کاهش 3.5 واحد درصدی مانده تسهیلات بانک‌ها نسبت به رشد سپرده‌ها در یک‌سال
گروه بانک و بیمه محسن شمشیری
مانده کل سپرده‌ها در پایان بهمن ماه 96، 1532هزار میلیارد تومان و مانده کل تسهیلات بانک‌ها نیز بالغ بر 1153هزار میلیارد تومان بوده که نشان می‌دهد، غول نقدینگی و پول رشد زیادی داشته است و بیش از 1500هزار میلیارد تومان نقدینگی و سپرده در بانک‌ها موجود است که از این مقدار به میزان 1153 هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی پرداخت شده و بدهی مردم و فعالان اقتصادی به بانک‌ها به رقم بزرگ 1153هزار میلیارد تومانی در پایان بهمن رسیده و تا پایان سال 96 نه تنها نقدینگی و سپرده‌های بانکی از مرز 1500هزار میلیارد تومان عبور کرده بلکه بدهی مردم به بانک‌ها نیز به 1200 هزار میلیارد تومان رسیده که البته این ارقام بزرگ، در صورت بهبود فضای کسب و کار می‌تواند در جهت رشد سرمایه‌گذاری، تولید و اشتغال به کار گرفته شود.
به گزارش «تعادل»، وضعیت کل مانده سپرده‌ها و تسهیلات ریالی و ارزی بانک‌ها و موسسات اعتباری به تفکیک استان در پایان بهمن ماه 96 نشان می‌دهد که مانده کل سپرده‌ها در پایان بهمن ماه 96 معادل 1532هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 292هزار میلیارد تومان معادل 23.5درصد و نسبت به اسفند 95 معادل 259هزار میلیارد تومان یا 20.4 درصد طی 11 ماهه اول سال 96 افزایش داشته است.
همچنین بیشترین مبلغ سپرده مربوط به استان تهران با 895هزار میلیارد تومان بوده که معادل 58درصد کل سپرده‌های کشور است. کمترین رقم نیز مربوط به کهگیلویهوبویراحمد معادل 3340میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر تهران بیش از تمام استان‌های کشور سپرده جذب کرده است و اکثر شرکت‌ها و فعالان اقتصادی ترجیح داده‌اند به دلایل مختلف پول خود را در حساب‌های بانکی در استان تهران سپرده‌گذاری کنند و همچنین بابت فعالیت‌های خود از بانک‌های تهران وام و تسهیلات بگیرند.
مانده کل تسهیلات بانک‌ها نیز 1153هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه 95 معادل 192 هزار میلیارد تومان یا 20درصد رشد کرده است. یعنی رشد تسهیلات بانک‌ها در 11ماهه اول 96 به میزان 3.5واحد درصد کمتر از رشد سپرده‌ها بوده است.
این رقم در مقایسه با اسفند 95 نیز معادل 166هزار میلیارد تومان یا 16.8درصد رشد کرده که به میزان 3.6واحد درصد کمتر از رشد سپرده‌ها در 11ماهه اول سال 96 است و این موضوع نشان می‌دهد که تمایل بانک‌ها به پرداخت تسهیلات کمتر از رشد سپرده‌ها بوده است.
بیشترین مبلغ تسهیلات نیز مربوط به استان تهران با مانده 721هزار میلیارد تومان یعنی معادل 62.6درصد تسهیلات دریافتی کشور و کمترین مربوط به کهگیلویهوبویراحمد معادل 4060میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر استان تهران تقریبا به اندازه 4واحد درصد بیش از سهم خود در جذب سپرده‌ها از پرداخت تسهیلات سهم داشته است.
همچنین نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی معادل 83.9 درصد بوده که نسبت به بهمن 95 با رقم 85.8 درصد به میزان 1.9 واحد درصد و نسبت به پایان سال 95 که 86.7 درصد بوده معادل 2.8 واحد درصد کاهش نشان می‌دهد یعنی تمایل بانک‌ها به پرداخت تسهیلات در مقایسه با رشد و ظرفیت سپرده‌ها کاهش یافته است.
این نسبت در تهران 89.2درصد است که از میانگین کشوری بالاتر است و در کهگیلویهوبویراحمد 136.6درصد بوده است. به عبارت دیگر در برخی استان‌های کمتر برخوردار یا در استان‌هایی که ضرورت حمایت‌های اجتماعی و بانکی لازم بوده، نسبت تسهیلات به سپرده و سپرده بعد از کسر سپرده قانونی بالاتر از 100درصد سپرده یا 100 درصد سپرده بعد از کسر سپرده قانونی بوده است.
سهم تسهیلات از سپرده‌ها
سهم تسهیلات از سپرده‌ها نیز نشان می‌دهد که از رقم 1532هزار میلیارد تومانی سپرده‌ها معادل 75.2درصد بوده است. به عبارت دیگر معادل 24.8 از سپرده‌ها را سپرده قانونی و ذخیره احتیاطی یا سقف اعتباری برای تامین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها تشکیل داده است و بانک‌ها معادل 158هزار میلیارد تومان یا 10.31درصد سپرده‌ها را به عنوان سپرده قانونی در نظر گرفته‌اند و سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی به رقم 1374هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین مبلغ 221هزار میلیارد تومان معادل 14.42 درصد به عنوان ذخیره احتیاطی نقدینگی یا سیاست سقف اعتباری در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر معادل 379هزار میلیارد تومان از کل سپرده‌ها را به عنوان جمع سپرده قانونی و ذخیره احتیاطی حاصل از سیاست سقف اعتباری و نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها برای پاسخ به نیاز مشتریان تشکیل داده است تا در صورت مراجعه سپرده‌گذاران قادر به تامین نیازهای مراجعه‌کنندگان و مشتریان بانک‌ها باشند.
بر این اساس سهم ذخیره احتیاطی نقدینگی بانک‌ها معادل 14.4درصد و سپرده قانونی 10.3درصد کل سپرده‌ها بوده و روی هم معادل 379هزار میلیارد تومان معادل 24.8درصد سپرده‌ها به عنوان سقف اعتباری و سپرده قانونی در بانک‌ها و بانک مرکزی موجود بوده و به عنوان تسهیلات پرداخت نشده و در مجموع 75.2درصد سپرده‌ها به صورت تسهیلات پرداخت شده است. رشد تسهیلات 20درصدی یک‌سال منتهی به بهمن 96 نیز در مقایسه با رشد 23.5درصدی سپرده‌ها در این دوره نشان می‌دهد که سرعت تسهیلات‌دهی بانک‌ها کمتر از رشد سپرده‌های بانکی بوده است. این موضوع در 11ماهه اول سال 96 نیز تشدید شده و در شرایطی که رشد سپرده‌ها در این 11 ماه 20.4درصد بوده اما رشد تسهیلات 16.8درصد و 3.6واحد درصد کمتر بوده است.
وضعیت استان‌ها نیز نشان می‌دهد که بعد از استان تهران که حدود 60درصد منابع بانکی را جذب کرده، استان‌های اصفهان، خراسان‌رضوی، مازندران، فارس، خوزستان، آذربایجان‌شرقی، البرز، گیلان، کرمان، آذربایجانغربی و کرمانشاه در رتبه‌های بعدی از دوم تا دوازدهم جذب منابع شامل سپرده و تسهیلات بوده‌اند. همچنین استان‌های سیستان‌وبلوچستان، کردستان، سمنان، اردبیل، زنجان، خراسان‌جنوبی و شمالی، کهگیلویهوبویراحمد، ایلام، چهارمحال‌وبختیاری در رتبه‌های 21 تا 31 از نظر جذب منابع بانکی قرار داشته‌اند.
از سوی دیگر،استان‌های کمتر برخوردار از منابع سپرده بانکی که رقم مانده تسهیلات آنها از رقم سپرده بعد از کسر سپرده قانونی بیشتر بوده شامل استان‌های گلستان، لرستان، چهارمحال‌وبختیاری، ایلام، کهگیلویهوبویراحمد و خراسان‌شمالی بوده است.
در استان کم برخوردار کهگیلویهوبویراحمد نیز مانده تسهیلات حتی از رقم مانده سپرده‌ها بیشتر بوده و این موضوع نشان می‌دهد که منابع مالی و سپرده در این استان بسیار کم بوده و سیستم بانکی تسهیلات بیشتری برای کاهش فقر و محرومیت و کمک به تولید و بخش‌های اقتصادی به این استان پرداخت کرده است.
بیشترین مبلغ سپرده‌ها مربوط به استان تهران با 894هزار میلیارد تومان و کمترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویهوبویراحمد با 3340میلیارد تومان بوده است. بیشترین مبلغ تسهیلات مربوط به استان تهران با مانده 721هزار میلیارد تومان و کمترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویهوبویراحمد با 4057میلیارد تومان بوده است.
13 استان 9 برابر بقیه سپرده جذب کرده‌اند
بعد از تهران، استان‌های اصفهان، خراسان‌رضوی، فارس، خوزستان، گیلان، آذربایجان‌شرقی، مازندران، البرز، کرمان، آذربایجانغربی، قم و یزد روی هم بیش از 90درصد سپرده‌ها را جذب کرده‌اند و بقیه استان‌های کشور یعنی 18 استان تنها 10درصد سپرده‌های بانکی را جذب کرده‌اند.
تسهیلات 13 استان 7 برابر بقیه استان‌ها
در بخش تسهیلات نیز 13 استان شامل تهران، اصفهان، خراسان‌رضوی، فارس، مازندران، آذربایجان‌شرقی، خوزستان، کرمان، گیلان، آذربایجانغربی، البرز، یزد، کرمانشاه و گلستان با سهم بیش از یک‌‌درصد بازار تسهیلات معادل 87 درصد تسهیلات را جذب کرده‌اند و بقیه استان‌ها یعنی 17 استان دیگر روی هم تنها بیش از 12درصد تسهیلات را جذب کرده‌اند. به عبارت دیگر تقریبا نیمی از استان‌ها به اندازه 7برابر نیم دیگر استان‌ها تسهیلات جذب کرده‌اند.
