سحر جوادی پور| کارشناس روابط بین‌الملل| «معامله قرن» نامی است که دونالد ترامپ برای «طرح صهیونیسم‌محور» جراد کوشنر برگزید و روز سه شنبه در حالی که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل را در کنار خود داشت، از این طرح رونمایی کرد. ترامپ که هدف از عملیاتی شدن این طرح را برقراری صلح بین اعراب و اسراییل پس از 70 سال کشمکش عنوان کرده بود، با ارایه طرحی یک‌جانبه که تماما مدافع آرمان‌های صهیونیست‌ها و در تضاد با قطعنامه‌های سازمان ملل است؛ صرفا به نگرانی‌های مقامات اسراییلی پاسخ داد.
«معامله قرن» طرحی است که دو بعد شخصیت «اولتراکانی» و «صهیونیسم‌پرور» ترامپ را به معرض نمایش گذاشته است. اولتراکان‌ها گروهی از سیاستمداران امریکایی هستند که در تیم دونالد ترامپ حضور برجسته‌ای دارند. آنها سیاستمدارانی هستند که معتقدند امریکا باید هزینه‌ای برای دیگر کشورها پرداخت کند و این کشور الگوی بلامنازع جهانی است که دیگران باید از ارزش‌های امریکایی تبعیت کنند. اکنون دونالد ترامپ با رونمایی از «معامله قرن» بار دیگر وجهی از وجوه اولتراکانی خود را به نمایش می‌گذارد و می‌خواهد نگاهِ خودمحوری به مساله فلسطین را به دیگران تحمیل کند که همانا تعبیر رویای لابیست‌های صهیونیستی است.
ترامپ طرح صلح خود را کامل‌ترین طرح توصیف کرده و گفته که این طرح بر مبنای راه‌حل «برد – برد» برای فلسطینی‌ها و اسراییلی‌ها استوار است. به گفته ترامپ «همان‌طور که همه می‌دانند من کارهای بزرگی برای اسراییل انجام دادم، سفارت امریکا را به بیت‌المقدس منتقل کردم و بلندهای جولان را برای اسراییل به رسمیت شناختم و از توافق بد هسته‌ای با ایران خارج شدم.»
او سعی می‌کند فهرست خدمات خود به صهیونیسم را با ارایه معامله قرن تکمیل کند. از همین رو در این طرح ارایه شده، بیت المقدس پایتخت بلامنازع اسراییل باقی خواهد ماند. بی‌دلیل نیست دونالد ترامپ لحظاتی پس از پایان سخنانش با انتشار توییت جزییات نقشه دو کشور آینده اسراییل و فلسطین نوشت «همیشه در کنار دولت اسراییل و یهودیان ایستاده‌ام و قویا از امنیت‌شان و حق شان برای زندگی در وطن تاریخی‌شان حمایت می‌کنم. اکنون زمان صلح است.» در پاسخ به همین ادعاها بود که روزنامه‌ها نوشتند طرح سازش امریکایی موسوم به معامله قرن، راه به جایی نخواهد برد و رییس‌جمهوری امریکا صرفا به‌دنبال نجات خود و نخست وزیر اسراییل از کوه مشکلات داخلی است.
طنز تلخ روزگار در آنجاست که در ایده‌پردازی این داستان امریکایی – اسراییلی، طرف فلسطینی جایی ندارد. به همین دلیل واکنش محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین به این طرح به‌شدت منفی بود. وی طی سخنانی در این رابطه گفت: «به معامله قرن هزار بار نه می‌گوییم. معامله قرن بخش پایانی اعلامیه بالفور است. قدس فروشی نیست. معامله توطئه شما هرگز اجرا نخواهد شد و ملت فلسطین آن را رد خواهد کرد.»
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز این طرح را راهی به سوی جهنم توصیف کرده و رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه با بیان اینکه قدس خط قرمز ماست، تصریح کرده است که دست‌های متجاوز به مسجد‌الاقصی را می‌شکنیم.
133 نماینده پارلمان بریتانیا با این طرح مخالفت کرده و جوسپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که طرح ترامپ طبق معیارهای اتحادیه اروپا بررسی خواهد شد. امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه در اظهارنظری کم سابقه، گفت: برای رسیدن به صلح حضور دو طرف درگیر لازم است و در این طرح بین فلسطین و اسراییل یک طرف حضور دارد و در غیاب طرف دیگر صلحی برقرار نمی‌شود.
این طرح حتی از گزند انتقادات رییس‌جمهوری اسبق امریکا در امان نماند. جیمی کارتر با انتشار بیانیه‌ای که در تارنمای بنیاد کارتر منتشر شد، اعلام کرد: طرح ترامپ موسوم به معامله قرن بخش بزرگی از سرزمین‌های اشغالی فلسطین را به‌طور یک جانبه به اسراییل ملحق می‌سازد و فلسطینی‌ها در بخش‌های مختلف پراکنده خواهند شد که هیچ کنترلی بر مرزهای خود نخواهند داشت. این طرح، راه‌حل دو کشور را براساس مرزهای ۱۹۶۷ نقض می‌کند که در قطعنامه‌های سازمان ملل از ۲۴۲ (۱۹۶۷) تا ۲۳۳۴ (۲۰۱۶) تصریح شده است. مضافاً، این طرح قوانین بین‌المللی در خصوص حق تعیین سرنوشت و ممنوعیت تصاحب زمین و الحاق اراضی اشغالی به وسیله زور را نقض می‌کند.
این طرح ناپخته و جانبدارانه صرفا منافع اسراییل را در نظر گرفته و یک بازی با حاصل جمع صفر را به وجود آورده که در آن همه بردها از آنِ رژیم صهیونیستی و همه باخت‌ها نصیب طرف فلسطینی است. نگاه عقلانی به روندهای جهانی، چنانکه در چند روز اخیر نیز موضع‌گیری‌ها نشان می‌دهد، پذیرای این طرح نیست و به نظر می‌رسد «قرن» کماکان «بی معامله» به کار خود ادامه خواهد داد.
منبع: دیپلماسی ایرانی
