به فرزندانتان باج ندهید

بهاره روحی

یک ماه از بازگشایی مدارس می‌گذرد و هنوز خیلی از والدین برای اینکه فرزندانشان را وادار به انجام تکالیف کنند با مشکل مواجه هستند، بسیاری از آنها برای انجام این کار حاضرند به کودک خود باج بدهند تا او بدون دردسر و بی‌سر و صدا تکالیفش را انجام دهد. بسیاری از والدین در این مورد معتقدند که برای راحتی اعصاب خود و فرزندانشان دست به این کار می‌زنند اما مساله اینجاست که انجام چنین کاری می‌تواند نتایج بدی به دنبال داشته باشد. از سوی دیگر واقعیت تلخ این است که شما نمی‌توانید فرزندتان را مجبور به هیچ کاری کنید، اما می‌توانید با یک سری روش‌های درست تربیتی او را به انجام برخی کارها از جمله نوشتن تکالیف مشتاق کنید. در واقع ما هر چیزی را که بخواهیم به زور یا اجبار به فرزندانمان تحمیل کنیم غیر ممکن به نظر می‌رسد، هم برای خودمان فرسودگی به دنبال دارد و هم روح و روان کودک را مورد آزار قرار داده‌ایم. اما برخی روش‌های درست هستند که می‌توانند از شما پدر و مادری با حوصله و از فرزندانتان دانش‌آموزانی منظم بسازند. سعی کنید به جای اینکه در ازای انجام تکالیف وعده جایزه به فرزندتان بدهید که همان باج دهی تعریف می‌شود، او را با رفتارهای درست و انجام کارهایی مثل همراه کردن انجام تکالیف با بازی مشتاق به این کار بکنید. فراموش نکنید که بسیاری از این بچه‌ها بعد از مدت زمان زیادی که به دلیل کرونا در منزل بوده‌اند و از طریق فضای مجازی درس می‌خوانده‌اند، حالا بازگشتن به مدرسه و هماهنگ شدن با شرایط تازه برایشان کمی دشوار است، پس شما به فشار آوردن بیشتر به آنها شرایط را برایشان سخت‌تر نکنید.  مساله اینجاست که اغلب ما با شنیدن کلمه «انگیزه» سریع به خریدن اسباب‌بازی جدید، پول دادن، دانلود بازی‌های موردعلاقه و غیره فکر می‌کنیم؛ اگرچه این انگیزه‌ها ساده و موثر هستند و در لحظه مشکل را حل می‌کنند اما این انگیزه‌های بیرونی خیلی زود نتایج ناخواسته‌ای را رقم می‌زنند. درواقع زمانی که کودک با یک پاداش بیرونی انگیزه می‌گیرد، پس از مدتی دیگر علاقه‌ای به ادامه رفتار نخواهد داشت. راه درست برای ایجاد انگیزه در کودکان، انگیزه درونی است. انگیزه درونی به کودک کمک می‌کند تا با درگیر شدن در یک فعالیت از انجام آن لذت ببرد. این لذت از درون فرد سرچشمه می‌گیرد و یک رضایت روانی ناشی از انجام‌وظیفه است، نه از یک نتیجه بیرونی؛ بنابراین، والدین قبل از اینکه فرزندشان را به انجام تکالیف وادار کنند، ابتدا باید به او کمک کنند از انجام آن لذت ببرد. اغلب والدین و حتی معلمان سعی دارند بازی را از تکالیف و درس جدا کنند اما با این روش، انجام تکالیف احساس بدی را در کودک ایجاد می‌کند. اگرچه تکالیف ابزاری برای یادگیری و آشنایی کودکان با دانش تدریس شده در کلاس است اما برای لذت بردن از تکالیف، کودک باید از یادگیری لذت ببرد. برای ایجاد انگیزه در بچه‌ها، والدین ابتدا باید طرز فکر خود را تغییر دهند. یادتان باشد که هدف از رفتن به مدرسه ورود به دانشگاه، دستیابی به شغل خوب، کسب درآمد پایدار و غیره نیست؛ اگرچه تلاش برای رسیدن به این اهداف مهم است اما اینها یک طرز فکر کارآمد است و شما همه این کارها را به دلایلی غیر از لذت بردن از خود یادگیری انجام می‌دهید. بچه‌ها باید بدانند که زمانی برای غذا خوردن، زمانی برای انجام تکالیف و همچنین زمانی هم برای اوقات فراغت وجود دارد. به فرزندتان قدرت انتخاب دهید تا ترتیب انجام بازی و انجام تکالیف را خودش تعیین کند به شرطی که هر دو را تا پایان روز انجام دهد. دقت کنید که دادن استقلال به کودک در برنامه تکالیفش یکی از بزرگ‌ترین انگیزه‌ها است. تحقیقات نشان داده که بازی تأثیر قابل‌توجهی بر یادگیری کودکان دارد. بازی، یادگرفتن را برای کودکان لذت‌بخش می‌کند و باعث می‌شود تا همیشه مشتاق دانسته‌های جدید باشند. با توجه به تأثیر بازی بر یادگیری، به‌هیچ‌عنوان فرزندتان را به خاطر مشق و درس از بازی محروم نکنید و به او نگویید «تا زمانی که تکالیف خود را تمام نکنی، نمی‌توانی بازی کنی »

چون در این صورت به کودکتان القا می‌کنید که تکالیف مقوله‌ای جدا از بازی است و نمی‌تواند لذت‌بخش باشد. وقتی فرزندتان از انجام تکالیف مدرسه امتناع می‌کند، هدف از یادگیری و انجام تکالیف را برای او توضیح دهید. همچنین عواقب طبیعی انجام ندادن تکالیف را به او گوشزد کنید؛ اینکه اگر تکالیفش را انجام ندهد باید به معلمش توضیح دهد که چرا تکالیف را انجام‌نداده و ممکن است زنگ تفریح و بازی با دوستانش را از دست بدهد و مجبور شود در مدرسه تکالیفش را بنویسد. اگر فرزندتان با شنیدن این توضیحات همچنان در نوشتن تکالیف مقاومت کرد، اجازه دهید عواقب ننوشتن تکالیفش را تجربه کند.