چند وقتی می‌شود که شاخص کل بورس روی مدار مثبت و منفی حرکت می‌کند و گاهی روزها مثبت و گاهی منفی است. برخی از کارشناسان می‌گویند که بورس به صورت مقطعی مثبت خواهد شد و علت این موضوع نیز انتشار عملکرد صنایع است. در مقابل برخی عقیده دارند که به واسطه قطعی گاز در زمستان صنایع سیمانی و پتروشیمی منفی می‌شود؛ به هر حال نباید انتظار داشت که شاخص به یک‌بار چند هزار واحد مثبت شود و زیان سرمایه‌گذاران جبران شود.
در حال حاضر تنها راه درمان بورس افزایش اعتماد سهامداران و ورود نقدینگی جدید است. به واسطه افزایش ورود پول بورس نیز جانی دوباره می‌گیرد چرا که صنایع در حال حاضر ارزنده هستند و با ورود پول رشد واقعی را تجربه خواهد کند و در نهایت ارزندگی بازار همراه با رشد خواهد بود.
اگر نگاهی به صنایع بازار سرمایه بیندازیم تقربیا تمامی سهام در پایین‌ترین و ارزنده‌ترین قیمت‌ها قرار دارند اما میزان ورود پول کم و خروج پول بیشتر است. این عدم تناسب ناشی از بلاتکلیفی است؛ قطعی گاز صنایع آغاز کرده و به ترتیب صنایع پتروشیمی، فولاد، سیمان و ... با قطعی گاز مواجه خواهند شد و در نهایت میزان تولیدات محصولات صنایع کمتر می‌شود و میزان درآمدزایی نیز کمتر خواهد شد.
این زنجیره باعث می‌شود که میزان سود و تولید صنایع کاهش یابد. درست است که با کاهش تولید، قیمت محصولات در بازار افزایش می‌یابد اما این افزایش به اندازه‌ای نیست که بتواند زیان وارده به صنایع را جبران کند. بر اساس اعلام بسیاری از کارشناسان سهم گاز پتروشیمیها در مصرف کل سوخت کشور تنها پنج تا هفت درصد است، با این حال بیش از 10 میلیارد دلار ارزش افزوده برای کشور دارند. این صنایع سال گذشته 680 میلیون دلار زیان و عدم‌النفع از محل قطعی گاز متحمل شدند. چراکه سهم گاز پتروشیمیها نصیب مصارف خانگی می‌شود که هیچ ارزش افزوده‌ای برای کشور نداشتند.
مشکل بورس چیست؟
سید علی طباطبایی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس نیوز بیان کرد: در فصل بودجه ۲ یا ۳ عامل اساسی وجود دارد که در کلیات آن همیشه تأثیرگذار است و بعد وارد جزییات می‌شود. بحث نرخ خوراک پتروشیمیها همیشه در کلیات بودجه تأثیرگذار بوده است. از طرفی قیمت پایه دلار هم در بودجه بررسی می‌شد و معیار شناخت روند‌ها قرار می‌گرفت، در کنار آن با پیش‌بینی‌هایی که از فروش نفت کشور داشتیم می‌توانستیم کسری و عدم کسری بودجه را تا حدودی تعیین کنیم. ولی در ۲ سال اخیر‌بندی در بحث بودجه‌ریزی پررنگ شده که آن‌هم پیش‌بینی میزان تأمین مالی دولت از بازار سرمایه است. در این ۱ تا ۲ سال اخیر حداقل بعد از جریانات ورود مستقیم دولت به بورس برای فعالین این بند جذاب شده است و همیشه اعلام می‌شود. به نظر می‌رسد مواردی که اعلام شد از دیگر موضوعات قدرت تأثیرگذاری بیشتری در بورس دارند.
وی با اشاره به انتشار اوراق گام بیان کرد: من فکر می‌کنم یک هماهنگی ناعادلانه میان بانک مرکزی و بورس برای اینکه بحث نرخ بهره بالا نرود و هم اینکه سیاست‌های اقتصادی به خوبی پیش رود، رخ‌داده و اوراق گام در حال انتشار است. اوراق گام همان افزایش نرخ بهره را انجام می‌دهد ولی ازلحاظ آماری این نرخ افزایش داده نمی‌شود. البته همان اتفاقات بدی که نقدینگی با نرخ بهره بالا از جامعه، بنگاه‌ها و بازار جمع می‌شد در حال رخ دادن است؛ انتشار این اوراق در این برهه زمانی همان اقدام یا حتی شدیدتر آن را هم منجر می‌شود. اگر نتیجه این اقدام مطلوب باشد، بانک مرکزی و سازمان هم حمایت‌های خوبی انجام دهند و فروش‌ها خوب باشد، احتمال می‌رود مرحله آزمایشی انتشار این اوراق باشد و در سال آینده، اواخر امسال هم مجدداً با ارقام بالاتری انتشارها را ادامه دهند. این موضوع به هیچ‌وجه برای بازار سهام مناسب نیست.
این کارشناس بازار سهام تصریح کرد: در سال‌های گذشته هم این شایعات و حتی اعمال قطعی گاز و برق را دیده بودیم، البته مطالعات نشان می‌دهد که قطعی‌ها تاثیرشگرفی بر سود‌سازی شرکت‌ها نداشته است. ولی آلان شرایط خاص بوده و تجربه نشده است، حتی کسی اطلاع ندارد که زمان قطعی آن قدر طولانی خواهد شد که از مدت پیش‌بینی شده و بودجه‌بندی خود شرکت فراتر می‌رود یا نه، من معتقدم که قطعی‌ها در سود‌سازی شرکت‌ها تأثیر منفی زیادی نخواهند داشت؛ حتی ممکن است تأثیر هم نداشته باشد چراکه شرکت‌ها قطعی و اورهال این‌چنین را در بودجه خود پیش‌بینی کرده‌اند و تحلیلگران هم موارد را در آینده‌نگری‌ها لحاظ می‌کنند.
طباطبایی در پایان گفت: در بحث آزادسازی قیمت دستوری، واقعاً اگر بتوان راهکاری در سیاست‌هایی که برای سال آینده طرح‌ریزی‌شده پیدا شود، چالش بزرگی از سر بازار مرتفع می‌شود. حتی اگر در سیستم بودجه‌بندی این‌چنین موضوعاتی گنجانده شود به نظرم بازار با واکنش‌های شدیدی روبرو نخواهد شد. ولی طرح موضوع در بودجه و الزام برای آن هنوز معلوم نیست، درصورتی‌که این قضیه در عملکرد بودجه‌ای وارد شود بازار را با واکنش‌ها مثبت خوبی در سال آینده روبرو خواهد کرد.
بازار از دریچه معاملات
شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات دیروز یعنی یکشنبه، ۲۰ آذرماه با پنج هزار و ۶۲۳ واحد افزایش در ارتفاع یک میلیون و ۳۸۹ هزار واحدی ایستاد. شاخص هم‌وزن با یک هزار و ۴۱۹ واحد افزایش به ۴۱۴ هزار و ۲۵۰ واحد و شاخص قیمت با ۸۴۴ واحد رشد به ۲۴۶ هزار و ۵۹۰ واحد رسید. شاخص بازار اول، هشت هزار و ۲۰۰ واحد افزایش و شاخص بازار دوم، یک هزار و ۳۲۴ واحد کاهش را ثبت کردند.
دیروز در معاملات بورس تهران، بیش از هفت میلیارد و ۱۲۶ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۳۹ هزار و ۱۳۸ میلیارد ریال معامله شد. همچنین ملی صنایع مس ایران (فملی) با ۲ هزار و ۵۳ واحد، پالایش نفت اصفهان (شپنا) با یک هزار و ۳۳۴ واحد، پالایش نفت تهران (شتران) با یک هزار و ۱۶۶ واحد، پالایش نفت بندرعباس (شبندر) با یک هزار و ۸۸ واحد، فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۵۵۸ واحد و بانک ملت (وبملت) با ۴۵۳ واحد تاثیر مثبت بر شاخص بورس داشت.
در مقابل توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) با ۲ هزار و ۲۶۹ واحد، پتروشیمی پردیس (شپدیس) با ۲۷۲ واحد، معدنی و صنعتی گل گهر (کگل) با ۲۷۰ واحد، بانک پاسارگاد (وپاسار) با ۱۷۷ واحد، فولاد خراسان (فخاس) با ۱۴۹ واحد و شرکت سرمایه‌گذاری غدیر (وغدیر) با ۱۳۶ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس به همراه داشت.
بر پایه این گزارش، روز اخیر نماد ایران خودرو (خودرو)، گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر)، سایپا (خساپا)، پالایش نفت تهران (شتران)، شرکت سرمایه‌گذاری رنا (ورنا) پالایش نفت اصفهان (شپنا) و بانک تجارت (وتجارت) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند. گروه خودرو هم در معاملات دیروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه یک میلیارد و ۷۸۶ میلیون برگه سهم به ارزش ۶ هزار و ۱۵۱ میلیارد ریال دادوستد شد.
شاخص فرابورس نیز روز گذشته بیش از ۳۲ واحد افزایش داشت و به ۱۸ هزار و ۴۸۷ واحد رسید. در این بازار بیش از سه میلیارد و ۶۳۱ میلیون برگه سهم و اوراق مالی دادوستد شد و تعداد دفعات معاملات دیروز فرابورس بیش از ۱۹۷ هزار و ۶۱۸ نوبت بود.
پالایش نفت لاوان (شاوان)، پلیمر آریا ساسول (آریا)، پالایش نفت شیراز (شراز)، فرابورس ایران (فرابورس)، داروسازی دانا (ددانا)، آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر)، پتروشیمی تندگویان (شگویا) و بانک دی (دی) تاثیر مثبت بر این شاخص داشتند. در ادامه پتروشیمی زاگرس (زاگرس)، صنعتی مینو (غصینو)، بیمه پاسارگاد (بپاس)، تولید نیروی برق دماوند (دماوند)، پخش البرز (پخش)، فولاد هرمزگان جنوب (هرمز) و شرکت سرمایه‌گذاری صبا تامین (صبا)، تاثیر منفی بر این شاخص داشتند.
