تعداد شاغلین، یکی از اصلی‌ترین نماگرهای بازارکار است که تحلیل تغییرات آن بخشی از دلایل تغییرات شاخص‌ها و دیگر نماگرهای بازارکار را نیز تبیین می‌کند. با توجه به اهمیت موضوع گزارش مقایسه تعداد شاغلین به تفکیک فعالیت اقتصادی (بهار و تابستان 1398-1399) بر اساس نتایج آمارگیری از نیروی کار مرکز آمار ایران در بهار و تابستان سال‌های 1398 و 1399، مرکز آمار و مطالعات راهبردی وزارت کار، گزارشی را منتشر کرده است.
طبق این گزارش، تعداد شاغلین در بهار 1399 نسبت به بهار سال 1398 بیش از یک میلیون و 455 هزار نفر کاهش داشته که دلیل اصلی این کاهش تاثیر شیوع بیماری کرونا بوده است ولی در تابستان 1399 کاهش تعداد شاغلین نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود 779 هزار نفر بوده است که حاکی از کاهش شدت تاثیر شیوع بیماری کرونا بر اشتغال کشور است.
طبق این گزارش، تعداد شاغلین بخش کشاورزی در تابستان 1399 نسبت به تابستان سال قبل 102 هزار و 647 نفر افزایش یافته است.
شاغلین بخش ساختمان در تابستان 1399 نسبت به تابستان سال قبل 240 هزار و 151 نفر افزایش یافته است. بر این اساس می‌توان گفت فعالیت‌های ساخت و ساز کشور مجدد افزایش پیدا کرده است و انتظار می‌رود بخش‌هایی از صنعت مانند تولید سیمان، کاشی و سایر مصالح ساختمانی با رونق مواجه شوند. بنابراین باید توجه داشت: افزایش قیمت سهام شرکت‌های تولید سیمان، کاشی و مصالح ساختمانی دور از انتظار نیست و این موضوع باید مورد بررسی دقیق صندوق‌های زیرنظر وزارتخانه قرار گیرد. علاوه بر این، در صورتی که واردات محصولات ساختمانی همانند سال‌های 88 تا 92 به حد بی‌رویه برسد اشتغال در بخش صنعت مربوط به تولید این محصولات تغییر چندانی نخواهد کرد.
این گزارش ادامه داد شاغلین بخش معدن با 9882 نفر افزایش همان‌گونه که انتظار می‌رفت همچنان روند افزایشی دارد. همان‌گونه که با افزایش مصرف مواد شوینده و ضدعفونی انتظار می‌رفت تعداد شاغلین بخش تولید مواد و محصولات شیمیایی 35 هزار و 911 نفر افزایش داشته است.
تعداد شاغلین در بخش تولید محصولات فلزی ساخته شده و با 16 هزار و 893 نفر افزایش به 417 هزار و 317 نفر رسیده است که نشان می‌دهد این بخش در حال تبدیل به یک بخش عمده اقتصادی است. بنابراین باید توجه داشت کوتاه کردن دست دلال‌ها از مواد اولیه مورد نیاز این بخش، رونق این بخش را بیش از پیش افزایش خواهد داد.
همان‌گونه که انتظار می‌رفت، با حمایت‌هایی که از بخش تولید وسایل حمل و نقل صورت گرفته است، تعداد شاغلین این بخش 33 هزار و 517 نفر افزایش یافته است. این در حالی است که بسیار از شرکای خارجی این بخش تحت تاثیر تحریم‌ها تعهدات خود را رها کردند. شاغلین بخش تولید تجهیزات برقی 13 هزار و 905 نفر افزایش داشته است.
بدیهی است کاهش سهم رقبای خارجی باعث شد بسیاری از شرکت‌های زیانده این بخش به سود ده تبدیل شوند و اگر توان با کنترل قاچاق و حمایت‌هایی همانند حمایت‌هایی که از صنعت خودروسازی به عمل آمده است، روند فعلی را حفظ کرد، این بخش نیز به یکی از بخش‌های اصلی اشتغالزایی تبدیل خواهد شد. افزایش 11 هزار و 985 نفری شاغلین بخش بازیافت، بر این نکته تاکید می‌کند که قواعد و مقررات این بخش از جنبه‌هایی مانند به‌کارگیری کارگران خارجی، کودکان کار، فرآیند جمع‌آوری ضایعات خانگی و صنعتی و همچنین فناوری باز یافت، باید به دقت مورد بررسی متخصصین قرار گیرد.
بخش‌های تولید منسوجات با 108 هزار و 534 نفر کاهش و پوشاک با 797,5555 هزار و 707 نفر کاهش تعداد شاغلین تحت تاثیر رکود حاصل از شیوع بیماری کرونا قرار دارند.
تعداد شاغلین بخش تولید مبلمان در بهار 1399 نسبت به بهار سال قبل 37 هزار و 756 نفر کاهش یافته بود ولی در تابستان 1399 نسبت به تابستان سال قبل 5853 نفر افزایش یافته است. انتظار می‌رود با باز شدن مرزها و کاهش قیمت دلار، افزایش واردات موجب رکود در این بخش نشود. البته باز شدن مرز عراق بر این بخش اثر مثبت دارد.
در بخش عمده فروشی کاهش تعداد شاغلین در بهار 72 هزار و 868 نفر بوده که در تابستان به 6731 نفر کاهش یافته است. بنابراین در این بخش اثر شیوع بیماری کرونا در حال کم رنگ شدن است.
در بخش خرده فروشی تعداد شاغلین در بهار 1399 نسبت به بهار سال قبل 236 هزار و 776 نفر و در تابستان 1399 نسبت به سال قبل 257 هزار و 506 نفر کاهش یافته است. بنابراین در این بخش همچنان تاثیر شیوع بیماری کرونا رو به افزایش است. در بخش هتل و رستوران تعداد شاغلین نسبت به فصل مشابه سال قبل در بهار 158 هزار و 445 نفر و در تابستان 129 هزار و 421 نفر کاهش یافته است که نشان می‌دهد تاثیر شیوع بیماری کرونا اندکی کاهش یافته است.
در بخش حمل و نقل زمینی تعداد شاغلین در بهار 254 هزار و 741 نفر و در تابستان 231 هزار و 436 نفر نسبت به فصل مشابه سال قبل کاهش یافته است. بخش آموزش با کاهش 47 هزار و 556 نفر در بهار و 110 هزار و 332نفر در تابستان 1399 نسبت به فصول مشابه سال قبل مواجه بوده است. البته بخشی از کاهش تعداد شاغلین این بخش در فصل تابستان طبیعی به نظر می‌رسد. کاهش 61 هزار و 484 نفری شاغلین بخش بهداشت و مددکاری اجتماعی در تابستان 1399 نسبت به تابستان سال قبل باید مورد بررسی دقیق‌تر قرار گیرد. دلیل اولیه می‌تواند کاهش مراجعات بیماران غیر کرونایی به مطب‌ها و کلینیک‌های بخش خصوصی باشد.
