گروه راه و شهرسازی|
درحالی که طی روزهای اخیر قیمت بلیت پروازهای داخلی و خارجی افزایش چشمگیری داشته و قیمت برخی مسیرهای خارجی تا 250 درصد هم گران شده است، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی از وعده بانک مرکزی برای تامین ارز مورد نیاز ایرلاین‌ها از سامانه نیما خبر داد و گفت: با توجه به اینکه نرخ ارز نیما بر اساس نرخ دلار در بازار ثانویه است، قیمت بلیت پروازها به صورت ملایم ۴۰ تا ۵۰ درصد نسبت به گذشته (زمانی که ارز 4200 تومانی به ایرلاین‌ها تخصیص می‌یافت) افزایش می‌یابد.
مقصود اسعدی سامانی در گفت‌وگو با تسنیم افزود: تا چندی پیش ارز مورد نیاز شرکت هواپیمایی با نرخ 4200 تومانی (دولتی) تامین می‌شد، اما مدتی بود که دیگر این نوع در اختیار ایرلاین‌ها قرار نگرفت و بر اساس بخشنامه بانک مرکزی هم قرار بود ارز ایرلاین‌ها بر اساس سامانه سنا تامین شود، اما با پیگیری‌های صورت گرفته مقرر شده تا ارز از طریق سامانه نیما که ارز بازار ثانویه بوده و قیمت آن حدود 7400 تومان است، تامین شود.
تغییر در سامانه دریافت ارز ایرلاین‌ها از سنا به نیما در شرایطی انجام می‌شود که از 17 مرداد ماه و با ابلاغ بخشنامه بانک مرکزی به سازمان هواپیمایی کشوری، قرار شد که نرخ ارز ایرلاین‌های کشور براساس نرخ ارز اعلام شده از سوی سامانه نظارت ارزی (سنا) تعیین شود، این سامانه درگاهی است که صرافی‌ها باید معاملات روزانه ارزی شان را در آن ثبت کنند و صرافی می‌تواند علاوه بر گرفتن قیمت تمام‌شده و تعریف سود و زیان معامله‌هایش، با اتصال به بانکی که در آنجا صاحب حساب هستند، عملیات برداشت و واریز وجه را انجام دهد.
با اجرای این ابلاغیه بانک مرکزی یعنی با تطبیق نرخ ارز دریافت شده توسط ایرلاین‌ها براساس نرخ ارز سنا، با توجه به اینکه قیمت ارز با توجه به نرخ ارز صرافی‌ها تعیین می‌شد و در این مدت هم نرخ دلار بین 9 تا 10 هزار تومان متغیر بود، بلیت پروازهای داخلی و خارجی به‌شدت افزایش یافت به گونه‌ای که قیمت بلیت رفت- برگشت تهران- اهواز به 2 میلیون تومان رسید، قیمت بلیت مسیر تهران ـ کوالالامپور که تا هفته پیش 2.5 میلیون تومان قیمت داشت، به حدود ۷ میلیون تومان رسید.
در این میان، ایرلاین‌های خارجی از وضعیت نامناسب و افزایش نرخ ارز ایرلاین‌ها از 4200 به بالای 9 هزار تومان سوءاستفاده کرده و قیمت بلیت‌ها را به صورت غیرقابل قبولی افزایش دادند، به عنوان نمونه درحالی که قیمت بلیت تهران- استانبول برای یک ایرلاین داخلی یک میلیون و 600 هزار تومان فروخته می‌شد، یکی از ایرلاین‌های خارجی قیمت بلیت همین مسیر را 4 میلیون و 400 در اختیار مشتری قرار می‌داد.البته رشد قیمت بلیت پروازهای داخلی و خارجی با توجه به خارج شدن ایرلاین‌ها از لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی پیش بینی می‌شد، اما چندی پیش، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی این افزایش را برای پروازهای داخلی 70 درصد و درباره پروازهای خارجی 100 درصدپیش بینی کرده بود.
افزایش انتقادات از سوی مسافران مسیرهای داخلی و خارجی، آژانس‌های گردشگری، ایرلاین‌های داخلی و همچنین سوءاستفاده ایرلاین‌های خارجی از وضعیت پیش آمده، موجب شد تا بانک مرکزی تصمیم تازه‌ای را درباره نرخ ارز ایرلاین‌ها اجرایی کند و سامانه نیما را جایگزین سنا کند تا از این طریق افزایش قیمت بلیت پروازهای داخلی و خارجی با شیب ملایم‌تری انجام شود.
اما سوال این است که ساز و کار فعالیت سامانه نیما با سنا چه تفاوتی دارد که دبیرانجمن شرکت‌های هواپیمایی از افزایش شیب ملایم قیمت بلیت در روزهای آتی خبر می‌دهد؟
سامانه نیما «نظام یکپارچه معاملات ارزی» در اردیبهشت ماه سال جاری با هدف تسهیل تامین ارز و ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز به صورت رسمی راه‌اندازی شد تا متقاضیان خرید ارز بتوانند درخواست خود را در یک بستر یکپارچه در اختیار فروشندگان ارز قرار دهند و فروشنده‌ای که تمایل به ارایه خدمات دارد، بتواند در بستری سالم و رقابتی، پیشنهاد خریدار ارز را پاسخ دهد، در حال حاضر، در سامانه نیما نرخ ارز با قیمت پایه 7400 ارایه می‌شود برهمین اساس تامین ارز ایرلاین‌ها از طریق این سامانه به صرفه‌تر است.
مقصود اسعدی سامانی در توضیح شیوه تخصیص ارز به شرکت‌های هواپیمایی ایرانی از سامانه سنا به سامانه نیما گفت: طی جلساتی که با مسوولان بانک مرکزی درخصوص نحوه ارزدهی به ایرلاین‌ها داشتیم، موافقت شد تا ارز مورد نیاز فعالان صنعت هوانوردی با توجه به نیاز مردم به مسافرت‌های هوایی از محل سامانه نیما (بازار ثانویه) تهیه شود.
او ادامه داد: نرخ ارزهای قابل دسترسی در سامانه نیما ارزانتر از سامانه سنا است و با قیمتی کمتر از ارز بازار آزاد به شرکت‌های هواپیمایی ارایه می‌شود.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با بیان اینکه هنوز مجوز دسترسی شرکت‌های هواپیمایی به سامانه نیما ابلاغ نشده است، ادامه داد: به محض اجرایی شدن این دستورالعمل، شاهد تاثیر قابل توجهی بر کاهش قیمت بلیت هواپیما و پرواز ایرلاین‌های ایرانی خواهیم بود.
اسعدی سامانی یادآور شد: البته به دلیل آنکه ارز ایرلاین‌های ایرانی دیگر با قیمت ۴2۰۰ تومانی تامین نمی‌شود، بلیت هواپیما از قبل گرانتر می‌شود اما این افزایش، زیاد نبوده و به دلیل فاصله قیمتی ارز آزاد و ارز ثانویه، چشمگیر نیست.
او با بیان اینکه قیمت بلیت پروازهای خارجی هم بر اساس ارز سامانه نیما کمتر از ۵۰ درصد افزایش دارد، اظهار کرد: اگر قرار بود ارز ایرلاین‌ها بر اساس سامانه سنا تامین شود، افزایش قیمت بلیت پروازهای خارجی بیش از ۷۰ درصد بود اما با تدبیری که شد، این افزایش چندان زیاد نخواهد بود.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی تصریح کرد: بانک مرکزی به انجمن شرکت‌های هواپیمایی اعلام کرده است تا به ایرلاین‌ها بگوییم نرخ بلیت‌های خود را بر اساس ارز ثانویه (سامانه نیما) تنظیم کنند تا به محض اینکه ابلاغ شد، نرخ‌های جدید در سایت شرکت‌ها گذاشته شود.
اویادآور شد: در جلسه‌ای که انجمن شرکت‌های هواپیمایی با حضور مدیران عامل شرکت‌های هواپیمایی در خصوص وضعیت اقتصادی ایرلاین‌های ایرانی برگزار کرد مسوولان این شرکت‌ها اعلام کردند به دلیل تغییر نحوه محاسبه ارز، اکثرا دچار مشکل هستند؛ خیلی از شرکت‌ها تعهداتی به طرف‌های خارجی خود دارند که بر اساس نرخ ۴۲۰۰ قرارداد امضا کرده‌اند و پرونده‌های آنها در بانک مرکزی منتظر تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی بوده است که با این تصمیم جدید روبه رو شده‌اند.
به گفته اسعدی سامانی، شرکت‌های هواپیمایی از بانک مرکزی تقاضا کردند تا پرونده‌های سابق درخواست ارز ۴۲۰۰ تومانی آنها کماکان با همان نرخ سابق پاسخ داده شود و اگر درخواست جدیدی داشتند، بر اساس نرخ سامانه نیما محاسبه شود تا بتوانند دیون خود را به طرف‌های خارجی پرداخت کنند.
ناگفته نماند که پس از افزایش نوسانات نرخ ارز و پیش از ارایه بسته جدید ارزی بانک مرکزی، ایرلاین‌های داخلی از ارز دولتی استفاده می‌کردند، البته طی یکی، دو ماه گذشته ارز دولتی به آنها اختصاص نیافته بود اما با این وجود همچنان در لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی بودند.
دریافت ارز دولتی از سوی ایرلاین‌ها موجب شده بود که نرخ بلیت پروازهای داخلی و خارجی در 4، 5 ماه گذشته رشد خاصی را تجربه نکند اما مشکل از آنجایی شروع شد که در بسته جدید ارزی ایرلاین‌ها از لیست گروه اول (دریافت‌کنندگان ارز دولتی) خارج شدند. با توجه به اینکه بیش از 60 درصد هزینه‌های ایرلاین‌های داخلی ارزی است پس از اجرای این بسته و طی یک هفته گذشته فشار زیادی به ایرلاین‌ها وارد شد آنها مجبور به خرید ارز با قیمت صرافی‌ها بودند و همین موضوع موجب شد که هزینه‌های شرکت‌های هواپیمایی به شدت افزایش یابد.
