گروه بانک و بیمه احسان شمشیری
براساس آخرین آمار اعلامی در 10ماهه سال 96 تعداد 13874 آمار تلفات جاده‌یی است که از میزان 10889نفر مرد و 2985نفر زن بوده‌اند که نشان‌دهنده 4/0درصد افزایش نسبت به سال گذشته بوده است. این موضوع در شرایطی که هزینه‌های بیمه شخص ثالث، پرداخت دیه و هزینه‌های بیمارستانی سنگین‌تر از حق بیمه‌هاست که می‌تواند مشکلات صنعت بیمه را افزایش دهد.
به گزارش «تعادل» یکی از شعب شرکت‌های بیمه که اتفاقا در مناطق بالای شهر تهران واقع است، می‌گوید یک تصادف با پرداخت 560 میلیون تومان دیه دو نفر امسال باعث شد که عملا رقمی بیش از کل درآمد حق بیمه‌های ثالث به این یک تصادف تعلق گیرد و در شرایطی که کل درآمد حق بیمه ثالث در این شعبه کمتر از 500 میلیون تومان بوده، شرکت بیمه باید تنها 560 میلیون تومان دیه این تصادف را بپردازد. حال آنکه هزینه‌های دیگر تعمیرات، بیمارستان و... نیز رخ داده و همین موضوع باعث عدم جذابیت بیمه شخص ثالث شده و اگر شرکت‌های بیمه از محل سایر رشته‌های بیمه درآمد نداشته باشند، شخص ثالث کل فعالیت بیمه را با زیان مواجه می‌کند. البته در شاخص هزینه‌یی کل رشته شخص ثالث که تا چند سال پیش با زیان مواجه بوده، تحولاتی رخ داده و در یکی دو سال اخیر به نقطه سر به سری و حتی سود اندک رسیده است اما با این حال به نظر می‌رسد که فرهنگ‌سازی، بهبود نقاط حادثه‌خیز جاده‌ها و اطلاع‌رسانی به مردم به مراتب بهتر از هر عملکردی می‌تواند به صنعت بیمه کمک کند. لذا بررسی وضعیت تصادف جاده‌یی آن هم در مقاطع تابستان و شهریور ماه، عید نوروز یک هشدار منطقی است که باید انجام شود.
براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، ایران در میان 190کشور از نظر بهبود ناوگان و جاده‌ها و حمل و نقل و بروز تصادف رتبه 189را داراست و این یعنی فاجعه در کمین همه رانندگان و سرنشینان خودروهاست بنابراین باید با تصحیح اشتباهات رانندگی و توجه به قوانین کاری کنیم که این جایگاه را هر چه سریع‌تر از دست دهیم.
40درصد حوادث جاده‌یی در نوروز 96 که منجربه فوت هموطنان شده به دلیل خستگی و خواب‌آلودگی بوده و سبب خروج خودرو از جاده، واژگونی، انحراف به چپ و برخورد با خودروهای رو به رو شده است.
در مراحل بعد سبقت غیرمجاز، انحراف به چپ به ویژه در جاده‌های دو طرفه 30درصد تصادفات را به خود اختصاص داده و متاسفانه 70درصد عامل تصادفات همچنان انسانی است که در شرایطی اتفاق افتاده که در جاده‌ها مه‌گرفتگی، لغزندگی و کاهش دید اعلام شده و باید گفت بیشترین حوادث جاده‌یی در مسیرهای طولانی به ویژه کویری اتفاق افتاده زیرا این شرایط موجب خستگی و خواب‌آلودگی بیشتر در رانندگان شده و در نهایت موجب انحراف به چپ و تصادفات رخ به رخ می‌شود. در جاده‌های دو طرفه نیز سرعت و سبقت غیرمجاز و انحراف به چپ موجب تصادفات رخ به رخ شده است.
براساس آمار اعلام شده 60 درصد تصادفات نوروزی در 30کیلومتری شهرها رخ داده که در این میان استان‌های اصفهان، فارس و خراسان رضوی بیشترین آمار تصادفات نوروزی را داشته‌اند که پرتردد بودن جاده‌ها، خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان علت عمده بالا بودن آمار تصادفات در محورهای این استان‌ها گزارش شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، میزان تلفات حاصل از تصادفات در نوروز 96 نسبت به سال 95 با 8 درصد کاهش همراه بوده و این یعنی در سال 95 هر 60 دقیقه یک نفر جان خود را به دلیل حوادث رانندگی از دست داده درحالی که در نوروز امسال هر 71دقیقه متاسفانه یک هموطن جان سپرده است.
هر چند هنوز آمار قطعی و رسمی تعداد کشته‌های تصادفات نوروزی از سوی مسوولان اعلام نشده است اما به جرات می‌توان گفت با توجه به همکاری مردم در رعایت هر چه بیشتر قانون و توجه به تذکرات پلیس و شرایط جوی و جاده‌یی به حتم آمار تلفات تصادفات نوروزی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که برابر با 756نفر بوده، کاهش خواهد داشت.
خوشبختانه 2سال است که کمپین «نه به تصادفات جاده‌یی» سبب شد تا مردم ایمن‌تر رانندگی کرده و با رعایت قوانین، خطر وقوع تصادف را کاهش دهند. هر ساله تعداد سفرهای جاده‌یی در تعطیلات نوروزی و تابستانی و تعطیلات چند روزه در اواسط سال افزایش می‌یابد. نیاز به سفر و گردشگری یکی از نیازهای اساسی انسان‌ها در زندگی به عنوان تفریحات سالم و تجدید قوای فکری است و به همین علت صنعت توریسم در دنیا به یکی از صنایع پولساز و خدمات اساسی دنیای نوین تبدیل شده است.
در آستانه تعطیلات نوروزی شاهد دعوت از هموطنان به سفرهای استانی از سوی رسانه‌ها و بازدید از مناطق مختلف کشور هستیم و بسیاری از هموطنان برای ملاقات با اعضای خانواده خود یا بازدید از استان‌ها و شهرهای دور با استفاده از خودروهای شخصی و عمومی به سفر می‌روند. در طول تعطیلات نیز شاهد تلاش‌های گسترده نیروهای پلیس و امدادی در جاده‌ها برای حفظ نظم و ترتیب و کنترل رفتارهای ناایمن برخی از رانندگان و کاهش ضریب تصادفات و یاری به مسافران هستیم.
با وجود اجرای این اقدامات موثر باز هم شاهد تواتر زیاد سوانح رانندگی جاده‌یی در ایام تعطیلات هستیم که به علت افزایش حجم ترافیک جاده‌یی در یک بازه کوتاه زمانی رخ می‌دهند. از سوی کارشناسان مجرب حوادث رانندگی، دلایل و عوامل مختلفی را برای این نوع و زمان رخداد سوانح ذکر می‌کنند که در جای خود قابل مطالعه هستند.
اما یکی از علل اصلی رخداد حوادث رانندگی در جاده‌های کشور در حجم بالای ترافیک ایام تعطیلات، خستگی فیزیکی و خواب‌آلود بودن رانندگان به خاطر طی کردن مسافت طولانی بین نقاط مبدا و مقصد به علت پهنه وسعت جغرافیایی و فاصله زیاد بین شهرها و استان‌های ایران و بیش از آن به نگرش هموطنان در شیوه نادرست انجام سفرهای داخلی نهفته است. که آن هم از یک مبدا تا مقصد طولانی را در چندین ساعت فشرده و توسط یک راننده طی کردن است.
تجربه سالیان متمادی رانندگی شخصی و سفر به اقصا نقاط کشور و تردد در جاده‌ها و نیز مشاهده رفتارهای رانندگی و رویکرد بسیاری از هموطنان به تردد و سفر در مسیرهای مختلف به من آموخت که عجله در رسیدن به نقطه تعیین شده در هدف‌گذاری سفرهای خانوادگی و مسافرت‌های جمعی یکی از دلایل اصلی و منشا بروز سوانح رانندگی شده است.
در چند بررسی آماری و کارشناسی، بیشترین تعداد سوانح رانندگی در جاده‌ها را در فاصله 30کیلومتری شهرها و ساعات اولیه سپیده‌دم صبحگاهی اعلام کرده‌اند. راه‌حل این مشکل در تغییر فرهنگ مسافرت و شیوه‌های سفر کردن با فراهم کردن امکانات مورد نیاز هموطنان حین گردشگری نهفته است. مدیران حوزه اشتغال‌زایی در دنیا امروزه بر این باورند که صنعت گردشگری دارای پتانسیل بالای کارآفرینی و موجب درآمدزایی پایدار برای خانوارها و جوانان است.
اکنون در فاصله بین شهرهای مختلف، روستاهایی وجود دارند که به دلیل کم آبی یا زیانده بودن کشاورزی سنتی- برخوردار بودن از جاذبه‌های طبیعی و... مستعد تبدیل به مناطق بوم‌گردی و مراکز گردشگری داخلی هستند که بسیاری از این روستاها در کنار یا نزدیک جاده‌های اصلی تردد کشور قرار دارند. اگر این روستاها با کمک سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و شوراهای روستایی تبدیل به مراکز اقامت کوتاه‌مدت بوم‌گردی و پذیرایی از مسافران توسط سرمایه‌گذاران و خود اشتغالان محلی شوند و توسط یک شبکه اطلاع‌رسانی مرکزی به همه مردم برای گردشگری تولید و فروش سوغاتی محلی و توقف بین‌راهی با نرخ مناسب خدمات‌دهی معرفی شوند و فرهنگ توقف و استراحت بین راهی در سفرهای داخلی نزد هموطنان ترویج و نهادینه شود دو فایده ملموس از آن حاصل می‌شود، اول ریسک خستگی رانندگی طولانی و خواب‌آلودگی به علت توقف و تجدید قوای فیزیکی و فکری رانندگان کاهش می‌یابد و دوم نرخ سوانح رانندگی به پایین‌ترین حد ممکن در سال‌های آتی می‌رسد و با ایجاد اشتغال برای بخشی از روستاهای مستعد، طبیعت و بوم‌گردی در کشور رواج می‌یابد که از جهات مختلف به نفع اقتصاد ملی خواهد بود.
همیشه حل مشکلات(اجرای برنامه‌های مدیریت ریسک) به پول و سرمایه فراوان و تصمیمات پیچیده وابسته نیست. فقط مدیریت برنامه‌ریزی و سازماندهی مناسب برای پیاده‌سازی ایده‌های کارآمد و به همت مشترک سازمان‌ها، اشخاص و استقبال فراگیر هموطنان عزیز نیازمند است. امیدواریم شاهد بهره‌برداری مناسب از امکانات توزیع منابع روستایی و شهری در سطح کشور در راستای ایجاد فرهنگ نوین گردشگری با بهره‌برداری از نگرش‌های روزآمد-اشتغال‌زایی و ارتقای سطح درآمد بخشی از هموطنان علاقه‌مند ورود به بخش خدمات گردشگری به همراه افزایش ضریب سلامت سفرهای جاده‌یی با اجرای برنامه توام مدیریت ریسک و اشتغال‌زایی در طرح‌های جامع سراسری باشیم.
تصادفات درون شهری و برون شهری
مقایسه آمار تلفات تصادفات درون‌شهری و برون‌شهری کشور از سال ۹۰تا ۹۵ نشان می‌دهد که حدود ۳۰درصد کل تلفات تصادفات ترافیکی مربوط به تصادفات درون‌شهری است. معابر شهری به دلیل افزایش شهرنشینی و تعداد وسایل نقلیه مستعد تصادفات ترافیکی هستند.
تفاوت آمار تلفات تصادفات درون‌شهری و برون‌شهری در نوع تلفات است. در شهرها کاربران آسیب‌پذیر راه مانند عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و موتورسیکلت‌سواران بیشتر در معرض خطر هستند. اگرچه سرعت حرکت وسایل نقلیه در شهرها کمتر است اما امکان مرگ کاربران راه پس از وقوع تصادف بیشتر است زیرا احتمال درگیر شدن کاربران اسیب‌پذیر راه در تصادف بیشتر است.
ایمنی معابر شهری بر عهده سازمان‌های متولی راه‌های درون‌شهری است. این آمار نشان می‌دهد که شهرداری‌ها نیز سهم عمده‌یی در ایمنی راه دارند. در ۶ سال گذشته تعداد تلفات تصادفات درون‌شهری با شیب بیشتری نسبت به تلفات تصادفات برون‌شهری کاهش یافته است به طوری که تعداد تلفات تصادفات درون‌شهری ۲۶درصد و تلفات تصادفات برون‌شهری تنها ۱۵درصد کاهش داشته است.
