نگاهی وارونه به آمار یارانه‌ها
رضا امیدی|
عضو هیات علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی
در تبصره 14 قانون بودجه سال 1396 مبلغ 33.5 هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه‌های نقدی به خانوارها پیش‌بینی شده است. دولت مدعی است حدود 76 میلیون نفر یارانه دریافت می‌کنند. درحالی که با فرض رقم 44.5هزار تومان یارانه برای هر نفر، این بودجه برای 61 میلیون نفر کافی است. به تعبیری دولت برای پرداخت یارانه به 76میلیون نفر با حدود 8 هزار میلیارد تومان کسری مواجه است. در عین حال در لایحه بودجه 1397، اعتبار پرداخت یارانه به خانوارها به 23هزار میلیارد تومان کاهش یافته است که با فرض ثابت‌بودن مبلغ یارانه هر نفر، اعتبار پیش‌بینی‌شده یارانه 42میلیون نفر را پوشش می‌دهد. اگر ارقام بودجه سال‌های 1396 و 1397 را ملاک قرار دهیم (بدون لحاظ کسری اعتبار سال 1396)، حدود 19میلیون نفر از یارانه‌بگیران حذف خواهند شد. اما اگر کسری بودجه مربوط به پرداخت یارانه را نادیده بگیریم، عملا حدود 34میلیون نفر از یارانه‌بگیران حذف می‌شوند. طی چهار سال اخیر دولت به‌صورت تدریجی یارانه حدود 3.5میلیون نفر را حذف کرده است، اما در عمل تعداد کل یارانه‌بگیران نسبت به سال 1392 ثابت مانده است. به عبارتی به همان میزان حذف‌شدگان، افرادی (نظیر متولدین این سال‌ها) به جمع یارانه‌بگیران اضافه شده‌اند. در این میان منابع آزاد شده از محل حذف یارانه‌بگیران (10.5هزار میلیارد تومان) آیا بناست به حوزه‌های دیگری اختصاص یابد یا باید آن را در راستای کوچک‌سازی بیشتر دولت در حوزه اجتماعی تفسیر کرد؟
عدم شفافیت منابع هدفمندی یارانه‌ها در بودجه
یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی گفت که مجلس از شفافیت لایحه بودجه ۹۷ استقبال خواهد کرد و تلاش می‌کند این شفافیت شامل همه بخش‌ها شود.
حمیدرضا حاجی‌بابایی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: آقای روحانی در زمان تقدیم لایحه بودجه ۹۷ به مجلس بزرگ‌ترین مولفه این لایحه را شفافیت عنوان کردند. مجلس از دولت در این زمینه پشتیبانی می‌کند و امیدواریم در لایحه بودجه سال آینده در بخش‌های مختلف شاهد این شفافیت باشیم.
وی افزود: درآمد هدفمندی یارانه‌ها که حدود ۸۷ هزار میلیارد تومان است باید در منابع بودجه آورده شود. چرا ۳۷هزار میلیارد تومان آن در بودجه می‌آید و ۵۰ هزار میلیارد تومان آن کجا می‌رود؟ البته من نمی‌خواهم بگویم که از این موضوع سوءاستفاده می‌شود بلکه هزینه‌کرد این مبلغ در شرکت پخش و پالایش و گاز است اما نکته مهم این است که این رقم شفاف نیست و در اختیار مجلس قرار ندارد. نماینده همدان در مجلس تصریح کرد: از طرفی گفته می‌شود مدارس خصوصی‌سازی شود، چرا که قیمت مدرسه بالاست و آن را باید به بخش خصوصی بدهیم تا دولت خرجش کم شود اما از طرف دیگر ۱۲.۵ درصد پول نفت که می‌خواهد به صندوق توسعه واریز شود تا برای سرمایه‌گذاری به بخش خصوصی تعلق گیرد به دولت داده می‌شود که در نهایت آن را خرج جاری و حقوق‌های کلان را پرداخت کند. حاجی‌بابایی ادامه داد: درباره ۵۰ هزار میلیارد تومان درآمد باقیمانده هدفمندی یارانه‌ها که باید وارد بودجه شود و اینکه حقوق نجومی‌بگیران چه می‌شود صحبتی نشده است البته ما از دولت در زمینه شفاف‌سازی در هر بخشی پشتیبانی می‌کنیم.
