اخیرا تعدادی از اعضای هیات تحقیق و تفحص به مجلس، در سفری به استان هرمزگان از نزدیک در جریان روند تشریفات ترخیص کالا قرار گرفتند. طی این بازدید، در جلسه‌ای با حضور مسوولان گمرک آمارها از دپوی کالا در گمرکات ارایه شده است. این آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر و تا اواخر خرداد ماه حدود 101 هزار کانتینر در بنادر و مناطق آزاد و ویژه موجود است که طبق اعلام مسوولان این تعداد کانتینر به عنوان میزان رسوب کالا یک رکورد قابل توجه به حساب می‌آید.
بر این اساس میزان رسوب کالا در بندر شهید رجایی بندر عباس حدود 78 هزار کانتینر است که با اختلاف قابل توجهی در صدر فهرست گمرکات کشور قرار گرفته است. همچنین در حال حاضر حدود 9 هزار کانتینر در بندر امام خمینی، 5 هزار کانتینر در بندر بوشهر، 4.5 هزار در بندر خرمشهر و 2.4 هزار کانتینر در بندر چابهار دپو شده است.
نقش گمرک در رسوب کالا چیست؟
در زمینه نقش گمرک در ماجرای رسوب کالا در گمرکات، اخیرا مهرداد جمال ارونقی در گفت‌وگو با تسنیم، توضیحاتی را ارایه داده است. او با اشاره به دلایل رسوب کالا در بنادر و مناطق ویژه اقتصادی، گفت: علاوه بر اینکه باید به این موضوع پرداخته شود که عوامل رسوب کالا در بنادر کشور چیست ؟ و این عوامل شناسایی شوند، باید به این نکته مهم توجه داشت که «گمرک» یک سازمان مجری بوده و باعث رسوب کالا در این اماکن نیست.
ارونقی اظهار داشت: بنده حاضرم با هر مرجعی که ادعا دارد گمرک باعث رسوب کالا می شود بحث کارشناسی داشته باشم و اثبات کنم که «گمرک» کوچک‌ترین نقشی در رسوب کالا در بنادر و گمرکات نداشته است.
معاون رییس کل گمرک افزود: بهتر است بررسی دقیق تری به عمل آورید و ببینید آیا بیش از ١٥ درصد کالاهایی که در بنادر رسوب کرده‌اند به گمرک اظهار شده‌اند؟ بهتر است بررسی دقیق‌تری به عمل آورید و ببینید آیا گمرک موانعی در انجام تشریفات گمرکی کالاهایی که به گمرک اظهار شده است ایجاد کرده است یا نه ؟ رییس کمیته مقابله با تهدیدهای تحریم گمرک ایران گفت: بعضی‌ها فکر می‌کنند دیواری کوتاه‌تر از دیوار گمرک وجود ندارد و می‌توانند هر ایستایی را به گمرک نسبت دهند. این موضوع درست نیست و صاحبان کالا و فعالان اقتصادی به خوبی می‌دانند دلیل برخی ایستایی‌ها در روند تجارت خارجی، گمرک نیست. ارونقی اعلام کرد: اینکه برخی از کالاها در بنادر رسوب کرده‌اند واقعیت دارد، آمار و ارقام بیانگر این موضوع هستند؛ اما باید به این نکته توجه داشته باشید حتی رسوب کالا بعد از اظهار کالا به گمرک، به این سازمان ارتباط ندارد؛ البته میزان رسوب کالا بعد از اظهار کالا که گمرک باید پاسخگو باشد در مقایسه با رسوب قبل از اظهار کالا به گمرک بسیار کم است.
معاون فنی گمرک در ادامه افزود: گرچه گمرک و وزارت امور اقتصادی و دارایی در خصوص کاهش رسوب کالا پیشنهادات و راهکارهای لازم را ارایه داده است ولی بازهم تأکید می شود، بهتر است مراجع متولی در این خصوص سریعاً تعیین تکلیف کنند. یکی از رویکردها این است برای اقلام دپو شده تصمیمی اتخاذ شود که اقلام مورد نیاز با ثبت سفارش و پرداخت حقوق ورودی تحت رویه واردات قطعی اظهار شوند و پس از انجام تشریفات گمرکی وارد کشور شوند.
رویکرد دوم این است که این اقدام صورت نپذیرد و بنا به ملاحظاتی ورود این کالاها به کشور انجام نشود. در هر دو صورت، مراجع تصمیم‌گیر هر دو رویکرد مشخص هست و نحوه اقدام نیز کاملاً تعریف شده است. ارونقی در انتها تاکید کرد، آنچه گمرک درخواست دارد این است که در خصوص این کالاها به قید فوریت تعیین تکلیف شود.
دلیل رسوب کالا چیست؟
بر اساس اعلام مسوولان، 4 دلیل عمده برای رسوب کالا در بنادر و مناطق آزاد و ویژه وجود دارد. یکی از آنها نداشتن مجوز ثبت سفارش وزارت صنعت است که به تنهایی به عنوان دلیل رسوب 45 درصد کالاهای وارداتی در گمرک مانده اعلام شده است. با توجه به دپوی بیش از 100 هزار کانتینر در بنادر به نظر تنها 45 هزار کانتینر به دلیل مشکلات مربوط به ثبت سفارش در گمرکات رسوب کرده باشد. همچنین مشکلات بانکی و اسنادی از جمله مشکل عدم انتقال مالکیت به عنوان دلیل 40 درصد کالاهای رسوبی عنوان شده است. از سوی دیگر 5 درصد مشکلات نیز به پایان یافتن مهلت ثبت سفارش و عدم تمدید آن مربوط است. همچنین سایر دلایل رسوب کالا در بنادر قبل از اظهار نیز سهم 10 درصدی در چالش رسوب کالا را بر عهده داشته‌اند.
حالا باید منتظر ماند و دید همه دستگاه‌هایی که به نحوی 4 دلیل ذکر شده برای رسوب کالا در بنادر به آنها مرتبط بوده است، عزمی برای حل مشکل رفع رسوب کالا از گمرکات خواهند داشت یا خبر؟
