخیر و رشد 250 درصدی نسبت به ابتدای سال 1399 را می‌توان به‌وضوح دید؛ درنتیجه نباید انتظار کاهش تورم حتی در میان‌مدت را داشت.
در این میان کارشناسان بازار سرمایه سایه سنگین ابهامات سیاسی و اقتصادی را همچنان موثرترین عامل درروند کنونی بازار سرمایه می‌دانند. بانک مرکزی، وزارت اقتصاد، وزارت امور خارجه و دیگر ارکان موثر بر اقتصاد کشور در دولت جدید همچنان از اعلام سیاست‌های کلی طفره می‌روند و فعالان اقتصادی را با سردرگمی مواجه کرده‌اند. بدین‌ترتیب فعالان بازار سرمایه نیز همچنان در سایه این ابهامات منفعل عمل می‌کنند. در حالی این تردیدها ادامه دارد که تحلیلگران بازار سرمایه مهم‌ترین عامل تحرک دوباره بورس را ورود پول می‌دانند؛ امری که با توجه به وضعیت اقتصادی مبهم کنونی بعید به نظر می‌رسد.
«تعادل» پیش‌ازاین در گزارش‌های خود به موضوع ابهامات سیاسی و اقتصادی اشاره بود و به عقیده کارشناسان شاید گره‌گشایی این ابهامات ماه‌ها زمان می‌برد و سهامداران نباید روی آن حساب باز کنند.
نقدینگی درراه بورس
وحید حسینی، کارشناس بازار سرمایه در پیش‌بینی وضعیت بازار طی 5 ماهه آینده می‌گوید: بازار سرمایه عمدتاً تحت تأثیر دودسته عامل بنیادی و اتفاقات سطحی زودگذری است که از بعد روانی بر بورس تأثیر می‌گذارد. ازجمله عوامل بنیادی اثرگذار بر بازار سرمایه متغیرهای کلان اقتصادی، نرخ ارز، نقدینگی، تورم و رشد اقتصادی است. از بعد نقدینگی پیش‌بینی می‌شود که روندی که در نقدینگی طی سالیان قبل طی شده به‌صورت شتابان ادامه یابد و نقدینگی به رقمی بیش از ۴ هزار و ۶۰۰ هزار میلیارد تومان در انتهای سال ۱۴۰۰ برسد.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به سیاست‌های اقتصادی موجود، جهش خاصی را در نرخ ارز متصور نیستم و نرخ ارز یا ثابت می‌ماند یا اگر بخواهد افزایشی را تجربه کند چندان ملموس نخواهد بود.
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر بورس تورم است که امسال نیز رقم بالایی را در تورم متصور هستیم. احتمالاً تورم به بیش از ۴۰ تا ۵۰ درصد نیز می‌رسد که این موضوع بر روی ارزش دارایی و سطح عمومی قیمت‌ها در اقتصاد موثر است.
حسینی درنهایت تأکید کرد: همچنین از عوامل مهم تأثیرگذار بر بازار سرمایه کسری بودجه دولت است. طبق آمار‌ها از شهریور تا انتهای سال، دولت حجم زیادی اوراق در بازار سرمایه فروخته است که عمده خریداران این اوراق اشخاص حقوقی بودند و از جهاتی جلوی رشد بورس گرفته شد. چنانچه اوراق بدهی برای تأمین کسری بودجه در نیمه دوم سال به فروش برسد، به‌صورت خودکار جذابیت سایر بازار‌ها کاهش می‌یابد و در بورس نیز شاهد رشد چشمگیری نخواهیم بود. در این صورت روند بازار سرمایه تا انتهای سال تقریباً به‌صورت ملایم خواهد بود.
مهدی دلبری، کارشناس بازار سرمایه نیز در خصوص وضعیت بازار می‌گوید: فروش شرکت‌های تولیدی در شهریورماه حدود ۱۱۵هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود؛ بر همین اساس و با توجه به میزان فروش شرکت‌های تولیدی در مردادماه می‌توان گفت این شرکت‌ها افت فروش در پنجمین ماه سال را در شهریور جبران کردند. این درحالی که میزان فروش این دسته از شرکت‌ها در تیر و مردادماه به ترتیب ۱۰۸ و ۱۰۹هزار میلیارد تومان بوده که به دلایل مختلف این رقم جبران شده است. درعین‌حال بنگاه‌های بورسی در دو فصل بهار و تابستان عملکرد متفاوتی را از خود به نمایش گذاشتند؛ به‌طوری‌که فروش شرکت‌ها از ۲۸۱هزار میلیارد تومان در فصل بهار به ۳۱۸هزار میلیارد تومان در فصل تابستان رسیده است.
وی ادامه می‌دهد: بررسی عملکرد گروه فلزات حاکی از آن است که این صنعت با توجه به شرایطی که داشت نتوانست وضعیت نامتعادل سه ماه ابتدای سال را جبران کند. در همین راستا فروش تابستانه این گروه نسبت به بهار ۷ درصد کاهش یافت اما در میان پتروشیمی‌‌‌ها وضعیت به‌گونه‌ای دیگر است. نمادهای فعال در این گروه در مقایسه با بهار رشد ۹درصدی را تجربه کردند. گروه‌های مس و روی و البته خودرویی‌‌‌ها نیز در زمره صنایعی قرار دارند که از عملکرد نسبتاً مطلوبی برخوردارند. گروه خودرو در فصل تابستان ۴۲ درصد رشد فروش و گروه‌های مس و روی نیز ۴۶درصد رشد فروش را به ثبت رسانده‌‌‌اند.
این کارشناس بازار سرمایه درنهایت می‌گوید: بااین‌حال درحالی که انتظار می‌‌‌رفت قطعی برق بر عملکرد بسیاری از صنایع تأثیری منفی بر جای بگذارد اما گزارش ماهانه این شرکت‌ها در فصل تابستان از نگرانی‌ها کاست. در این راستا زیرمجموعه‌های گروه فلزات اساسی با توجه به اینکه بیشترین اثرپذیری را از قطعی برق داشتند، در فصل بهار و تابستان افت فروش را تجربه نکردند و وضعیتی مشابه نسبت به ماه‌های پیش از آن داشتند. از سویی دیگر گروه‌هایی که متصل به قیمت‌های جهانی هستند و صنایعی که همگام با نوسانات جهانی با تغییر شرایط سودآوری مواجه می‌شوند به نظر می‌رسد در شرایط مناسبی به سر برده و عملکرد قابل قبولی را در کارنامه خود را به رخ می‌‌‌کشند. در گروه دارویی نیز گزارش‌های ماهانه قابل قبولی به بازار مخابره شد اما در خصوص این موضوع که آیا گزارش‌های مذکور منجر به افزایش سود می‌شود یا خیر لازم است تا زمان سررسید گزارش‌های فصلی منتظر ماند و نمی‌توان در حال حاضر اظهارنظر کرد.
