علی اصغر سمیعی
ایجاد ثبات در قیمت کالاها یا همان کنترل تورم و رونق اشتغال از طریق تعیین نرخ بهره دو کارکرد مهم بانک مرکزی است. برای بانک‌های مرکزی دو وظیفه اصلی تعریف شده است، نخست، ثبات نسبی قیمت‌هاست که البته به معنی ثابت نگه داشتن نیست و فقط هم مختص قیمت ارزها نمی‌شود بلکه مربوط به همه کالاهاست و البته ارزهای مختلف را هم شامل می‌شود.معنی ثبات این است که سالانه کمترین نوسان را در معدل قیمت‌های کالاهای مختلف مشاهده کنیم. برای گرفتن معدل در این سبد از زمین و مسکن گرفته تا برنج و روغن، حبوبات، گوشت و نان، ارز، طلا، آهن و .... محاسبه می‌شوند. بنابراین یکی از دو وظیفه اصلی بانک‌های مرکزی ایجاد ثبات نسبی در این قیمت‌ها است. وظیفه دوم که شاید از مورد نخست مهم‌تر هم باشد اما متأسفانه در کشور ما کمتر مورد توجه قرار گرفته، ایجاد شغل است که به اعتقاد بنده این هم یکی از دو وظیفه اصلی بانک مرکزی است. امر اشتغال در همه دنیا بر عهده بانک‌های مرکزی مستقل نهاده شده که البته برای این وظایف ابزارهای مختلفی هم در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته است. بانک مرکزی تعیین‌کننده نرخ بهره در بانک‌های کشور است که از اختیارات آن محسوب می‌شود و به عنوان یکی از ابزارها می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.نظارت و رصد بانک مرکزی بر بانک‌ها، موسسات مالی و صرافی‌ها از اختیارات بانک مرکزی است، ولی بالا بردن حجم نقدینگی نه وظیفه و نه از اختیارات بانک مرکزی است و نیاز به مصوبه مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان دارد. بانک مرکزی با ابزار کنترل نرخ تورم که همانا، ایجاد محدودیت در چاپ اسکناس و خلق پول است به وظیفه اول خود که ثبات در قیمت است اقدام می‌کند و با کم کردن نرخ بهره، مردم را تشویق می‌کند که بجای سپرده‌گذاری در بانک‌ها با پول خود به کارآفرینی و در واقع به ایجاد شغل بپردازند و حتی اگر پول خودشان هم برای ایدههایشان کافی نیست با وام گرفتن از بانک‌ها اقدام به ایجاد کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و بنگاه‌های مختلف کرده و البته هر یک از آنها، تعدادی کم یا زیاد شغل ایجاد خواهند کرد.ایجاد شغل علاوه بر اینکه حجم تولید را در کشور بالا می‌برد باعث می‌شود شاغلان با درآمد حاصل از کار خود از تولیدات کشور نیز بهره‌مند شوند، با ایجاد نیاز به آن تولید است که کارخانه‌های بیشتری برای تولید آن کالا ایجاد و کارگرهای بیشتری هم استخدام می‌شوند که این روند، هر چه ادامه پیدا کند، شغل‌های بیشتری ایجاد می‌شود و تولید و درآمد نیز افزایش می‌یابد. این مهم نیز باعث رونق اقتصاد و رفاه ملت و سرفرازی کشور خواهد بود.درحال حاضر از مهم‌ترین مشکلاتی که در اقتصاد کشور و به تبع آن در حوزه ارز با آن روبرو هستیم، غیر واقعی بودن قیمت‌ها و چند نرخی بودن است، بهتر است بانک مرکزی و دولت اجازه هر چه بیشتر رقابتی‌تر شدن را به بازار ارز بدهند تا خودشان وظیفه نظارت را به عهده بگیرند و دخالت در بازار را فقط در زمانی انجام دهند که کسانی با سرمایه‌های بزرگ بخواهند به‌طور مصنوعی بازار را تحت تاثیر قرار دهند.
