تمدید دوباره تعلیق تحریم‌های هسته‌یی از سوی رییس‌جمهوری امریکا، تصمیمی برآمده از توانمندی و محدودیت‌های امریکا در عرصه بین‌المللی است؛ مقدورات و محذوراتی که در برابر نقض توافق هسته‌یی و خروج یک‌جانبه امریکا از برجام در آینده بازدارندگی ایجاد خواهد کرد. «دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری امریکا با وجود تبلیغات منفی خود علیه برجام 22 دی‌ماه، برای بار سوم تعلیق تحریم‌های هسته‌یی برجامی علیه کشورمان را تمدید کرد. پژوهشگر ایرنا در خصوص چرایی تمدید دوباره تعلیق تحریم‌ها از سوی ترامپ و معنا و مفهوم شروط او با «مهدی محمودی» پژوهشگر و کارشناس روابط بین‌الملل گفت‌وگو کرده است:
ترامپ و تیم همراه او بی‌امان به برجام می‌تازند ولی در عین حال از برجام خارج نمی‌شوند. با توجه به این مساله و موارد مشابه، به نظر می‌رسد بر خلاف دولت‌های پیشین، سیاست خارجی امریکای زیرمدیریت ترامپ از الگوی منسجم، برنامه‌ریزی شده و هدفمندی پیروی نمی‌کند. آیا این گزاره صحیح است؟
برای تبیین سیاست خارجی ترامپ باید به نکاتی اشاره کرد. تصمیماتی که ترامپ طی ماه‌های اخیر در زمینه سیاست خارجی اتخاذ کرده نشان می‌دهد که وی تلاش می‌کند سیاست خارجی از هم گسیخته خود را تا حدودی در یک مسیر مشخص قرار دهد.
اگرچه بسیاری از تحلیلگران معتقدند امریکا و ترامپ همچنان فاقد استراتژی در زمینه سیاست خارجی هستند اما همین رویکرد از هم گسیخته یک روند مشخصی را طی می‌کند و مختصات آن در هفته‌های گذشته تا حدودی مشخص شده است. روند این است که سیاست خارجی امریکا تحت نفوذ صهیونیست‌ها و همچنین تحت تاثیر خواسته و امیال عربستان سعودی در حال شکل گرفتن و پیشروی است.
چرا سیاست خارجی امریکای ترامپ تا این اندازه زیر نفوذ صهیونیست‌ها و اعراب قرار گرفته است؟
دلیل این مساله کاملا روشن و آشکار است. رویکرد ترامپ در خاورمیانه به خاطر لابی‌های قدرتمند صهیونیستی در امریکا و همچنین دلارهای نفتی آل سعود تحت نفوذ این دو جریان قرار دارد.
سیاست خارجی ترامپ در برابر ایران را هم می‌توان در همین چارچوب تفسیر کرد؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است چگونه خواهد بود؟
بله، فشارهای ترامپ علیه ایران طی ماه‌های اخیر افزایش یافته است. به این دلیل که اولا عربستان و رژیم صهیونیستی را راضی کند و از سوی دیگر نیز امریکا نیاز به احیای مساله ایران هراسی دارد تا از این راه بتواند تسلیحات بیشتری به کشورهای عربی بفروشد و متعاقب آن ایجاد اشتغال در امریکا افزایش یابد و اقتصاد این کشور احیا شود تا ترامپ بتواند حداقل یکی از وعده‌هایی که در انتخابات درباره اقتصاد ایالات متحده داده بود را عملی کند.
رژیم صهیونیستی که از ابتدا مخالف توافق هسته‌یی بود، با روی کار آمدن ترامپ، عرصه را برای رویکرد ضد برجامی خود مهیاتر دید و تلاش کرد از طریق رییس‌جمهوری جدید امریکا اهداف خود را علیه ایران پیش ببرد. با وجود اینکه می‌دانیم سران رژیم صهیونیستی به جد خواهان لغو برجام هستند و ترامپ هم آن را بدترین توافق تاریخ امریکا می‌خواند، چرا رییس‌جمهوری امریکا روز جمعه باز هم تعلیق تحریم‌های هسته‌یی را تمدید کرد و با وجود شعارهای تند خود از توافق خارج نشد؟
ترامپ از دست زدن به اقدام انتحاری علیه برجام ناتوان است و اگر بخواهد طبق هنجارها و رفتارهای بین‌المللی عمل کند در دوره بعدی اعلام نظر در مورد تعلیق تحریم‌های هسته‌یی نیز که 120 روز دیگر است به جایی نخواهد رسید و نمی‌تواند از برجام خارج شود. شواهد نشان می‌دهد که این مساله توسط تیم امنیتی کاخ سفید درک شده و احتمالا به وی گوشزد شده باشد.
شواهد نشان می‌دهد، کنگره امریکا با اکثریت جمهوری‌خواه هم نظر چندان مثبتی به توافق هسته‌یی ندارد، چرا کنگره در فرصت 60 روزه‌یی که به واسطه عدم تایید پایبندی ایران به توافق هسته‌یی از سوی ترامپ برایش ایجاد شده بود، در خصوص این توافق تصمیمی نگرفت؟
همان‌طور که دیدیم ترامپ در مهرماه با عدم تایید پایبندی ایران به توافق (که هر 90 روز یک بار باید صورت بگیرد) توپ را به زمین کنگره انداخت تا هزینه‌های خروج از برجام به تنهایی روی دوش کاخ سفید نباشد اما باز هم به نتیجه نرسید، چرا که در کنگره امریکا حتی بعضی از نمایندگان جمهوری‌خواه نیز با خروج از برجام مخالف هستند و معتقدند که این اقدام امریکا را منزوی خواهد کرد، روی مذاکرات با کره شمالی تاثیر بسیار منفی خواهد گذاشت و همچنین امریکا را نزد افکار عمومی بین‌المللی به‌شدت بی‌اعتبار خواهد کرد. به همین دلیل بود که این‌بار ترامپ تصمیم گرفت توپ را به زمین کشورهای اروپایی بیندازد.
ترامپ روز جمعه گفت که کشورهای اروپایی باید با امریکا در زمینه اصلاح برجام همکاری و تعامل کنند در غیر این صورت این آخرین بار است که تعلیق تحریم‌ها را تمدید خواهد کرد. وی همچنین دوباره از کنگره خواست طرحی دوحزبی برای اصلاح برجام آماده کنند.
به نظر شما واکنش عملی کشورهای اروپایی در برابر ضرب‌الاجل 4 ماهه ترامپ چه خواهد بود؟
اگرچه ما هنوز از تصمیم نهایی کشورهای اروپایی خبر نداریم اما این کشورها احتمالا به راحتی با خواسته‌های ترامپ در زمینه برجام موافقت نخواهند کرد. به نظر می‌رسد کشورهای اروپایی موافق این مساله باشند که برجام به همین شکل فعلی ادامه پیدا کند اما اگر بخواهند از فرصتی که ترامپ در اختیار آنها گذاشته بهره گیرند، کارت‌های حقوق بشری و مساله برنامه موشکی ایران را رو می‌کنند و در واقع ایران را در این زمینه محک می‌زنند
طی هفته‌های اخیر کشور فرانسه چندین بار در زمینه مذاکرات موشکی اظهاراتی را مطرح کرده است و ممکن است بخواهد آلمان و انگلیس و اتحادیه اروپا را نیز در این زمینه با خود همراه کند. دستگاه سیاست خارجی ما باید هوشیار باشد، چرا که ممکن است کشورهای اروپایی بخواهند برجام را برای اعمال فشار در زمینه مسائل ادعایی حقوق بشری و برنامه موشکی گروگان بگیرند.
