پس از اعلام افزایش قیمت بنزین، بسیاری این موضوع را مطرح کردند که این افزایش قیمت منجر به آسیب زدن به قدرت خرید دهک‌های پایین درآْمدی از طرق افزایش قیمت‌ها در سایر کالاها می‌شود. روز گذشته حمید پور محمدی در توضیح این موضوع گفت که پیشبینی تورم تحمیلی از طریق افزایش قیمت بنزین 1.5 تا 2 درصد است. همچنین یک کارشناس اقتصادی با موضوع افزایش یارانه‌های دهک‌های پایین درآمدی اشاره می‌کند و می‌گوید این سیاست در نهایت به نفع طبقات محروم است چرا که پول افزایش قیمت بنزین به دهک‌های پایین تخصیص پیدا خواهد کرد.
به گزارش «تعادل»، از زمانی که افزایش قیمت بنزین اعلام شده موجی از انتقادات علیه این تصمیم از سوی برخی افراد جامعه به راه افتاده است. عمدتا ناظر بر اینکه افزایش قیمت بنزین تورم‌زا است و در شرایطی که اقتصاد ایران در سال‌های گذشته تورم‌های بالا را از سر گذرانده دیگر تحمل و شش تورم‌های بالا را ندارد. در همین زمینه اظهارنظرهای متفاوتی می‌شود. برخی می‌گویند افزایش قیمت صرفا بنزین نمی‌تواند تاثیر چندانی بر نرخ تورم داشته باشد. در همین زمینه مرتضی عزتی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با ایلنا درباره تاثیر افزایش قیمت بنزین در تورم اظهار کرد: اولا باید توجه داشت که افزایش قیمت فقط در بخش بنزین رخ داده و شامل گازوییل نمی‌شود و عمده مصرف سوخت حمل و نقل در بخش تولید، مصرف گازوییل و مقدار محدودی گاز طبیعی است و بنزین در این بخش مصرف بسیار کمی دارد. بنابراین انتظار نمی‌رود قیمت تمام‌شده کالا و خدمات تولیدی تحت تاثیر افزایش قیمت بنزین قرار بگیرد. البته بخشی از خدمات حمل و نقل شهری مانند تاکسی‌ها و آژانس‌ها دچار تغییر قیمت می‌شوند اما حمل و نقل عمومی شهری غیر از تاکسی نباید تحت تاثیر این سیاست قرار بگیرد. بنابراین انتظار نداریم افزایش نرخ بنزین و نظام سهمیه‌بندی موجب افزایش قیمت تمام شده کالا و خدمات عمده شود.
اما به هر حال باید در نظر گرفت که افزایش قیمت بنزین به سرعت در قیمت حمل و نقل تاثیرگذار است. در روزهای گذشته نیز برخی خودروهای مسافربری بین شهری به سرعت اقدام به افزایش قیمت خدمات خود کرده‌اند. بنابراین بخشی از افزایش تورم ناگزیر است. در همین زمینه معاون سازمان برنامه در روز گذشته چنین گفت: براساس الگو‌های اقتصادی در افزایش قیمت بنزین، تورمی که بر سطح عمومی قیمت‌ها اثر می‌گذارد، حدود ۲ درصد محاسبه شده است.
سید حمید پورمحمدی به تدابیری که دولت برای جلوگیری از افزایش قیمت حمل و نقل اندیشیده نیز پرداخت و گفت: پس از افزایش قیمت بنزین، برای رفاه حال مردم سهمیه‌هایی برای تاکسی‌ها از جمله تاکسی‌های اینترنتی و سرویس‌های مدارس در نظر گرفته شد که روی کرایه‌ها اثری نداشته باشد. سازمان برنامه و بودجه همه منابع حاصل از تفاوت قیمت ناشی از افزایش قیمت بنزین را در حسابی در نزد خزانه نگهداری می‌کند و آن را عینا به حدود ۶۰ میلیون نفر در قالب حدود ۱۸ میلیون خانوار تقدیم می‌کند.
در همین حال معاون سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه تجربیات تاریخی افزایش قیمت بنزین در ایران نشان می‌دهد که این اقدام تبعات تورمی قابل ملاحظه‌ای نداشته است، اظهار کرد: پس از انقلاب, ۱۵ بار افزایش قیمت بنزین داشتیم که از این تعداد ۸ مرتبه هیچ اثر تورمی ملموس و افزایش سطح قیمتی کالاها نداشت و در ۵ مرتبه هم تورم حدود یک تا ۲ درصد و در برخی موارد هم حتی کاهشی بوده است.
راه باز سوءاستفاده‌کنندگان
گرچه طبق آنچه کارشناسان اقتصادی می‌گویند و معاون سازمان برنامه و بودجه هم تاکید می‌کند احتمال جهش تورم صرفا به دلیل افزایش قیمت بنزین وجود ندارد و احتمالا افزایش تورم به صورت محدود صورت بگیرد با این حال همیشه این قبیل افزایش قیمت‌ها زمینه را برای سوء‌استفاده برخی فراهم می‌کند. در همین زمینه مرتضی عزتی استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس گفت: ممکن است گروهی از مصرف‌کنندگان خرد، تولید‌کننده یا عرضه‌کننده کالا، این افزایش قیمت را بهانه افزایش قیمت کالا کنند.
نقش دولت
همان‌طور که افزایش قیمت بنزین با تصمیم سران قوا صورت گرفته است، بسیاری انتظار دارند مکانیزم‌های لازم برای جلوگیری از افزایش قیمت سایر بخش‌ها هم توسط نظام سیاسی صورت بگیرد. در همین زمینه عزتی گفت: اگر دولت سوخت کافی برای نظام حمل و نقل عمومی ارایه دهد و این شرایط را کنترل کند، نباید منتظر افزایش نرخ تورم و افزایش قیمت‌ها باشیم، گفت: اگر دولت درباره تاکسی‌ها و حمل و نقل عمومی که از بنزین استفاده می‌کنند سیاست درستی اتخاذ نکند، این بخش شامل افزایش قیمت‌ها می‌شود که ممکن است به سایر بخش‌ها سرایت کند.
وی اظهار کرد: البته افزایش قیمت بنزین موجب کاهش توان خرید مردم می‌شود چراکه اگر پیش از این هزینه استفاده از 100 لیتر 100 هزار تومان بوده در حال حاضر هزینه‌ها به 2.5 برابر می‌رسد بنابراین هزینه‌های مردم صعودی می‌شود و در حالی که هزینه تولید‌کننده بالا نمی‌رود هزینه مصرف‌کننده افزایش می‌یابد. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: ممکن است گروهی از مصرف‌کنندگان خرد، تولید‌کننده یا عرضه‌کننده کالا هم باشند و این افزایش قیمت را بهانه افزایش قیمت کالا کنند.
تاثیر یارانه‌ای افزایش قیمت بنزین
اما سیاست افزایش قیمت بنزین یک سوی دیگر هم دارد و آن پرداخت یارانه به دهک‌های پایین درآمدی است. پور محمدی در این زمینه می‌گوید از حدود ۲۴ میلیون خانوار ایران فقط ۶ میلیون خانوار به علت درآمد بالایی که دارند از یارانه برخوردار نیستند و ۱۸ میلیون خانوار بقیه که شامل طبقات متوسط و طبقه با درآمد کم هستند، از این یارانه برخوردار می‌شوند، به عبارتی تفاوت قیمت بنزین، کاملا بین افشار ضعیف و طبقه متوسط، توزیع می‌شود. عزتی هم در توضیحات خود به تاثیر افزایش قیمت بنزین از طریق پرداخت یارانه‌ها هم اشاره کرد و گفت: گرچه افزایش قیمت بنزین هزینه بخشی از مردم را بالا می‌برد ولی از سوی دیگر افزایش سقف یارانه، ناشی از درآمدهای حاصل شده از افزایش قیمت سوخت می‌تواند درآمد بخشی از مردم را بالا ببرد. وی افزود: طبق آنچه دولت اعلام کرده همه درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین باید به مردم برگردد. در این شرایط؛ هزینه افرادی که بنزین بیشتری مصرف می‌کنند افزایش می‌یابد و عده‌ای هم که مشمول پرداخت افزایش یارانه می‌شوند افزایش درآمد خواهند داشت که این افزایش درآمد حدود دو درصد خواهد بود.
