افزایش دوبرابری تعرفه برق برای استخراج رمزارز دوباره اعتراض فعالان این حوزه را بلند کرد. اعتراضی که تقریبا یک سال بود آرام گرفته بود دوباره بلند شد. فعالان این حوزه معتقدند در نظر گرفتن متوسط تعرفه صادراتی برای صنعتگران ایرانی که در داخل کشور فعالیت دارند، غیرمنطقی است و این تعرفه بالایی که بدون آگاهی درست نسبت به شرایط و هزینه‌های این صنعت گذاشته شده، عواقبی جدی مانند خروج سرمایه‌ها از کشور و سوق داده شدن فعالان به فعالیت غیرقانونی برای صنعت استخراج در پی خواهد داشت.
زمانی که برای اولین‌بار تعرفه برق استخراج رمزارز دلاری محاسبه شد و تعرفه آن را میانگین نرخ برق صادراتی تعیین کردند تقریبا تمامی فعالان این حوزه معترض شدند چرا که به عقیده آنان تعیین نرخ دلاری برای فعالیتی که در داخل کشور صورت می‌گیرد کار درستی نیست اما با توجه به افزایش نرخ دلار و در نهایت ثابت ماندن تعرفه ۹۶۰ تومان موجب شد تا اعتراض فعالان این حوزه آرام گیرد حال با اعلام نرخ‌های جدید و رسیدن تعرفه برق به هزار و ۶۵۷ تومان به ازای هر کیلووات ساعت دوباره اعتراض‌ها را بلند کرد و داستان به پیچ اولیه خود بازگشت. به گفته فعالان این صنعت، این مانع‌تراشی‌ها برای این صنعت حتی تا پیش از افزایش تعرفه‌ها سبب شده است که عده زیادی سرمایه خود را به کشورهای همسایه مانند عراق ببرند و از ایران خارج کنند. از سوی دیگر استخراجکنندگان رمزارز می‌گویند در این شرایط وارد کردن برق از سایر کشورها توجیه اقتصادی بیشتری دارد اما اجازه این کار به آنها داده نمی‌شود. همه اینها درحالی است که قیمت بیت‌کوین به عنوان محبوب‌ترین ارز دیجیتال در یک سال گذشته افزایش زیادی داشته و در ایران هم روز به روز افراد بیشتری به سرمایه‌گذاری در این بازار تمایل پیدا کرده‌اند. از طرفی دیگر ارزهای دیجیتال به دلیل ویژگی غیرمتمرکز بودن خود قادرند نقش مهمی را برای ایران در شرایط فعلی تحریم‌ها ایفا کنند اما با این وجود مانع تراشی و کارشکنی‌های مداوم، فعالان این حوزه را نسبت به ادامه فعالیت در ایران دلسردتر می‌کند.
عدم ثبات منجر به فرار سرمایه‌ها از کشور می‌شود
یکی از انتقادات اصلی فعالان حوزه ماینینگ به شیوه قیمت‌گذاری برای برق ماینرها در نظر گرفتن نرخ متوسط صادراتی است. به باور فعالان این حوزه با در نظر گرفتن اینکه ماینرها مانند دیگر صنایع داخلی در داخل ایران فعالیت می‌کنند، از طرفی بسیاری از هزینه‌های جانبی صادرات برق مانند هزینه‌های بازاریابی، انتقال نباید شامل این هزینه شده و از طرف دیگر ایرانی بودن فعالان این صنعت و فعالیت داخلی آنها باید در این تعرفه‌گذاری لحاظ شود. این درحالی است که فعالان این حوزه معتقدند که تعرفه قبلی برق نسبت به قیمت دلار رقمی منطقی بود. محمدرضا شرفی، رییس کارگروه استخراج رمزارز انجمن بلاکچین ایران گفت: با توجه به اینکه فعالان این صنعت در داخل ایران فعالیت می‌کنند، اطلاق نرخ صادراتی به آن، تعریفی جدید از واژه صادرات است؛ منافع ملی و یک شهروند ایرانی باید به هر خارجی دیگری مقدم شمرده شود، این درحالی است که حتی کف تعرفه صادراتی برای فعالان حوزه ماینینگ محاسبه نشده است و با اضافه شدن مالیات و عوارض آن این رقم به چیزی در حدود ۱۸۰۰ تومان برای هر کیلو وات می‌رسد؛ این در حالی است که اگر اجازه داده شود، ما می‌توانیم برق را از کشورهای همسایه و آسیای میانه وارد کنیم. شرفی با تاکید براینکه رویکرد وزارت نیرو و مدیریتی که در این خصوص انجام می‌دهد، اشتباه است، گفت: «عدم ثبات در حوزه سرمایه‌گذاری و اقتصادی کشور و فرار سرمایه‌ها نتیجه همین رویکرد اشتباه است؛ خیلی از فعالان این حوزه برای ادامه فعالیت و سرمایه‌گذاری خود کشورهای آسیای میانه مانند عراق را انتخاب کرده‌اند که مساله دردناکی است. او با اشاره به اینکه تامین منافع کشور به وسیله دریافت مالیات یک شیوه پذیرفته شده جهانی است، گفت: «در کشور ما از پیش هزینه‌ای را به صنعتگر تحمیل کرده‌اند و بعد هم دولت اعلام می‌کند که در این زمینه مسوولیتی ندارد. این درحالی است که اگر مالیات تبدیل به محل اخذ منافع کشور شود، در این بازار که نوسانات و ریسک بالاست، اگر منافعی شامل حال صنعتگر و تولیدکننده نشود، او هزینه مازادی متحمل نخواهد شد و ما از محل سود می‌توانیم منافع کشور را تامین کنیم.
تعرفه‌گذاری براساس قیمت بیت‌کوین
اشتباه است
مشخص نبودن قیمت صادرات برق به بقیه کشورها و شیوه‌ای که براساس آن این تعرفه‌ها مشخص می‌شود، از دیگر انتقادات فعالان حوزه استخراج رمزارزها به قیمت‌گذاری‌های اخیر است. آنها می‌گویند که در سال ۹۸ هم انتقادات خود را به شیوه قیمت‌گذاری اعلام کرده‌اند و در آن زمان هم تعرفه برق نسبت به قیمت دلار غیرمنطقی بود و حالا علاوه بر هزینه‌هایی که پیش‌تر ذکر شد که در صورت محاسبه قیمت برق متوسط صادراتی برای استخراجکنندگان داخلی باید کسر شود، ناآگاهی مسوولان از هزینه‌های جانبی ماینینگ قیمت‌گذاری را غیرمنطقی‌تر کرده است. سید امید علوی، عضو کمیسیون بلاکچین و رمزارز سازمان نظام صنفی رایانه‌ای با تاکید براینکه در هیچ‌جای دنیا برق براساس قیمت بیت‌کوین تعرفه‌گذاری نمی‌شود، گفت: سنجیدن قیمت دلار و بیت‌کوین برای تعرفه‌گذاری برق اشتباه است، چرا که در این روش فقط قیمت بازار لحاظ می‌شود و این در حالی است که صنعت استخراج هزینه‌های سرسام‌آور دیگری مانند شبکه، آماده کردن زیرساخت و نگهداری وغیره برای صنعتگر دارد و از آنجایی که مسوولان نسبت به این مسائل آگاهی ندارند، هیچ کدام از اینها در تعرفه‌گذاری لحاظ نشده است.
قطعی برق در زمستان گذشته و شایعه ارتباط این مساله با فعالیت ماینرها یکی از موضوعات خبرساز بود. این در حالی است که فعالان این حوزه با استناد به آمار رسمی این مساله را تکذیب می‌کنند. علوی در این خصوص با بیان اینکه صنعت ماینینگ را با مصرف برق کشور مقصر عدم تولید سایر صنایع می‌دانند، گفت: براساس آمارهایی که ما داریم در سال گذشته بیش از ۲۰ درصد شهرک‌های صنعتی در کشور بیشتر فعال نبودند و خیلی از انشعابات برقی که وزارت نیرو به شهرک‌های صنعتی اختصاص داده بود عملا در سه تا چهار سال گذشته غیرفعال بود؛ یعنی خیلی از مراکز تولیدی ما توان تولید نداشتند اما این انشعابات وجود داشت. او با تاکید براینکه با این اتفاقات ما سرمایه‌گذاران را به سمت خروج از کشور سوق می‌دهیم، گفت: این مسائل سبب می‌شود که هیچ سرمایه‌گذار ایرانی نخواهد ریسک سرمایه‌گذاری در کشور را بپذیرد؛ بسیارند افرادی که پول خود را از ایران خارج کرده‌اند و در همین صنعت در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کرده‌اند. علاوه بر این، ما مدت‌ها پیش این هشدار را دادیم که با این تعرفه‌گذاری و قانون‌گذاری‌ها عملا مردم را به سمت قانون‌گریزی سوق می‌دهید وگرنه اگر تعرفه ماینینگ قیمت درستی باشد چرا باید به صورت غیرقانونی انجام شود؟ مثل تعرفه درستی که برای وارد کردن دستگاه ماینر وضع شد و الان دیگر لزومی به وارد کردن آن به صورت قاچاقی وجود ندارد.
ماینینگ مقصر قطعی برق در تابستان گذشته بود؟
یکی از نکات قابل توجه درمصوبه اخیر وزارت نیرو افزایش دوره پیک مصرف برق است. طبق این ابلاغیه علاوه بر ۳۰۰ ساعتی که در روزهای اوج گرما دستگاه‌های استخراج رمزارز باید خاموش شوند ۲هزار و ۷۰۰ ساعت از روزهای اوج مصرف برق نیز تعرفه برق برای استخراجکنندگان رمزارز کیلوواتی ۳ هزار و ۳۰۰ تومان محاسبه خواهد شد. به نظر می‌رسد با این اقدام وزارت نیرو می‌خواهد جلوی قطعی برقی که سال گذشته این وزارتخانه گردن فعالان این حوزه انداخت را بگیرد. دی‌ماه گذشته رضا اردکانیان، وزیر نیرو دلیل خاموشی‌های گسترده در شهرهای مختلف را به گردن استخراجکنندگان رمزارز انداخت. طبق گفته او، چینی‌ها در زمینه استخراج رمزارزها در کشورمان فعالیت دارند و خاموشی‌های اخیر ناشی از آن است. انداختن تقصیر قطعی‌های برق در تابستان گذشته به گردن استخراجکنندگان رمزارزها در حالی است که حجت عباسی، مدیر آکادمی ققنوس، در برنامه‌ای که به بررسی وضعیت صنعت بلاکچین می‌پرداخت ظرفیت تولید برق به صورت رسمی را ۶۰ هزارمگاوات عنوان کرد. طبق گفته او میزان برق مصرفی ماینرها تنها یک درصد از کل برق تولیدی است. او اعلام کرد: طبق اعلام وزارت نیرو سال گذشته برق مصرفی در کشور ۷درصد بیش از ظرفیت تولید بوده است و درصورتی که این ۷ درصد به دلیل فعالیت ماینرها باشد، یعنی چهار هزار و ۲۰۰ مگاوات توسط ماینرهای ایرانی مصرف شده است که این میزان برق مصرفی برای دو میلیون و هشتصدهزار ماینر است در این صورت باید ۳۰ درصد ماینرهای جهان در ایران فعالیت کنند درحالی که فعالیت ماینرهای ایرانی یک شانزدهم جهان است.
به نظر می‌رسد میزان تولید بیت‌کوین از سوی استخراجکنندگان رمزارز و همچنین افزایش قیمت این رمزارز موجب شد تا وزارت نیرو به فکر بازنگری در تعرفه برق مصرفی بیفتد. وزارت نیرو تغییر در تعرفه برق مصرفی برای استخراجکنندگان رمزارز را در مقررات تامین برق مراکز استخراج رمزارزها پیش‌بینی کرده بود. طبق پیش‌بینی‌های صورت گرفته در آن مصوبه چنانچه به دلیل تغییر پایدار نرخ ارز یا تغییر ترکیب قیمت یا مقدار صادرات متوسط قیمت برق صادراتی بیش از ۱۰ درصد افزایش یا کاهش یابد شرکت توانیر موظف است پیشنهاد اصلاحی تنظیم را به وزارت نیرو ارایه کند. این بند در مقررات اخیر ابلاغ شده از سوی وزارت نیرو مجدد بر آن تاکید شده است. از همین رو احتمال افزایش تعرفه‌ها در صورتی‌که قیمت دلار به صورت ناگهای افزایش یابد وجود خواهدداشت.
