چندی است کمبود و گرانی بطری، صنایع مرتبط با این بخش را با مشکلات زیادی مواجه کرده است؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد تخلفی در عرضه توسط پتروشیمی‌ها در بورس رخ نداده و این‌بار نیز رد پای دلالان به چشم می‌خورد که از خلاءهای قانونی در برخی زمینه‌ها سوءاستفاده کرده‌اند.
به گزارش ایرنا، در هفته‌های اخیر و پس از نوسان نرخ ارز رسمی و بازار ثانویه، بازار محصولات پتروشیمی به ویژه پت (PET - ماده اولیه تولید بطری آب معدنی، روغن و مواد غذایی) دچار التهاب شده به‌طوری که علاوه بر افزایش قیمت، بازار با کمبود آن مواجه است.
در این میان برخی شرکت‌های تولید آب معدنی و... ادعا کرده‌اند که به علت کمبود و گرانی پت و عدم امکان بسته بندی، ناچار شده‌اند که میزان تولید خود را کاهش دهند.
در مواجهه با این وضعیت، از یک سو مصرف‌کنندگان بخش پایین دستی می‌گویند، تولید و عرضه مواد اولیه کم شده است اما از سوی دیگر، عرضه‌کنندگان بخش بالادستی اعلام می‌کنند که با همه ظرفیت مشغول تولید محصولات هستند و کاهشی در عرضه رخ نداده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هر 2 گروه درست می‌گویند و مشکل اصلی به دلالان و سوداگرانی باز می‌گردد که با سوءاستفاده از شرایط موجود و با تضییع حقوق مصرف‌کنندگان واقعی، مشغول خرید ارزان مواد اولیه در داخل و احتکار یا فروش گران به کشورهای همسایه هستند.
همچنین در بررسی علت کمبود و گرانی مواد اولیه بطری، رد پای تولیدکنندگان «پلی فرم» نیز دیده می‌شود. تولیدکننده «پلی فرم» مواد اولیه پت را از بورس کالا گرفته و با انجام عملیات تکمیلی روی آنها باید مواد را آماده عرضه به کارخانه‌های تولید آب معدنی، روغن نباتی و. کند، اما این مساله رخ نداده و تولیدات «پلی فرم‌سازان» به جای کارخانه‌های داخلی، به خارج از مرزها صادر شده است. فعالان صنایع پایین دستی پتروشیمی و تولیدکنندگانی که با مواد اولیه سر و کار دارند، می‌گویند نوسانات نرخ ارز، باعث افزایش تمایل به صادرات محصولات پتروشیمی‌ها شده به‌طوری که آنها برای کسب درآمد بیشتر، کمتر محصولات خود را در بورس عرضه می‌کنند؛ از این رو تامین مواد اولیه واحدهای تولیدی مرتبط با این محصولات با مشکل روبه‌رو شده است. «حمید صمدی» رییس انجمن تولیدکنندگان ظروف یک‌بار مصرف در گفت‌وگو با ایرنا اظهار داشت: بهای مواد اولیه ظروف یک‌بار مصرف نسبت به پارسال تقریباً 2 برابر شده است. وی اظهار داشت: «بیشتر مواد اولیه ما داخلی است و افزایش قیمت به پتروشیمی‌ها برمی‌گردد که خوراک را ارزان‌تر می‌گیرند اما نرخ محصول را بالاتر می‌گذارند و برخی نیز برای اینکه گرانتر بفروشند، در بورس کمتر عرضه می‌کنند. »
رییس انجمن تولیدکنندگان ظروف یک‌بار مصرف، صادرات مواد اولیه، افزایش قیمت دلار، کاهش عرضه مواد اولیه در بورس و رقابتی شدن آن را از دیگر دلایل گرانی مواد اولیه عنوان کرد.
صمدی با یادآوری اینکه ظروف یک‌بار مصرفی پلیمری و سلولزی هستند، گفت: سالانه بیش از یک میلیون تن مواد پلیمری در تهیه ظروف یک‌بار مصرف استفاده می‌شود.
رییس انجمن تولیدکنندگان ظروف یک‌بار مصرف با اعلام اینکه فعالان زیادی در این صنف مشغولند، مشکل مهم دراین صنف را گرانی ظروف دانست و تاکید کرد که کمبودی در بازار ظروف یک‌بار مصرف نداریم. «پیمان فروهر» دبیر انجمن تولیدکنندگان آبهای معدنی و آشامیدنی نیز در گفت‌وگو با ایرنا، از افزایش 20 درصدی قیمت این محصول خبر داد و گفت: با توجه به افزایش 370 درصدی قیمت مواد اولیه برای کارخانجات تولیدی و بسته‌بندی آب معدنی و نقش 60 درصدی آن در قیمت نهایی آن، «اصلاً ما نباید آب معدنی تولید کنیم». وی با بیان اینکه مشکل تامین مواد اولیه کارخانجات آب معدنی از سه ماهه آخر پارسال شروع شد، گفت: این وضعیت با بروز نوسان‌های ارزی ادامه یافت که منجر شد پتروشیمی‌ها مبنا را نرخ ارز رسمی (4200 تومان) قرار دهند.
فروهر اظهارداشت: «برخی مواد اولیه را خریدند و به صورت خام صادر کردند یا ارز آن را فروختند و برخی دیگر نیز مواد را به پلی فرم (ماده اولیه تولید بطری) تبدیل و سپس صادر می‌کنند».
وی افزود: «البته یک عده دلال نیز وجود دارد که مصرف‌کننده واقعی نیستند و این مواد اولیه را می‌خرند و با توزیع در بازار اختلال به وجود می‌آورند». دبیر انجمن تولیدکنندگان آبهای معدنی و آشامیدن بزرگ‌ترین چالش این حوزه را تهیه ماده اولیه تولیدی بیان کرد و گفت: این مواد در بازار وجود ندارد و اگر هم باشد 400 درصد نسبت به پارسال افزایش قیمت داشته است.
تولیدکنندگان بخش بالادستی این اتهامات را رد و عامل بی‌ثباتی را دلالان معرفی می‌کنند.
«رضا مهدی‌نژاد» مدیر بازرگانی پتروشیمی تندگویان به عنوان تنها تولیدکننده پت در کشور در این باره به خبرنگار اقتصادی ایرنا، گفت: همه تولید پت این پتروشیمی در بورس کالا عرضه می‌شود و بر این اساس در هفته چهار هزارو 500 تا پنج هزار تن از طریق این بورس به فروش می‌رسد.
وی با تکذیب صادرات پت توسط این مجتمع پتروشیمی در ماه‌های اخیر افزود: پس از التهاب بازار پت در کشور، هیچ صادراتی نداشتیم که آمار گمرک نیز آن را تایید می‌کند. مدیر بازرگانی پتروشیمی تندگویان ادامه داد: از تیرماه پارسال میزان تقاضا برای پت در کشور رو به افزایش گذاشت که علت اصلی آن به تعطیلی یک واحد تولید پت در کشور امارات بازمی‌گردد، زیرا بخشی از نیاز پت کشور توسط این مجتمع اماراتی تامین می‌شد. وی اضافه کرد: اما امسال با رشد شدید تقاضا برای پت مواجه شدیم که ناشی از نوسان نرخ ارز و اختلاف قیمت رسمی و بازار آزاد است.
مدیر بازرگانی پتروشیمی تندگویان گفت: پس از الزام به عرضه پت به نرخ ارز 4200 تومانی در بورس کالا، دلالان از فرصت استفاده کرده و آن را خریداری و به کشورهای همسایه صادر کردند که نسبت به آن اعتراض کردیم.
