تحلیلگران مسائل سیاست بین‌الملل اعتقاد دارند در عصری که بیشتر کشورهای جهان به فکر شکل‌دهی به نظم بین‌المللی برپایه چند جانبه‌گرایی هستند، سیاست‌های ترامپ به ویژه در قبال ایران ضمن بر هم زدن موازنه قدرت در عرصه جهانی، امنیت ایالات متحده را دچار چالش می‌کند. مهم‌ترین ویژگی که دوره 18ماهه ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» را برجسته می‌کند، اتخاذ سیاست‌های یکجانبه نسبت به مسائل بین‌المللی بوده است. چهل و پنجمین رییس‌جمهوری ایالات متحده از بدو ورود به کاخ سفید تک روی و اتخاذ سیاست‌های خودخواهانه را آشکارا دنبال کرد.
خروج از پیمان آب و هوایی پاریس که کشورهای جهان بیشتر از 2دهه برای امضای آن رایزنی کردند، توقف قرارداد تجاری ترانس پاسیفیک(میان امریکا و اروپا) و اعمال تعرفه‌های تجاری بر واردات به ایالات متحده از مهم‌ترین موضوعاتی بود که ترامپ بدون توجه به خواست دیگر کشورهای جهان به صورت یکجانبه به آنها پشت پا زد. یکی از آخرین اقدامات یکجانبه ترامپ خروج از توافق هسته‌یی با ایران بود که واکنش‌های گسترده بین‌المللی را به دنبال داشت.
مخالفت جهانی با رویکردهای ترامپ
خروج واشنگتن از توافق هسته‌یی ایران ازجمله اقدامات چالش برانگیزی بود که رییس‌جمهوری امریکا با وجود مخالفت‌های 5کشور روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان اتخاذ کرد. تارنمای «مورنینگ هرالد» استرالیا در گزارشی خط مشی ترامپ در مسائل بین‌المللی را یکجانبه توصیف کرد و یکی از نمونه‌های بارز آن را که با واکنش جهان همراه بود خروج از برجام دانست. این گزارش اعتقاد دارد خروج ترامپ از توافق جهانیان را به واکنش در برابر یکجانبه‌گرایی کاخ سفید وادار کرد. «ترزا می» نخست‌وزیر بریتانیا، «امانوئل ماکرون» رییس‌جمهوری فرانسه و «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان این اقدام ترامپ را مایه تاسف و نگرانی خود و جهان دانستند. هر 3 رهبر اروپایی بر پایبندی خود به برجام و همکاری کامل با ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با وجود مخالفت‌های امریکا تاکید کردند. به نوشته روزنامه «نیویورک تایمز» نخست وزیران بلژیک، استرالیا، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و بسیاری از سران کشورهای جهان نیز از ترامپ به علت بی‌توجهی به خواست دیگر کشورها در حمایت از برجام انتقاد کردند. این درحالی است تنها نخست‌وزیر اسراییل و پادشاهی عربستان سعودی از این اقدام حمایت کردند. با اینکه برخی مقام‌های جمهوری‌خواه در امریکا هم از اقدام ترامپ تمجید کردند اما مقام‌های دموکرات به طور کلی با این اقدام ترامپ مخالفت کردند.
یکی از مهم‌ترین واکنش‌ها به سیاست‌های رییس‌جمهوری امریکا به تازگی از سوی این مقام آلمانی رسانه‌یی شد. تارنمای شبکه خبری بلومبرگ، در گزارشی از کاهش اعتماد رهبران کشورهای جهان به سیاست‌های کاخ سفید خبر داد و با اشاره به سخنان صدر اعظم آلمان آورد مرکل چند روز قبل در انتقاد از سیاست خارجی ترامپ، وی را به تشدید «یکجانبه‌گرایی» متهم کرد. به اعتقاد این مقام اروپایی، بی‌اعتبارسازی یکجانبه توافقی که از سوی جامعه بین‌المللی و حتی شورای امنیت سازمان ملل متحد تایید و تصویب شده بود، قابل پذیرش نیست.
صدراعظم آلمان یکی دیگر از نمونه‌های سیاست یکجانبه ترامپ را که در تضاد با جامعه جهانی اتخاذ شد، تصمیم سال گذشته وی در مورد توافق اقلیمی پاریس عنوان کرد که نظم جهانی چندجانبه را با یک بحران واقعی درگیر کرد.
خودسری ترامپ تهدیدی برای امریکا
ترامپ همه توصیه، درخواست و حتی تهدیدها را نادیده گرفت و هر آنچه می‌خواست و پیش از انتخابات و عده داده بود در حوزه بین‌المللی به اجرا درآورد. در واقع رییس‌جمهوری ایالات متحده با بی‌اعتنایی به متحدان نزدیک خود اعتبار آنها را زیر سوال برد و وجهه این کشورها در عرصه بین‌المللی را نابود ساخت. به نوشته نیویورک تایمز «نانسی پلوسی» رهبر دموکرات‌های مجلس امریکا در مورد اقدام ترامپ عنوان داشت همه کارشناسان و متحدان کاخ سفید این توافق را موفقیت‌آمیز دانسته‌اند و حتی مقام‌ها و مشاوران ترامپ هم توافق را موثر دیده‌اند اما رییس‌جمهوری این واقعیت‌ها را نادیده گرفته است. وی تاکید کرد: تصمیم عجولانه رییس‌جمهوری، تنها امریکا را منزوی می‌کند و نه ایران را. زیرا متحدان ما به توافق احترام می‌گذارند و در مقابل دولت امریکا اعتبار بین‌المللی و قدرت تاثیرگذاری خود در میز مذاکرات را از دست می‌دهد.
تارنمای تحلیلی «لوبلاگ» نیز اقدام ترامپ در مخالفت با برجام را استوار بر پایه‌های امپریالیستی توصیف کرد و نوشت: تصمیم ترامپ برای این کار بیش از هر چیز به علت مخالفت با اوباما و باهدف بی‌اعتبار کردن امضای رییس‌جمهوری پیش از خود و دستاورد بزرگ وی در حوزه سیاست خارجی بود.
ایرنا با بیان این مطلب افزود: به اعتقاد تحلیلگران غربی اما ترامپ با این کار خود نشان داد از هیچ راهبرد کلانی در این زمینه پیروی نمی‌کند و تنها نیات فردی وی را در مقابل اکثریت رهبران جهان قرار داده است.
رییس‌جمهوری امریکا احساس می‌کند با انجام رفتاری مغایر با قدرت‌های کم و بیش هم تراز با کاخ سفید می‌تواند ضمن برهم زدن وضع موجود، اقتدار و بزرگی واشنگتن را به رخ رقبای امریکا بکشاند. لوبلاگ سیاست خارجی دولت ترامپ را کاملا یکجانبه‌گرا دانست و تصریح کرد: به ویژه آنکه در دوره‌یی اتخاذ شده است که جهان تمایلی به پذیرش برتری ایالات متحده ندارد. درحالی که کاخ سفید خود را به عنوان یک بازیگر غیرقابل اعتماد نمایش داد، اروپا مسیر خود را در برجام ترسیم کرده است و تلاش می‌کند تا از منافع اقتصادی بنگاه‌های خود دفاع کند. گزارش بر این باور است، نوع سیاست‌های ترامپ نسبت به تهران نشانه‌یی از گستاخانه شدن رویکرد قدرت امریکاست؛ رفتاری که باعث جدایی سیاست خارجی دیگر کشورها از کاخ سفید شده است. این رویه‌ها اکنون اروپا، روسیه و چین را به یکدیگر نزدیک‌تر و از امریکا دور کرده است.
تحلیلگران مسائل سیاست بین‌الملل اعتقاد دارند در عصری که بیشتر کشورهای جهان به دنبال شکل‌دهی به نظم بین‌المللی بر پایه قواعد و مقررات در چارچوب چندجانبه‌گرایی هستند، سیاست‌های ترامپ در قبال ایران نه تنها موازنه قدرت را در عرصه جهانی را بر هم می‌زند بلکه امنیت ایالات متحده را دستخوش مخاطراتی خواهد کرد.
در واقع ترامپ به جای پرداختن به موضوعات مهم داخلی و بین‌المللی با وارد کردن امریکا به معرکه‌های ویران‌کننده و غیرضرور، ظرفیت‌ها و توانایی‌های این کشور را نابود می‌کند. ترامپ اکنون همان مسیری را می‌پیماید که پیش از این قدرت‌های بزرگ را به خاطر غرور و خودسری دچار زوال کرده بود.
