مدیر دفتر اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه امسال رکورد افزایش پایه پولی و استقراض از بانک مرکزی شکسته شد، گفت: ناکارآمدی وزارت اقتصاد و سازمان مالیاتی در مبارزه با فرار مالیاتی طی سنوات گذشته و حال محرز است.
احسان خاندوزی در نشست هفتگی موسسه دین و اقتصاد اظهار کرد: لایحه بودجه 99 در مقایسه با بودجه سال 98 تفاوت دارد و منظور ما از بودجه 98 مصوبه سران قوا است. همانطور که می‌دانید اوایل امسال مصوبه مجلس تغییر کرد و اکنون ارقام مربوط به مصوبه سران در دست اجرا است که در این موضوع باید وزن پارلمان در رابطه با قانون‌گذاری و بودجه آسیب‌شناسی شود. خاندوزی با طرح این سوال که درآمدها از چه محلی افزایش یافته است، گفت: 30 هزار میلیارد تومان از محل افزایش حامل‌های انرژی به غیر از آنکه تاکنون دریافت می‌شد و 30 هزار میلیارد تومان به درآمدهای مالیاتی افزوده شده و 30 هزار میلیارد تومان نیز به اوراق اضافه شده و علاوه بر 10 هزار میلیارد تومان فروش اموال دولت طبق مصوبه سران 40 هزار میلیارد تومان برای سال آینده نیز اضافه شده است. وی با بیان اینکه درآمدهای مالیاتی 30 هزار میلیارد تومان افزوده شده که تقریباً رشد 20 تا 25درصدی دارد اما تورم بیش از 35 درصد افزایش داشته است، گفت: این یعنی ما کمتر از تورم مالیات خواهیم داشت و هیچ کوشش مالیاتی وجود ندارد و حذف شده است. همچنین 55 درصد اوراق رشد کرده است و هزار درصد فروش اموال منقول و غیرمنقول اضافه شده است. ممکن است تا پایان امسال فروش اموال به هزار میلیارد تومان برسد.
خاندوزی ادامه داد: دولت سال‌های سال کاهلی کرده که بودجه را به مالیات وابسته کند. مشکل تاریخی مالیات پایه بودن بودجه در ایران علل مختلفی دارد. در مقابل برای کسری بودجه چه راهکاری اتخاذ شده است. امسال میزان افزایش پایه پولی و استقراض از بانک مرکزی شکسته شد که از طریق تنخواه گردان بانک مرکزی منظور شده و اثر تورمی دارد. این اقتصاددان با طرح این سوال که ذی‌نفعان نحوه تأمین کسری بودجه چه کسانی هستند، گفت: کسانی که اوراق دولت را بابت طلب خود می‌خرند، گروهی که می‌تواند اموال و دارایی دولت را بخرد کما اینکه این موضوع هم شفاف نیست و با چه مکانیزم یا روابطی برنده خواهند شد یا آنکه دسترسی ویژه به رانتی دارند.
در ادامه این نشست فرشاد مومنی رییس موسسه دین و اقتصاد عنوان کرد: یکی از مدیران سازمان برنامه و بودجه گفته بود، عدد یک میلیون بشکه نفت صادراتی لایحه بودجه 99 برای امید بخشی بوده، اما باید این موضع و شفافیت صادرات نفت در کانال اصلی خودش قرار گیرد. همچنین در رابطه با ارز 4200 تومانی وقتی موضوع شفاف شدن پرداخت این ارزها مطرح شد، رد کردند، اما با پافشاری مشخص شد که چه کسانی ارز دولتی گرفته‌اند؛ بنابراین باید نحوه تخصیص منابع ارزی شفاف شود. در حال حاضر باید در کادر بودجه 99 چنین رویکردهایی روی دهد که بهترین ابراز در اختیار مجلس است.
وی به انتشار اوراق از سوی دولت در لایحه بودجه اشاره کرد و یادآوری کرد: انتشار اوراق حرکت قهقرایی به عمق باتلاق است. رقم اصل و فرع اوراق از پرداختی‌ها به جمعیت کشور بالاتر می‌رود. اگر دارایی‌ها را بفروشیم و خرج جاری کنید، این بدترین نوع کار است و خیانت به مردم تلقی می‌شود. بدتر از آن، اینکه ایجاد بدهی برای امور جاری است که انحراف راهبردی از فلسفه بدهکار شدن حکومت تلقی می‌شود. آنجایی که برای جهان بحران بدهی به وجود آمد که می‌خواستند از ظرفیت تولید و فعالیت‌های درآمدزا ایجاد کنند و نه آنکه خرج مصارف و هزینه‌های جاری دولت شود.
