گروه بانک و بیمه|محسن شمشیری|
نسبت تسهیلات بانک‌ها به سپرده بعد از کسر سپرده قانونی که در سال‌های اخیر همواره بالای 80 درصد بوده در مرداد 98 برای اولین‌بار به زیر 80 درصد رسید و عدد 79.3 درصد را ثبت کرده است.به گزارش «تعادل»، در مرداد 98، نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی در کل بانک‌ها و موسسات اعتباری کشور به 79.3 درصد رسیده که نسبت به پایان مردادماه 1397 و پایان اسفند 1397، به ترتیب 4.9 و 2 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. این کاهش نشان‌دهنده تمایل بیشتر بانک‌ها به نگهداری پول در شعب بانک‌ها و پرداخت کمتر تسهیلات از محل سپرده‌ها بوده که برای اولین‌بار در سال‌های اخیر به زیر
80 درصد رسیده است. نسبت مذکور در استان تهران 93.2 درصد بوده و نشان می‌دهد که همچنان تمایل به پرداخت تسهیلات و وام در استان تهران بالاست و تهران با وجود سهم 54 درصدی از کل سپرده بانک‌ها، به میزان 64 درصد کل تسهیلات بانک‌های کشور را به خود اختصاص داده است.براین اساس، از 2263 هزار میلیارد تومان سپرده، به میزان 234 هزار میلیارد تومان سپرده قانونی بوده و به میزان
421 هزار میلیارد تومان تحت عنوان سیاست سقف اعتباری یا نقدینگی مورد نیاز شعب بانک‌ها در نظر گرفته شده و با کسر 654 هزار میلیارد تومان از سپرده‌ها بابت سپرده قانونی و نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها، به میزان
1608 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده است.یعنی
28.9 درصد سپرده‌ها بابت سپرده قانونی و نقدینگی مورد نیاز در نظر گرفته شده است که به میزان 234 هزار میلیارد تومان یا 10.34 درصد برای سپرده قانونی و به میزان 421 هزار میلیارد تومان یا 18.6 درصد سپرده‌ها به عنوان نقدینگی مورد نیاز یا سقف اعتباری در نظر گرفته شده است.
در مرداد 98 مانده کل سپرده‌ها بالغ بر 2263 هزار میلیارد تومان شده است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 486 هزار میلیارد تومان 27.4 درصد و نسبت به پایان سال قبل معادل 195 هزار میلیارد تومان 9.5 درصد افزایش نشان می‌دهد. بیشترین مبلغ سپرده‌ها مربوط به استان تهران با مانده 1222 هزار میلیارد تومان و کمترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد است. مانده کل تسهیلات بالغ بر 1608 هزار میلیارد تومان است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 270 هزار میلیارد تومان 20.2 درصد و نسبت به پایان سال قبل 100 هزار میلیارد ریال 6.6 درصد افزایش داشته است.
میزان سپرده‌ها در بانک
بر اساس آمار بانک مرکزی از مجموع 2029 هزار میلیارد تومان بعد از کسر قانونی میزان 421 هزار میلیارد تومان (19 درصد) مانده سپرده قانونی در بانک‌ها باقی مانده که نسبت به عدد 377 هزار میلیارد تومان تیرماه 98 نیز رشد قابل توجهی داشته است و به عنوان نقدینگی در دسترس بانک‌ها یا سیاست سقف اعتباری مورد استفاده قرار گرفته تا به محض مراجعه مشتریان، بانک‌ها قادر به پرداخت مبلغ مورد نظر مشتریان خود باشند. همچنین از رقم 2263 هزار میلیارد تومان سپرده به میزان 234 هزار میلیارد تومان سپرده قانونی معادل 10.34 درصد کل سپرده‌ها بوده است. از سوی دیگر، 421 هزار میلیارد تومان معادل 18.6 درصد کل سپرده‌ها، نقدینگی موجود در شعب یا سقف اعتباری بوده است. این رقم معادل 20.74 درصد سپرده بعد از کسر سپرده قانونی است. یعنی بانک‌ها حدود 21 درصد سپرده در اختیار خود را در شعب نگه داشته و تسهیلات نداده‌اند. در مجموع 655 هزار میلیارد تومان سپرده یا به صورت سپرده قانونی یا به صورت نقدینگی موجود در شعب به عنوان سیاست سقف اعتباری بدون استفاده مانده و تسهیلات داده نشده و این رقم معادل 28.94 درصد کل سپرده‌های بانکی است.
روزی 1334 میلیارد تومان به سپرده‌ها اضافه شد
در یک‌سال گذشته منتهی به مرداد ماه 98، به صورت میانگین روزانه 1334 میلیارد تومان بر میزان سپرده‌های بانکی کشور افزوده شده است، همچنین طی یک سال اخیر میزان تسهیلات به صورت میانگین روزانه 740 میلیارد تومان افزوده شده است البته رقم افزایش روزانه تسهیلات نسبت به تیرماه که حدود 770 میلیارد تومان بوده یا نسبت به سال‌های قبل کمتر شده اما همچنان خلق پول و رشد نقدینگی در بانک‌ها و اقتصاد کشور با شدت ادامه دارد و این موضوع نشان می‌دهد که بانک‌ها و اقتصاد ایران برای پوشش دادن بهره‌وری پایین نیروی کار و سرمایه، تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها و روی پا ماندن واحدهای اقتصادی حتی در شرایط رشد منفی اقتصاد، به تزریق دایمی نقدینگی نیاز دارند و این خلق پول و تزریق نقدینگی که متاثر از رشد بدهی دولت، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و مطالبات معوق و نیاز فعالان اقتصادی به پول بیشتر است، موجب شده که نقدینگی هر روز به میزان 1300 میلیارد تومان اضافه شود و این موضوع می‌تواند عامل رشد تورم و قیمت‌ها باشد.
نسبت تسهیلات 79 درصدی
نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی 79.3 درصد است که نسبت به پایان تیرماه 98 کاهش 1 درصدی داشته و نسبت به پایان اسفند نیز معادل2 درصد کمتر شده است و نسبت به پایان مرداد 97 نیز معادل 4.9 درصد کاهش نشان می‌دهد. این موضوع نشان می‌دهد که در 5 ماه اول سال 98 و به خصوص در مرداد ماه تحول قابل توجهی در نوع تسهیلات دهی بانک‌ها رخ داده و بانک‌ها تصمیم گرفته‌اند که نقدینگی بیشتری را در شعب خود نگهداری کنند.
سهم 64 درصدی تهران از تسهیلات
میزان کل سپرده‌های استان تهران 1222 هزار میلیارد تومان و میزان تسهیلات 1030 هزار میلیارد تومان می‌باشد که سهم تهران در میزان سپرده کل کشور 54 درصد است و سهم تهران از میزان تسهیلات کشور 64.8 درصد بوده که نشان می‌دهد 10 درصد سهم تسهیلات دریافتی اعم از جاری و غیرجاری بیشتر از سهم این استان درمجموع کل سپرده‌های کشور است و بانک‌ها به خصوص در مقطع دی 96 تاکنون تمایل بیشتری به پرداخت تسهیلات در تهران داشته‌اند. نسبت تسهیلات در برخی استان‌ها مانند تهران که 96 درصد بوده بسیار بالاتر از میانگین کشوری 79 درصدی است و در تهران نسبت تسهیلات 15 درصد بالاتر از میانگین کشوری بوده است به عبارت دیگر، بانک‌های استان تهران تنها 4 درصد سپرده‌ها را برای نقدینگی مورد نیاز شعب یا سیاست سقف اعتباری نگه داشته‌اند و تمایل به پرداخت تسهیلات بیشتری داشته‌اند. اما نسبت تسهیلات در فارس، خوزستان و البرز پایین‌تر از 50 درصد سپرده‌ها بوده است. کهگیلویه وبویراحمد در صدر استفاده از میزان تسهیلات نسبت به سپرده‌ها بعد از کسر قانونی بوده و حدود 104 درصد سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی را تسهیلات داده که البته دلیل آن برخوردار نبودن از منابع بانکی و سپرده‌ها در این استان است.
با توجه به میانگین 81درصدی نسبت تسهیلات به سپرده‌ها در کل کشور، آمارها نشان می‌دهد یازده استان در کشور بیش از مجموع میانگین کشوری از میزان تسهیلات نسبت سپرده‌ها بعد از کسر قانونی استفاده کرده‌اند. بر این اساس استان کهگیلویه و بویر احمد با نزدیک به 104 درصد استفاده از تسهیلات نسبت به سپرده‌ها بعد از کسر قانونی در صدر استان‌های کشور قرار دارد. همچنین خراسان شمالی با 98 درصد، تهران و ایلام با 96.3، چهارمحال وبختیاری 89.6 درصد، سمنان
89 درصد، لرستان 86.8 درصد، زنجان 86.6 درصد، کرمانشاه 82 درصد و اردبیل 81.8 درصد از تسهیلات به سپرده‌ها پس از کسر قانونی استفاده کرده‌اند.همچنین 21 استان کمتر از میانگین کشوری از تسهیلات نسبت به سپرده‌ها بعد از کسر قانونی استفاده کرده اند.از سوی دیگر، همچنین بر اساس این آمار 21 استان در کشور کمتر از میانگین کشوری از تسهیلات نسبت به سپرده‌ها بعد از کسر قانونی استفاده کرده‌اند، بر این اساس استان بوشهر با 40.6 درصد کمترین و استان‌های خوزستان، البرز، فارس زیر 50 درصد از تسهیلات استفاده نموده‌اند.همچنین از دی ماه 96 که وضعیت بازار ارز و سکه با التهاب شدید مواجه شد و دولت و بانک مرکزی برای مقابله با آن، پیش فروش بیش از 60 تن سکه و همچنین فروش اوراق سپرده 20 درصدی به میزان 230 هزار میلیارد تومان در اسفندماه 96 را در دستور کار قرار داد، نسبت مانده تسهیلات به مانده سپرده‌ها نیز به‌شدت رشد کرده است.به‌طوری که میزان تسهیلات در کشور در دی 96 معادل 1130 هزار میلیارد تومان، بوده است که این رقم در تیر امسال 1610 هزار میلیار تومان بوده است که نشان از افزایش 42.4 درصدی میزان تسهیلات در کشور طی این مدت است.همچنین مجموع سپرده‌های کشور در دی 96 معادل 1503 هزار میلیارد تومان بوده است که این رقم در تیر امسال 2165 هزار میلیارد تومان شده است که نشان از رشد 47.4 درصدی در کشور طی این مدت است.
رشد 62 درصدی سپرده‌ها در دو سال اخیر
مقایسه این آمار با ابتدای دولت دوم روحانی در تیرماه 96 نشان می‌دهد میزان کل سپرده‌های کشور که به رقم 2216 هزار میلیارد تومان رسیده در مقایسه با تیر 96 که میزان سپرده‌های کل 1363 هزار میلیارد بوده است (62 درصد) افزایش یافته است.همچنین مقایسه میزان کل تسهیلات در تیر 98 در مقایسه با تیر 96 از رشد 57 درصدی آن خبر می‌دهد. میزان تسهیلات از 1025 هزار میلیارد تومان در تیر 96 به 1610 هزار میلیارد تومان در تیرماه 98 رسیده است. در تیر ماه 96 سهم استان تهران از میزان کل سپرده 790 هزار میلیارد تومان بوده است که از مجموع کل سپرده‌های کشور (57 درصد) بوده است. مقایسه این آمار با تیر 98 نشان می‌دهد که سهم تهران از میزان کل سپرده‌های کشور 3 درصد کاهش یافته است.
همچنین با مقایسه میزان تسهیلات تیر 98 با تیر 96 سهم تهران از کل تسهیلات کشور 4 درصد افزایش یافته و از 60 درصد در سال 96 به 64 درصد در سال 98 رسیده است.
این آمار نشان می‌دهد که میزان نقدینگی در کشور در این سال‌ها رشد چشمگیری داشته و موجب افزایش سپرده‌ها و تسهیلات بانکی شده که البته سهم تهران از سپرده‌ها کاهش و سهم تهران از تسهیلات رو به افزایش گذاشته که نشان می‌دهد همچنان مشکل رشد سهم تهران از منابع بانکی و تسهیلات روبه رشد است.
