تعادل|
افزایش سطح اشتغال پایدار، ثروت‌آفرینی و رونق تولید را می‌توان از مهم‌ترین عوامل جذابیت برای سرمایه‌گذاری و توسعه معادن کوچک و متوسط مقیاس دانست که با توجه به اینکه معادن کوچک مقیاس بیش از 98 درصد از معادن کشور را پوشش می‌دهند؛ کارشناسان معتقدند، با فعالسازی این معادن ارزش افزوده‌ای که نصیب اقتصاد کشور می‌شود، بسیار چشمگیر خواهد بود و می‌تواند بخشی از درآمدهای نفتی کشور را پوشش دهد. از این رو، در همایش رونق تولید با احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچک مقیاس که روز گذشته برگزار شد؛ مسوولان و فعالان این حوزه در پی بررسی شرایط و راهکارهایی برای توسعه معادن کوچک مقیاس برآمدند تا بتوانند مشکلات این حوزه را بررسی کرده و نقشه راهی برای تحقق این هدف ترسیم کنند.
تجهیز 200 معدن در دستور کار
معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در همایش «رونق تولید با احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچک مقیاس» به سهم ۳۰ درصدی معادن کوچک مقیاس در ارزش افزوده اشاره کرد وگفت: وزارت صمت به صورت جدی در کنار طرح احیا، فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس است. جعفر سرقینی با اعلام اینکه ارزش تولیدات مواد معدنی و زنجیره تولید آن سال گذشته حدود ۲۱ میلیارد دلار بوده است، تصریح کرد: عکس تفکر موجود، درآمدهای معادن کوچک بسیار قابل توجه است و اکنون طرح احیا و فعالسازی معادن کوچک مقیاس از استان‌های محرومی مانند سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی شروع شد. عمده معادن کوچک مقیاس در مناطق محروم است و از لحاظ ایجاد اشتغال باید به این معادن توجه کرد.
رییس هیات عامل ایمیدرو نیز در این همایش با اشاره به اینکه صندوق پژوهش و فناوری فولاد ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه صرفا به تحقیقات و نوآوری این صنعت اختصاص می‌دهد، گفت: صندوق پژوهش و فناوری فولاد با مشارکت ایمیدرو و تولیدکنندگان فولاد تشکیل می‌شود. خداداد غریب پور با بیان اینکه سرمایه صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی نیز امسال به ۳۵۰ میلیارد تومان افزایش خواهد یافت، افزود: مخالف تامین مالی به روش لیزینگ در بخش معدن هستم. او ادامه داد: ایمیدرو تعامل با دانشگاه‌ها را در راستای توسعه پژوهش، بومی‌سازی و تعمیق ساخت داخل ادامه خواهد داد و پایش تکمیل پروژه‌های نیمه تمام با تشکیل کمیته پژوهش در ایمیدرو کلید خورده است. او با تاکید بر اینکه ایمیدرو آمادگی تعامل با دست اندرکاران طرح ملی احیای معادن کوچک را دارد، اظهار کرد: با تشکیل کنسرسیوم‌های معدنی، اهداف معدن و صنایع معدنی با سرعت بیشتری دنبال خواهد شد.
همچنین مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در این همایش با اشاره به اینکه کشور حدود ۲۰۰ معدن در حال تجهیز دارد، گفت: ۹۸.۳ درصد از معادن کشور معادن کوچک و متوسط هستند و ۵ هزار و ۶۴۷ معدن فعال در کشور داریم و ۴ هزار و ۴۹۶ معدن در کشور غیرفعال هستند. وجیه‌الله جعفری با یادآوری اینکه طرح احیا و فعالسازی معادن کوچک مقیاس در واقع از سال 96 پیشنهاد داده شده، عنوان کرد: اواخر سال 96 تفاهم نامه‌ای با ۴ سرمایه‌گذار با حضور وزیر صمت امضا و آغاز شد. این طرح اکنون به عنوان طرح اولویت‌دار اقتصاد مقاومتی در بند ۳۷ سیاست‌های ابلاغی گنجانده شده است. ایمیدرو مجری این طرح است که برای اجرایی شدن کار را به شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران تفویض کرده است. هماهنگی جدی برای پیگیری طرح در استان‌ها و فعالسازی معادن کوچک مقیاس در استان‌ها باید ایجاد شود.
نادعلی اسماعیلی، رییس سازمان نظام مهندسی معدن ایران هم در همایش یاد شده به لزوم تضمین خرید مواد تولیدی معادن کوچک مقیاس برای تداوم روند فعال بودن این معادن اشاره کرد و گفت: این تضمین باید در کنار توسعه زیرساخت‌های لازم برای آنها در نظر گرفته شود. توسعه زیرساخت‌های معادن کوچک و متوسط فعال شده مانند آب، برق و گاز و... توسط ایمیدرو باید انجام شود و در دستور کار قرار گیرد. همچنین صندوق حمایت از فعالیت‌های معدنی برای این طرح باید فعال شود.
زنجیره‌ای از حوزه اکتشاف تا بازار
همچنین در این همایش رییس خانه معدن ایران نهضت احیای معادن را زنجیره‌ای از حوزه اکتشاف تا بازار دانست و گفت: روند بازار موجب شده است تا بسیاری از معادن نتوانند از ظرفیت واقعی خود استفاده کنند، بنابراین باید علت آنها مشخص و مشکل برطرف شود. محمدرضا بهرامن تاکید کرد: به دنبال احیای معادن غیرفعال هستیم و این مجموعه اراده کرده تا بتواند از ظرفیت‌های خدادادی که در اختیار این کشور قرار دارد، استفاده کند و با احیای معادن، نهضت فراوری و حتی ماشین‌سازی و تجهیزات مورد نیاز این بخش آغاز می‌شود. ما مسوولان بخش دولتی و خصوصی می‌توانیم در کنار همدیگر نهضت بزرگی در بخش معدن ایجاد کنیم.
از آنسو، رییس انجمن سنگ آهن ایران نیز از برنامه‌ریزی برای ایجاد پنج کنسرسیوم معدنی خبر داد و گفت: باتوجه به وجود معادن هماتیت کم عیار در جنوب ایران، می‌توان بخشی از تولید فولاد را در آینده به این معادن واگذار کرد. مهرداد اکبریان اظهار کرد: در نظر داریم در شورای هماهنگی احیا و فعالسازی معادن کوچک، حدود ۵ کنسرسیوم معدنی ایجاد کنیم. یکی از اثرات مثبت تشکیل شورای هماهنگی، تبدیل معدن‌داری از کار انفرادی به یک کار جمعی است. او با اشاره به اینکه در ایران قسمت عمده تولید سنگ آهن برعهده شرکت‌های بزرگ است، اظهار کرد: این در حالی است که پروانه‌های بسیاری برای معادن کوچک و متوسط صادر شده و با فعالسازی این معادن ممکن است مقیاس آنها نیز تغییر و حتی کلونی معدنی تشکیل شود. رونق بازار می‌تواند تاثیر مستقیم بر سرمایه‌گذاری داشته است.
سهم بنگاه‌ها از اشتغال
در بخش دیگری از این همایش، مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) با اشاره به وجود ۱۸۵ معدن غیرفعال قابل احیا در کشور گفت: در هدف‌گذاری سال 98، پیش‌بینی شده ۶۰۰ بسته سرمایه‌گذاری برای فعالسازی ۱۵۰ معدن عملیاتی شود که حاصل این امر ایجاد ۳۰۰۰ شغل در حوزه معادن کوچک است. وجیه‌اله جعفری با اشاره به اینکه طرح توسعه معادن کوچک مقیاس از سال 96 از سوی خانه معدن ایران و انجمن‌ها مطرح شده، اظهار کرد: تاکنون ۱۲۶ معدن کوچک مقیاس اطلاعات خود را ارسال کرده‌اند و در ۹ استان پردازش اطلاعات تکمیل شده و یک استان نیز در حال پردازش اطلاعات است. به گفته او، از تعداد معادن پردازش شده، ۱۶۵ معدن فعال، قابل توسعه و اشتغال جدید بوده و ۱۸۵ معدن نیز غیر فعال بوده و قابلیت احیا دارند. بیشترین معادن فعال در استان اصفهان و کمترین آن در استان البرز است.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران نیز در همایش یاد شده عنوان کرد: پیشنهاد می‌شود، تعدادی معادن کوچک، با تشکیل کنسرسیوم تجمع شوند و در کنار آنها کارخانه فرآوری راه‌اندازی شود. اردشیر سعد محمدی با اعلام آمادگی شرکت مس برای خرید محصول مورد نیاز خود از معادن کوچک، گفت: برنامه تولید ١٠٠ هزارتنی در مجتمع سونگون کلید خورده است و اکنون نیاز به افزایش میزان تولید کنسانتره داریم در حالی که معادن کوچک می‌توانند بخشی از این نیاز را تامین کنند. او افزود: در مس سرچشمه قادر به تولید ٢٨٠ هزار تن ذوب جهت تولید کاتد مس هستیم و در خاتون آباد نیز در 4 ماه آتی، 124 هزار تن ظرفیت تولید ایجاد می‌شود.
همچنین، رییس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور اعلام کرد: این سازمان با همکاری ایمیدرو قرار است کار ژئو فیزیک هوایی پهنه دیواندره در استان کردستان را انجام دهد. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی امسال کار اکتشافی ۱۹۲ هزار کیلومتر مربع را انجام می‌دهد که شامل ۷۵ هزار کیلومتر ژئوفیزیک هوایی است. علی رضا شهیدی گفت: تقریباً ۹۸.۳ درصد معادن کشور کوچک مقیاس هستند و با توجه به اینکه تعریف مشخصی از این معادن وجود ندارد، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور معیارهایی برای سنجش اندازه معادن در نظر گرفته است. این معیارها میزان سرمایه، عمق معدن، میزان تولید و تکنولوژی مورد استفاده در معادن هستند.
