نویسنده: صابر مقدمی |
تصمیم شورای عالی انتخابات ترکیه برای ابطال نتایج انتخابات شهرداری‌ها در استانبول و برگزاری مجدد انتخابات در این شهر که تحت فشار فزاینده اردوغان صورت گرفت چیزی جز اثبات نقطه‌ضعف‌های فزاینده او نیست.
طی هفده سالی که از حکمرانی بلامنازع رجب طیب اردوغان بر صحنه سیاسی ترکیه می‌گذرد استانبول همیشه دژ مستحکم و رسوخ‌ناپذیر اردوغان در برابر مخالفان قسم خورده او بوده است. اردوغان و حزبش در تمامی انتخابات ترکیه حساب ویژه‌ای روی استانبول و رای‌دهندگان آن باز کرده است. او فعالیت سیاسی خود را از دهه نود زمانی که به عنوان شهردار این شهر پانزده میلیونی و نقطه اتصال دو قاره اروپا و آسیا انتخاب شد شروع کرده است. حزب عدالت و توسعه (AKP) اردوغان طرفداران پر شر و شوری در این شهر دارد. بنا به اعتقاد تحلیلگران سیاسی هر کسی که رای استانبول را به چنگ آورد در واقع رای ترکیه را به چنگ آورده است.
اما وقتی حزب عمده مخالف یعنی حزب جمهوریخواه خلق که بنیانگذار آن کسی جز مصطفی کمال آتاترک نبود در سی و یک مارس امسال موفق شد نتایج انتخابات شهرهای بزرگ مانند آنکارا، ازمیر و استانبول را به نفع خود رقم بزند ورق برگشت. این موفقیت ستون حکومت خودکامه اردوغان را به لرزه در آورد. زلزله دیگر زمانی رخ داد که اردوغان موفق شد با فشار آوردن بر شورای عالی انتخابات ترکیه نتایج انتخابات این کلانشهر را ابطال کند. شورای عالی انتخابات ترکیه تحت فشار اردوغان انتخابات استانبول را ابطال و دستور تجدید انتخابات را صادر کرد.
چه سرنوشتی در انتظار حکومت اردوغان است؟
به دنبال انتخاب اردوغان به عنوان ریاست‌جمهوری ترکیه، موسسات و سازمان‌های دموکراتیک ترکیه به‌شدت تضعیف شده‌اند و اردوغان یکه‌تازی خود را بر صحنه سیاسی ترکیه ادامه داده است. اکنون مردم ترکیه به صندوق‌های رای به عنوانی مکانی برای بیان عقاید خود و تسویه حساب با او نگاه می‌کنند. انتظار می‌رفت اقتصاد تورم‌زده ترکیه که ارزش پول آن به پایین‌ترین سطح آن از زمان به قدرت رسیدن اردوغان رسیده است بعد از این انتخابات نفسی تازه کند. اما حزب اردوغان علاوه بر استانبول در بسیاری از شهرهای بزرگ مانند آنکارا، ازمیر، آدانا و بورصه و غیره قدرت را به حزب عمده مخالف یعنی حزب جمهوریخواه خلق واگذار کرده است.
اما همین شکست نامزد اردوغان در استانبول با تفاوت رای اندک باعث عصبانیت شدید اردوغان و اعتراض او به نتایج این شهر شد. مسوولان شورای عالی انتخابات ترکیه در اوایل ماه آوریل اعلام کردند که اکرم امام اوغلو نامزد حزب جمهوریخواه خلق ترکیه (CHP) با اختلاف بیست و چهار هزار رای بر بن‌علی یلدیریم نامزد حزب عدالت و توسعه و نخست وزیر و رییس مجلس سابق ترکیه که تصاویر او در کنار اردوغان تمام دیوارهای استانبول را پوشانده بود پیروز شده است. این شکست غافلگیرکننده موجب شعله‌ور شدن آتش مباحثات در بین اعضای حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) و اعتراض آنان به نتایج انتخابات شد. اردوغان بعد از قبول محتاطانه نتایج انتخابات تحت تاثیر این شکست غافلگیر کننده آن تصمیم غلط و اشتباه فاحشش را گرفت. به دنبال این تصمیم شورای عالی انتخابات ترکیه در اقدامی شبهه‌برانگیز سر تعظیم در برابر اراده پولادین اردوغان آورد و دستور تجدید انتخابات در استانبول را صادر کرد.
همانطور که گفته شد این تصمیم به دلایل متعددی خطرناک و اشتباه است. واضح‌ترین این دلایل آن است که این تصمیم غیرمنطقی و فاقد پشتوانه حقوقی و قانونی بود. چون که شورای عالی انتخابات ترکیه قبلا دستور شمارش مجدد بعضی از حوزه‌های استانبول را صادر کرده بود و اعتراض احزاب نسبت به بعضی از حوزه‌های انتخاباتی را بررسی و اشاره‌ای به ابطال انتخابات نکرده بود. به دنبال این تصمیم رهبران اتحادیه اروپا این اقدام را محکوم کردند و فدریکو موگرینی رییس سیاست‌گذاری خارجی اروپا اعلام کرد که ابطال انتخابات با روح فرآیند انتخابات دموکراتیک مغایرت دارد.
علاوه بر آن، اردوغان با این تصمیم موجب تقویت جایگاه نامزد حزب مخالف جمهوریخواه خلق در افکار عمومی ترکیه شد که تا قبل از انتخابات گمنام و ناشناخته بود. به محض اعلام بیانیه شورای عالی انتخابات ترکیه مبنی بر ابطال انتخابات حوزه استانبول مردم به خیابان‌ها ریخته و با کوبیدن بر ماهی تابه، قابلمه و نواختن سوت و هو کردن به اعتراض پرداختند.
تصمیم اردوغان مبنی بر ابطال انتخابات استانبول باعث شد که ارزش پول متزلزل ترکیه سقوط کرده و قیمت اجناس خارجی به‌شدت افزایش یافته و قیمت سوخت نیز بالا برود.
قرار است بیست و سوم ژوئن امسال یعنی کمتر از دو ماه دیگر این انتخابات مجدداً برگزار شود و آقای اردوغان از تمام سلاح‌های خود برای برنده کردن نامزد حزب خود استفاده خواهد کرد. اما امام اوغلو نامزد حزب لاییک جمهوریخواه خلق دیگر آنقدر محبوبیت دارد که احزاب مخالف اردوغان او را در برابر نامزد تا بن دندان مسلح حزب عدالت و توسعه قرار دهند و امیدوار باشند بر او غلبه خواهد کرد.
کمال قلیچداراوغلو دبیر کل حزب جمهوریخواه در یکی از سخنرانی‌هایش گفت: همه‌چیز دوباره خوب خواهد شد. ما با وجود مشکلات و موانع فراوانی که بر سر راه خود داریم دموکراسی را به ترکیه خواهیم آورد…
بعضی دیگر از احزاب کوچک مخالف اردوغان اعلام کرده‌اند که از معرفی نامزد برای استانبول خودداری می‌کنند و این به معنای این است که شانس موفقیت امام اوغلو بالا می‌رود.
قلیچدار اوغلو در جایی دیگر خطاب به حامیان حزبش که در خیابان‌ها جمع شده بودند گفت: ما با سعی و مجاهدت میلیون‌ها نفر این انتخابات را برنده شدیم. شما شاهد بزرگی برای این سعی و مجاهدت بودید. شما بزرگ‌ترین یار و یاور ما بودید. ممکن است ناراحت شده باشید اما خم به ابرو نیاورید و نومید نشوید. ما اینجاییم و هرگز تسلیم نخواهیم شد. دموکراسی ما ضربه شدیدی خورده و همه ما باید برای برخاستن مجدد آن از جان خود مایه بگذاریم…
باید گفت که اردوغان و حزب متبوعش صدمات جبران‌ناپذیر بسیاری به روند دموکراسی در ترکیه وارد کرده‌اند. اما این صدمات در استانبول بیشتر از هر جای دیگری بوده است. اردوغان که با نیت فتح مجدد استانبول وارد صحنه انتخابات خواهد شد قطعاً از هر وسیله‌ای برای کسب این موفقیت استفاده خواهد کرد. آیا امام اوغلو شانسی برای پیروزی خواهد داشت؟
