مرگ و میر سالانه بیش از 42 هزار نفر در ایران بر اثر آلودگی هوا
هوای استان‌های تهران و البرز به حدی آلوده شده که بر اساس مصوبات کارگروه اضطرار آلودگی هوا، مقطع ابتدایی و متوسطه استان‌های تهران و البرز به جز دماوند و فیروزکوه در روز شنبه و یکشنبه 19 و 20 آذرماه غیرحضوری شد. اما مساله اینجاست که آیا فقط این دانش‌آموزان هستند که در معرض آلودگی هوا قرار دارند، دیگر افراد جامعه چگونه باید در برابر این آلودگی خود را مصون بدارند. در واقع آلودگی هوای تهران و کرج از حد اضطرار هم گذشته است، در چنین شرایطی فقط تعطیلی یا غیر حضوری کردن مدارس نمی‌تواند چاره کار باشد، هر روز تعداد زیادی از افراد فاصله بین تهران و کرج را طی می‌کنند برای اینکه به سر کار رفته و به خانه بازگردند، از سوی دیگر در تهران هم هر روز جابه‌جایی بیش از 8 میلیون نفر را داریم. تمامی این رفت و آمده‌ها یا با وسایل نقلیه شخصی انجام می‌شود یا وسیله نقلیه عمومی در هر دو صورت افراد در معرض تنفس هوای آلوده قرار دارند و می‌تواند برای آنها عواقب خطرناکی داشته باشد. از سوی دیگر سالانه بیش از 42 هزار نفر در کشور بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و این رقم می‌تواند در برخی مواقع افزایش هم پیدا کند. حال با توجه به وضعیت آلودگی هوا طی شنبه و یکشنبه آیا نباید تعطیلی سراسری اعلام می‌شد تا زندگی افراد به خطر نیفتد. از سوی دیگر وقتی مدارس غیر حضوری می‌شوند، والدین برای اینکه کسی در خانه بماند و از فرزندان مراقبت کند، با مشکل مواجه می‌شوند، چرا که اغلب والدین هر دو شاغل هستند و به این ترتیب یکی از آنها باید مرخصی بگیرد. پس مساله تنها با غیر حضوری کردن مدارس حل نمی‌شود.
اخبار ضد و نقیض درباره مازوت‌سوزی
حالا اما مساله مهم‌تر این است که بنا بر اساس برخی اخبار غیر رسمی کمبود گاز برای مصارف صنعتی باعث شده تا دوباره بحث مازوت سوزی صنایع و به خصوص نیروگاه‌های برق بالا بگیرد. برخی از افراد معتقدند این میزان افزایش آلودگی هوا طی روزهای اخیر نمی‌تواند بی‌ارتباط با روی آوردن دوباره برخی نیروگاه‌ها و صنایع به سوخت مازوت باشد. پروانه خورشیدی، کارشناس محیط زیست در این باره به «تعادل» می‌گوید: اخبار ضد و نقیضی درباره افزایش دوباره استفاده از سوخت مازوت به گوش می‌رسد، اما مساله اینجاست که تنها این سوخت مازوت نیست که باعث بروز چنین آلودگی در کلان شهرها می‌شود. در حال حاضر مساله کیفیت بنزین هم مطرح است، استاندارد نبودن وسایل نقلیه عمومی هم خود دلیل دیگری بر آلودگی هوای کلان‌شهرهاست ضمن اینکه سردی هوا هم باعث می‌شود تا ذرات معلق آلوده سنگین شده و تنها با وزش بادهایی با سرعت بالا جابه‌جا شده و به اصطلاح باعث پاکسازی هوا شود. او می‌افزاید: به هر حال باید ابتدا عواملی را که باعث بروز این میزان از آلودگی هوا می‌شود، شناسایی کرد و در نهایت به رفع آنها پرداخت. مساله اینجاست که ما قانون هوای پاک را داریم که هیچ کس هیچ تلاشی برای اجرایی شدن این قانون انجام نمی‌دهد. نه سازمان محیط زیست نه شهرداری و نه هیچ مقام مسوول دیگری. اینکه ما فقط قوانین را بر روی کاغذ تصویب کنیم و هیچ تلاشی برای اجرایی شدن آن انجام ندهیم باعث بروز مشکلاتی از این دست می‌شود.
هوای تهران «قرمز» شد
براساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران، شاخص آلاینده «ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون» روی عدد 155 یعنی شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها قرار دارد. بر اساس دستورالعمل احتیاطی صادره از سوی شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران، در این شرایط افراد مبتلا به بیماری قلبی یا ریوی، سالمندان و کودکان باید از فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج ازمنزل خودداری ورزند. افراد دیگر باید فعالیت‌های طولانی یا سنگین خارج از منزل را کاهش دهند. فعالیت طولانی عبارت است از هرگونه فعالیت خارج از منزل که افراد به‌طور متناوب طی مدت چندین ساعت انجام می‌دهند و سبب می‌شود نفس کشیدن تا حدی سخت‌تر از حالت طبیعی صورت گیرد؛ برای مثال کار کردن در باغچه در طول روز و فعالیت سنگین عبارت است از هرگونه فعالیت شدید خارج از منزل که سبب می‌شود نفس کشیدن به سختی صورت گیرد یا دویدن هم مثال دیگری است که می‌توان از آن نام برد. گفتنی است که کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود که بر اساس آن از عدد صفر تا 50 در محدوده هوای پاک تعریف می‌شود، از 51 تا 100 هوا در محدوده قابل قبول، سالم یا متوسط بوده و از محدوده 101 تا 150 هوا ناسالم برای گروه‌های حساس است. در بازه 151 تا 200 نیز هوا در محدوده ناسالم برای همه گروه‌ها و از محدوده 201 تا 300 نیز هوا در محدوده بسیار ناسالم قرار می‌گیرد. بر اساس این دسته‌بندی در محدوده 301 تا 500 شرایط کیفی هوا خطرناک است.
آلودگی هوا سبب مرگ زودرس می‌شود
مطالعه بار بیماری‌ها، جامع‌ترین و دقیق‌ترین مطالعه اپیدمیولوژیک جهانی است که سالانه توسط انستیتوی سنجش و ارزیابی سلامت دانشگاه واشنگتن و با مشارکت چندین هزار محقق از کشورهای مختلف دنیا انجام می‌شود و روند مرگ و میر ناشی از بیماری‌ها و صدمات و نیز چالش‌های سلامت را با استفاده از روش‌های دقیق و قابل مقایسه، در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی توصیف می‌کند. بهرام اشتری، متخصص مهندسی بهداشت محیط در این باره می‌گوید: آلاینده‌های هوا را از مهم‌ترین نگرانی‌های بهداشت عمومی به شمار می‌روند. آلاینده‌ها شامل ذرات معلق (PM)، ازن تروپوسفریک سطح زمین، دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد هستند که می‌توانند بسیاری از اندام‌ها و سیستم‌های انسان را تحت تأثیر قرار دهند. شواهد زیادی در خصوص ارتباط بین این آلودگی‌ها و اثرات قلبی عروقی و تنفسی وجود دارد. سایر پیامدهای احتمالی سلامتی شامل اثرات متابولیکی (دیابت)، تصلب شرایین، اختلال در رشد عصبی و ریه در کودکان و حتی ارتباط با بیماری‌های تخریب عصبی است.
او می‌افزاید: بر اساس آخرین برآورد موسسه معتبر بار بیماری‌ها، مواجهه طولانی مدت با ذرات معلق 2.5PMدر کشور، سالانه باعث بروز 41 هزار و 700 مورد مرگ زودرس می‌شود و تعداد مرگ منتسب به ذرات معلق 2.5PM به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت 63,1 نفر گزارش شده است. همچنین بر اساس این گزارش میانگین غلظت ذرات معلق 2.5PM در کشور بیش از 3,8 برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت است. همچنین نتایج مطالعه‌ای که در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت انجام گرفته نشان می‌دهد که مرگ منتسب به آلودگی هوا در شهرهای ایران به‌طور میانگین 7.67 درصد است. اشتری آلودگی هوا را عامل اصلی تعیین‌کننده افزایش بیماری‌هایی مانند آنفلوآنزا و کووید-19 دانسته و می‌گوید: افزایش آلودگی هوا می‌تواند آسیب‌پذیری دستگاه تنفسی افراد را بالا ببرد و همینطور باعث تشدید دیابت و بیماری‌های تنفسی شود. در حال حاضر که ما با افزایش ابتلا افراد به آنفلوآنزا مواجه هستیم این آلودگی هوا می‌تواند بیماری آنفلوآنزا را تشدید کرده و باعث ابتلای تعداد بیشتری از افراد در جامعه شود.
نفس کشیدن سخته
این روزها دیگر حتی نفس کشیدن هم برای خیلی افراد سخت شده است، شما حتی اگر هیچ بیماری تنفسی یا قلبی و عروقی هم نداشته باشید وقتی در معرض این میزان از آلودگی هوا قرار می‌گیرید قطعا ممکن است آسیب پذیر شوید. تنفس در هوای سنگین و آلوده این روزها می‌تواند تبعات زیادی برای افراد جامعه داشته باشد، سلامت تعداد زیادی از افراد را به خطر بیندازد و در شرایطی که اوضاع دارویی و درمانی کشور هم چندان خوب نیست این وضعیت می‌تواند هزینه بیشتری را بر مردم تحمیل کند. به هر حال قانون هوای پاک به گفته مسوولان همچنان منتظر تخصیص بودجه است و به نظر نمی‌رسد عزمی برای اجرایی کردن آن وجود داشته باشد، در این شرایط این مردم هستند که باید از جان خود محافظت کنند. پس اگر امکان دارد تا جایی که می‌توانید دورکاری کنید، به جز مواقع ضروری از منزل خارج نشوید، این آلودگی
شوخی بردار نیست و می‌تواند مستقیم بر روی سلامت شما تاثیر بگذارد هر چند که با شرایط معیشتی این روزها نمی‌تواند انتظار داشت کسی قید کسب و کارش را بزند و در منزل بنشیند چون خیلی از افراد درآمد روزانه دارند یک روز سر کار نرفتن مساوی می‌شود با یک روز نداشتن معاش و این برای خیلی از خانواده‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
