مدیرکل دفتر موزه ملی، تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی ضمن توضیح درباره اقدامات «کارگروه ملی گونه‌های مهاجم» گفت: آخرین موضوع مربوط به کاشت گونه مهاجم «پالونیا» در اطراف «تالاب زریوار» بود اما با اقدامات انجام شده از گسترش بیش از حد و آسیب‌زای آن جلوگیری شد.
محمد مدادی به ارایه تعریفی از حضور گونه‌های مهاجم و بیگانه در کشور پرداخت و اظهار کرد: گونه‌های مهاجم خارج از زیستگاه اصلی خود به زیستگاه‌های جدید به صورت تعمدی یا تصادفی معرفی می‌شوند. در حقیقت در زیستگاه جدید فرصت‌های زیستی را از سایر گونه‌ها سلب می‌کنند و آن فرصت‌ها را در اختیار جمعیت‌های خود قرار می‌دهند. بدین‌ترتیب آسیب‌هایی را به گونه‌های بومی منطقه و زیستگاه وارد می‌کنند؛ به عبارتی جمعیت آنها را به مخاطره می‌اندازند.
او افزود: گونه‌های مهاجم و بیگانه در سطح دنیا جزو تهدیدات اصلی برای تنوع زیستی محسوب می‌شوند، در ایران نیز مخاطراتی را برای طبیعت و تنوع زیستی کشور دارند. آنها پس از سلب فرصت از سایر گونه‌ها، با پرداختن به تکثیر و رشد افسارگسیخته جمعیت خود گونه‌های بومی را تهدید می‌کنند.
در ایران چه گونه‌هایی مهاجم هستند؟
مدادی به گونه‌های مهاجم موجود در کشور اشاره کرد و گفت: متاسفانه در حوزه‌های گیاهی و جانوری - هم در محیط‌های خشکی، هم در محیط‌های آبی و تالابی - با گونه‌های مهاجم مواجه هستیم. این گونه‌ها به روش‌های مختلف حتی از خارج از کشور وارد شدند، رشد کردند و اکنون با تکثیر و افزایش جمعیت مخاطراتی را برای گونه‌های بومی طبیعت ایجاد کرده‌اند. او تاکید کرد: گونه‌های مهاجم غالبا متعلق به زیستگاه‌های کشور نیستند و به‌صورت مصنوعی به زیستگاه تحمیل شده‌اند.
مدیرکل دفتر موزه ملی، تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی درباره آخرین مواجهه با یکی از گونه‌های مهاجم گفت: آخرین موضوع مربوط به کاشت گونه مهاجم «پالونیا» در اطراف «تالاب زریوار» بود. این گونه به صورت دست‌کاشت توسط نهادهایی که در اطراف تالاب فعالیت دارند، کاشته شده بود. با توجه به خصوصیاتی که این گونه مهاجم دارد، رشد و تکثیر بسیاری به سمت تالاب پیدا کرده بود اما خوشبختانه با اقدامات انجام شده از توسعه، گسترش بیش از حد و آسیب‌زای آن جلوگیری شد.
تشکیل کارگروه ملی گونه‌های مهاجم
مدادی ضمن اشاره به اینکه ریشه‌کنی گونه‌های مهاجم باتوجه به رفتار خاص آنها به‌سادگی از طبیعت امکان‌پذیر نیست اظهار کرد: بدین جهت باید اقدامات مدیریتی برای جلوگیری از گسترش آنها در دستورکار قرار گیرد. در همین راستا «کارگروه ملی گونه‌های مهاجم» پایه‌ریزی و اولین جلسه آن در ۱۳ دی‌ماه برگزار شد.
او تاکید کرد: گونه‌های بیگانه از کانال‌های مختلف قانونی و غیرقانونی وارد کشور می‌شوند. بدین جهت کشت، تکثیر، بهره‌برداری و بازار مصرف اینگونه‌ها باید در مدیریت‌شان مد نظر قرار گیرد. در این زمینه دستگاه‌های مختلفی اثرگذار و دارای اختیار و مسوولیت هستند.
مدیرکل دفتر موزه ملی، تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی با اشاره به دستگاه‌های ذی‌ربط در این کارگروه توضیح داد: از وزارت جهاد گرفته تا گمرک، شهرداری‌ها در حوزه‌های شهری، دهیاری‌ها در حوزه‌های روستایی، سازمان حفاظت محیط زیست، شیلات و سایر بخش‌هایی که به هر شکلی با مبادی ورودی کشور درارتباط هستند یا در موضوعات تکثیر و پرورش گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری مسوولیتی دارند در این کارگروه همکاری می‌کنند.
او ضمن اشاره به اینکه مبارزه با گونه‌های مهاجم یک اقدام فرابخشی و فراسازمانی است و اختیارات و مسوولیت تنها به عهده یک دستگاه نمی‌تواند باشد، گفت: تمامی دستگاه‌ها می‌توانند درگیر موضوع گونه‌های مهاجم و بیگانه باشند. تنها باید یک هماهنگی و هم‌افزایی با چندین اقدام و هدف بین دستگاه‌های مختلف شکل بگیرد.
اقدامات لازم جهت مبارزه با گونه‌های بیگانه
مدیرکل دفتر موزه ملی، تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی به اقدامات لازم برای مبارزه با گونه‌های مهاجم اشاره کرد و گفت: ابتدا باید به کنترل ورود گونه‌های بیگانه به کشور پرداخته شود. به عبارتی از ورود گونه‌هایی که به سایر نقاط دنیا به عنوان گونه‌های مهاجم معرفی شدند، جلوگیری کنیم همچنین لازم است گونه‌هایی که پیش از این وارد کشور شدند و اکنون در زیستگاه‌های طبیعی‌مان حضور دارند را مورد پایش قرار دهیم.
او افزود: یک برنامه مدیریتی باید برای گونه‌های مهاجم و گونه‌هایی که احتمال تبدیل آنها به گونه‌های مهاجم در داخل کشور وجود دارد، تدوین شود. لازم است با همکاری همه دستگاه‌ها این برنامه‌ها اجرا شود تا بتوانیم گونه‌های مهاجم را حذف یا از توسعه آنها در کشور جلوگیری کنیم.
دستگاه‌های ذی‌ربط همکاری می‌کنند؟
مدادی در پایان با اشاره به همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط در این کارگروه گفت: خوشبختانه استقبال بسیار خوبی از جانب همه دستگاه‌های مدعو دارای مدیریت صورت گرفت. در ابتدای امر دستورالعملی برای فعالیت این کارگروه تهیه و ارسال کردیم که پس از استقبال همه دستگاه‌ها اولین جلسه کارگروه تشکیل شد. در اولین جلسه برگزار شده تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط متفق القول برای ضرورت تشکیل این کارگروه و ادامه فعالیت آن تاکید کردند همچنین قول همکاری لازم را به ما داده‌اند. فکر می‌کنم دورنمای خوبی را می‌توانیم برای این کارگروه ترسیم کنیم تا هرچه سریع‌تر برای مدیریت گونه‌های مهاجم در کشور اقدامات لازم انجام شود.
