تعادل|رقیه ندایی|
روند قطعی برق در کشور با تکیه بر دلایل مختلف ادامه دارد، صنایع و افراد زیادی در این میان با توجه به قطعی برق خسارت‌دیده‌اند. چند وقت پیش توانیر خبر از محدودیت برق صنایع سیمانی و فولادی خبر داد که تأثیر آن را می‌توان در بورس و بازار آزاد به‌راحتی دید. پیش از ورود سیمان به بورس کالا برخی از افراد با استفاده از رانت موجود سود خوبی به جیب می‌زدنند اما با ورود سیمان به بورس کالا جلوی این رانت تا حد زیادی گرفته شد و بورس کالا مورد هجمه همین افراد قرار گرفت. قیمت سیمان با توجه به قطعی برق و عدم تولید افزایش داشت، این موضوع معضل کارخانه‌های تولید سیمان با برق است و ربطی به بورس کالا ندارد. رانت موجود در سیمان باعث شده که سودجویان هر کاری برای شکست عرضه سیمان در بورس کالا انجام دهند، دراین‌بین وزارت صمت باید از شفاف‌سازی و عرضه سیمان در بورس کالا حمایت کند تا این محصول به قیمت و باکیفیت واقعی عرضه شود. دراین‌بین مسوولان بورس کالا، فعالین بازار سیمان و مدیران کارنجات سیمانی از عرضه این محصول در بورس کالا حمایت کردند و در گفت‌وگو با «تعادل» دلایل افزایش قیمت سیمان را توضیح دادند.
عامل گرانی سیمان پیدا شد
رییس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان با اشاره به هجمه‌هایی که به ورود سیمان به بورس کالا می‌شود گفت: به دو دلیل عمده ورود سیمان در بورس هیچ ارتباطی به افزایش قیمت این محصول در بازار ندارد. سیمان 9 اردیبهشت‌ماه سال جاری وارد بورس شد درحالی که برق صنعت سیمان از 14 تیرماه قطع شد. بررسی رقابت‌ها در بورس کالا و قیمت سیمان تا پیش از قطع برق نشان‌دهنده ثبات قیمت‌هاست. به‌طوری‌که پیش از قطعی برق، پس از رقابت خریداران در بورس، قیمت هر پاکت سیمان بین 24 تا 25 هزار تومان بود. وی با تأکید بر اینکه ورود سیمان به بورس باعث افزایش قیمت نشد، ادامه داد: قبل از بورسی شدن سیمان، قیمت هر پاکت این محصول در بازار 60 هزار تومان بود که این نرخ با ورود به بورس کالا به 33 تا 34 هزار تومان در بازار کاهش یافت. اما اگر خریداری به‌طور مستقیم سیمان را از بورس کالا خریداری می‌کرد، می‌توانست به بهای 24 تا 25 هزار تومان نیاز خود را تأمین کند. قبل از ورود سیمان به بورس، دلالان این محصول را پاکتی 22 هزار تومان از درب کارخانه می‌خریدند و 60 هزار تومان در بازار می‌فروختند پس هجمه واردشده به بورسى شدن سیمان اصلاً جاى تعجب ندارد؛ بنابراین، پذیرش سیمان در بورس باعث کاهش قابل‌توجه قیمت‌ها شد. این مقام صنفی در خصوص دلیل دومی که نشان می‌دهد ورود سیمان در بورس هیچ ربطی به افزایش قیمت ندارد، اضافه کرد: در زمستان سال گذشته واحدهای تولیدکننده طبق قیمت دستوری تعیین‌شده، هر پاکت سیمان را درب کارخانه 16 هزار تومان عرضه می‌کردند، اما با حضور دلالان این محصول در بازار 60 هزار تومان عرضه می‌شد. به گفته وی، این در حالی است که در زمستان سال گذشته، سیمان وارد بورس نشده بود و پرسش اساسی این است که چرا قیمت از کارخانه تا بازار چندین برابر می‌شد؟ رییس انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، گفت: 15 سال است که سیمان مشمول قیمت‌گذاری دستوری است و 30 دلال شناخته‌شده در این بازار فعال‌اند و باعث افزایش چند برابری قیمت‌ها می‌شوند.اگر فاصله قیمت 16 هزار تومان درب کارخانه تا 60 هزار تومان بازار را در ظرفیت کل صنعت ضرب کنیم، این 30 دلال، سالانه 6 تا 7 هزار میلیارد تومان سود ناروا می‌بردند اما نکته مهم این است که چرا در آن زمان هیچ‌کس درباره این مشکلات سخن نمی‌گفت و صداوسیما، برنامه‌ای درباره رانت موجود در بازار سیمان پخش نکرد؟
جمارانیان با اشاره به اینکه این تعداد دلال، طی 15 سال گذشته، شیره صنعت سیمان را مکیدند و اکنون‌که با ورود سیمان به بورس رانت آنها قطع‌شده، هجمه‌های خود را آغاز کرده‌اند. حال سوال این است که چرا دستگاه‌های نظارتی و متولی برای برخورد با این تعداد دلال اقدامی نکرده‌اند؟ کسانی که دلیل اصلی افزایش چند برابری قیمت سیمان بوده‌اند.تنها دلیل رشد قیمت سیمان طی هفته‌های اخیر این است که به علت قطع برق سیمان تولید نمی‌شود. به‌طور طبیعی هر کالایی که در بازار کمبود عرضه داشته باشد با رشد قیمت مواجه می‌شود.
شوک قیمتی سیمان
سید جواد جهرمی، معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالا نیز در خصوص تغییر قیمت سیمان گفت: علت افزایش قیمت کنونی نیز به دلیل شوک در سمت عرضه است که دلیل آن نیز به خارج از بورس کالا مربوط می‌شود. البته در این راستا بورس کالا سعی کرد برنامه مشخصی در مورد عرضه از سوی عرضه‌کننده‌ها بگیرد. جهرمی ادامه داد: اما ازآنجایی‌که مشکل عرضه به دلیل توقف تولید ناشی از قطعی برق است ناگزیر هستیم که برق به مدار بازگردد. در این راستا جلساتی برگزارشده است و امیدواریم این مشکل بزودی برطرف شود. همچنین مقررشده است که باعرضه سلف تقاضا کنترل شود. بنابراین افزایش قیمت متأثر از بورس کالا نبوده بلکه به علت شوک در طرف عرضه سیمان بوده است. وی تأکید کرد: قیمت‌های سیمان در بورس کالا باید به‌گونه‌ای باشد که رقابت بالا در آن حفظ شود. در این راستا در مورد قیمت پایه ممکن است تعدیل صورت بگیرد. از طرف دیگر محدودیتی برای کاهش قیمت در تابلو وجود ندارد. اگر قیمتی منصفانه نیست عرضه‌کننده می‌تواند قیمت را کاهش دهد. همچنین برای کنترل قیمت باید اقدام شود که همه عرضه‌های سیمان در بورس کالا صورت بگیرد.
افزایش قیمت سیمان ربطی
به بورس کالا ندارد
عباسعلی معینیان، مدیرعامل سیمان سپاهان بابیان اینکه «افزایش قیمت سیمان ربطی به حضور سیمان در بورس کالا ندارد» به «تعادل» می‌گوید: متأسفانه به دلیل قطعی ناگهانی و بدون برنامه برق در ماه جاری و توقف تولید در شرکت‌های سیمانی، عملاً تولید با ظرفیت اسمی و عملیاتی شرکت‌ها محقق نمی‌شود و این بدان معنی است که چیزی تولید نمی‌شود که بخواهد به بازار وارد شود. وی بارد این ادعا که فروش سیمان در بورس کالا دلیل اصلی گرانی‌های اخیر است تأکید می‌کند: متأسفانه این جوسازی افرادی است که با شفافیت در صنعت سیمان مشکل اساسی دارند وگرنه همه کارشناسان به‌خوبی می‌دانند که شرکت‌های سیمانی به‌ویژه کارخانجات بزرگ تولیدکننده سیمان دلیل اینکه دولت برای تأمین برق مصرف‌کنندگان خانگی و صنعتی مشکل دارد، محکوم‌به بی‌برقی شده‌اند و این یعنی تولید و تحویل تعطیل! معینیان با اشاره به این مطلب که تا قبل از قطعی برق سیمان سپاهان روزانه حدود 10.000 تن تولید کلینکر و معادل 9000-8000 تن تولید و تحویل سیمان داخلی به‌ویژه در استان اصفهان و پروژه‌های ملی و حدود 2000 تن صادرات کلینکر داشته است اظهار می‌کند: خب این مهم نشان می‌دهد که مجموعه سیمان سپاهان باقدرت و ظرفیت کامل هر سه خط در حال تولید با بهترین شرایط بوده است اما در هفته‌های اخیر به دلیل قطع ناگهانی و بدون برنامه و اطلاع قبلی برق نمی‌تواند دست به تولید بزند درنتیجه سیمان وجود ندارد که در بازار توزیع شود و این همان مطلبی است که گویا کسی قرار نیست به آن توجه نماید.
بی‌برقی دلیل افزایش قیمت سیمان
رضا نیک پور، مدیرعامل سیمان کردستان در گفت‌وگو با تعادل بابیان «در هفته‌های اخیر به دلیل بی‌برقی نتوانستیم ظرفیت‌های تولیدی خود را محقق کنیم اما؛ این مشکل مقطعی است و باتدبیر دولت و رفع مشکل برق، تولید سیمان از سر گرفته می‌شود.» می‌گوید: در روزهای اخیر قیمت سیمان تولیدی کردستان افزایش چشمگیری پیداکرده است و برخی تلاش دارند این اتفاق را به حضور این شرکت سیمانی در بورس کالا گره بزنند اما این ادعا صحیح نیست. سیمان کردستان یکی از شرکت‌های فعال استان و کشور است که با ظرفیت تولیدی روزانه 3000 تن سیمان و کلینکر سهم خوبی را در رفع نیاز داخلی کشور به این محصول بازی می‌کند. نیک پور تصریح می‌کند: بر هیچ‌کس پوشیده نیست که دولت برای تأمین نیاز مشترکان خانگی خود، مجبور به قطع برق صنایع شده است و این یعنی توقف تولید. وقتی تولیدی انجام نشود طبیعی است که محصولی وارد بازار نمی‌شود و سیمان نیز دپویی ندارد که بگوییم از آن دپو و از داخل انبارها تأمین نیاز کنیم. وی ضمن بیان این مهم که بازی جدید برخی افراد ذی‌نفع از بازار سیمان بزودی نقش بر آب می‌شود می‌گوید: بی‌شک قرار نیست بی‌برقی صنایع به مدت طولانی ادامه پیدا کند و این بدان معنی است که بزودی سیمان کردستان با توان بالا در تولید به چرخه و بازار درخواهد گشت و قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کند. در حال حاضر با توجه به قیمت آهن در بورس کالا، افزایش قیمت سیمان به نسبت سایر نهاده‌های ساختمانی دور از انتظار نیست. مدیرعامل سیمان کردستان اضافه کرد: فروش سیمان در بورس کالا به دلیل اینکه با توجه به عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری می‌شود؛ باعث خروج دلالان از چرخه و سرازیر شدن سود سیمان به بنگاه‌های تولیدی می‌شود. بسیاری از شرکت‌های سیمانی در طی سال‌های گذشته همواره زیان‌ده بودند و سود این محصول استراتژیک در جیب دلالان ریخته می‌شد؛ اما حالا با ورود این محصول به بورس کالا و حذف دلالان از چرخه بازار، این امید وجود دارد که شرکت‌های سیمانی بتوانند سود واقعی فروش محصول خود را دریافت و برای توسعه و نوسازی مجموعه‌های خود هزینه کنند.
کاهش قیمت سیمان با بازگشت برق
علیرضا نصیری، مدیرعامل سیمان‌سفید شرق به «تعادل» می‌گوید: برای تولید سیمان در مجموعه سیمان‌سفید شرق هیچ‌گونه مشکلی نداریم به‌جز بی‌برقی! وقتی برقی برای چرخش آسیاب و کار کردن خط تولید نیست و هیچ‌گونه برنامه و تصمیم‌گیری مشخصی برای تأمین برق و ثبات آن وجود ندارد چگونه می‌توان تولید کرد؟ اینکه در سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها مشکل زیرساخت در صنعت برق را با آسیب رساندن به صنایع دیگر جبران کنیم کار اشتباهی است اما به هر حال تصمیمی است که دودش به چشم صنعتگر و مصرف‌کننده واقعی می‌رود. نصیری با اشاره به اینکه مجموعه سیمان‌سفید شرق به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سیمان‌سفید کشور با ظرفیت عملیاتی 000/315 تن تولید سیمان در سال، تا قبل از بی‌برقی بدون کمترین مشکل تولید خود را انجام داده است اضافه می‌کند: ما با برنامه برای کمک به صنعت و اقتصاد کشور در جهت شفاف‌سازی چرخه تحویل و مصرف سیمان، حذف دلالان و واسطه‌ها و فروش مستقیم به توزیع‌کنندگان و مصرف‌کنندگان نهایی سیمان، به بورس کالا ورود کردیم، اما مشکل کمبود برق این اتفاق میمون را با چالشی به نام نبود تولید و کاهش عرضه سیمان به بازار روبرو کرد. حالا چه اتفاقی افتاده است؟ افزایش بی‌رویه قیمت سیمان در بازار توسط دلالان و دادن آدرس غلط عرضه سیمان در بورس برای این افزایش. این فعال صنعت سیمان تأکید می‌کند: به‌محض برگشت صنعت سیمان به وضعیت عادی یعنی تأمین برق خطوط تولید و ورود سیمان تولیدی کارخانه‌ها به بازار قیمت‌ها متعادل خواهد شد و ازاین‌رو مصرف‌کننده واقعی نباید نگرانی داشته باشد.
