بانک‌ها برای هر تراکنش 10 هزار تومانی 119 ریال پرداخت می‌کنند
گروه بانک و بیمه| محسن شمشیری|
بانک‌های صادرکننده در آبان ماه سال جاری به ازای هر ۱۰هزار تومان تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ حدود ۵۹ تومان کارمزد پرداختند که این رقم نسبت به مهرماه با 14.29درصد رشد مواجه شد.
به گزارش «تعادل» بر اساس ابلاغیه بانک مرکزی مبنی بر تعیین کارمزد ارائه خدمات پرداخت، تنها کارمزدی که توسط با بانک صادرکننده به تراکنش‌های کارتی تعلق می‌گیرد برای تراکنش‌های پرداخت قبض و خرید شارژ تعریف شده است.
بر اساس این گزارش محاسبه شاخص میزان کارمزد پرداخت شده از سوی بانک‌های صادرکننده نشان می‌دهد به ازای هر ۱۰۰هزار ریال تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ پرداخته شده است.
در کل بانک‌های صادرکننده درآبان ماه با 14.29درصد رشد به نسبت مهرماه به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش پرداخت قبوض و خرید شارژ مبلغ 588.41ریال کارمزد پرداخت کرده‌اند که در این بین در آبان ۹۶، بانک صنعت و معدن با 35.75ریال و 20.32درصد کاهش نرخ رشد به نسبت ماه گذشته پایین‌ترین مبلغ کارمزد وبانک حکمت ایرانیان با مبلغ 1582.31ریال و 1.43درصد افزایش نرخ رشد به نسبت مهرماه بیشترین مبلغ کارمزد را برای هر صد هزار ریال تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ در شبکه بانکی را رقم زدند.
با توجه به اینکه مهم‌ترین عامل در پرداخت کارمزد تراکنش‌های پرداخت قبض و خرید شارژ، تنها تعداد تراکنش‌ها هستند می‌توان گفت که بانک‌هایی که نسبت کمتری کارمزد به ازای هر ۱۰۰هزار ریال تراکنش پرداخته‌اند به‌طور متوسط مبلغ بالاتری به ازای هر تراکنش به نسبت سایر بانک‌ها را تجربه کرده‌اند به عبارت دیگر مبلغ تراکنش‌های بیشتری به ازای تعداد تراکنش‌های مشابه با سایر بانک‌ها، از دارندگان کارت‌های صادر شده از سوی بانک‌شان دریافت کرده‌اند.
هزینه 119 ریالی هر تراکنش
بانک‌ها به طور متوسط در آبان۹۶ به ازای هر ۱۰۰هزار ریال تراکنش خرید ۱۱۸.۹۱ریال کارمزد پرداختند که با در نظر گرفتن نرخ اجاره هر دستگاه کارتخوان ۲۸۵.۵۸ ریال به ازای ۱۰۰هزار ریال تراکنش هزینه کردند. به عبارت دیگر برای هر انتقال و دریافت و پرداخت پول در نظام بانکی و پرداخت‌های کشور معادل 1.2درصد ارزش پول انتقال یافته باید به عنوان هزینه انتقال یا کارمزد و اجاره دستگاه‌های کارتخوان و... هزینه شود لذا حداقل هزینه جذب پول به یک بانک حتی برای لحظه‌یی کوتاه معادل 1.2درصد است و این موضوع ضرورت حاکم شدن یک نظام کارمزد موثر و کارآمد را دو چندان کرده است.
به گزارش«تعادل» بخش عمده کارمزدهای شبکه پرداخت به عهده بانک‌های پذیرنده و صادرکننده است از این رو یکی از مهم‌ترین چالش بانک‌ها، حفظ تعادل بین رسوب ناشی از جذب وجوه تراکنش‌ها و کارمزدهای پرداختی به شبکه پرداخت است.
کارمزد تراکنش‌های خرید به طور مستقیم بر عهده بانک‌های پذیرنده است و بانک‌های پذیرنده به غیر از هزینه کارمزدی که به ازای هر تراکنش پرداخت می‌کنند، مبلغی نیز به ازای اجاره‌بها و پشتیبانی هر دستگاه کارتخوان به شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات پرداخت(PSP) می‌پردازند که هزینه پرداختی هر بانک به ازای هر ۱۰۰هزار ریال تراکنش خرید را افزایش می‌دهد که در این گزارش به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
بانک توسعه صادرات کمترین و بانک خاورمیانه بیشترین کارمزد را به ازای هر ۱۰هزار تومان تراکنش پرداختند و بانک‌هایی که کارمزد کمتری پرداخته‌اند از متوسط مبلغ تراکنش بالاتری برخوردار بودند. بانک خاورمیانه ۸.۴۷برابر بانک توسعه صادرات کارمزد در هر ۱۰هزار تومان تراکنش پرداخت کرده است
براساس آمار شرکت شاپرک در آبان ماه ۹۶ به طور متوسط بانک‌های پذیرنده با 5.48 درصد رشد مثبت نسبت به ماه گذشته(مهر ماه) میزان 118.91ریال از هر 100هزار ریال مبلغ جذب شده را به عنوان کارمزد پرداخت کرده‌اند. در میان بانک‌های پذیرنده همچنین بانک توسعه صادرات با 2.40درصد رشد منفی نسبت به ماه گذشته کمترین یعنی مبلغ 33.45ریال از هر 100هزار ریال مبالغ جذب شده را به عنوان کارمزد پرداخت کرده و بانک خاورمیانه با 6.88 درصد رشد مثبت نسبت به ماه گذشته با مبلغ 283.17ریال بیشترین کارمزد را به ازای هر ۱۰۰هزار ریال مبلغ جذب شده، پرداخت کرده است. براساس این گزارش با توجه به اینکه عامل موثر در پرداخت کارمزد تراکنش‌های خرید به تعداد تراکنش‌ها همچنین بازه مبلغی تراکنش‌ها وابسته است به نظر می‌رسد، بانک‌هایی که نسبت کمتر کارمزد به ازای هر ۱۰۰هزار ریال تراکنش داشته‌اند، متوسط مبلغی بالاتری به ازای هر تراکنش نسبت به سایر بانک‌ها را تجربه کرده‌اند یا به عبارتی مبلغ تراکنش بیشتری به ازای تعداد تراکنش‌های مشابه با سایر بانک‌ها از پذیرندگان خود دریافت کرده‌اند.
اختلاف متوسط کارمزد پرداختی بین بانک‌ها با کمترین و بیشترین متوسط 8.47 برابر است بدین معنا که بانک خاورمیانه به نسبت هر ۱۰۰هزار ریال مبلغ تراکنش خرید جذب شده 8.47 برابر بانک توسعه صادرات کارمزد پرداخت کرده است.
بانک سینا ۱۱ رتبه تنزل کرد
بر این اساس بانک‌های توسعه صادرات، صنعت و معدن و قوامین در فرآیند بازاریابی و نصب ابزار برای صاحبان حساب در آبان ماه موفق‌تر عمل کرده و متوسط مبلغ هر تراکنش در این بانک به نسبت بانک‌های دیگر در قبال تعداد تراکنش یکسان بالاتر بوده است. همچنین بانک سینا که در مهر ماه در مکان سوم کمترین متوسط این شاخص قرار داشت با افزایش مبلغ کارمزد خود در آبان ماه با ۱۱رتبه تنزل رتبه چهاردهم را به خود اختصاص داده است.
کارمزد پرداختی با احتساب هزینه اجاره بها
کارمزد پرداختی در ازای تراکنش‌های خرید تنها هزینه‌یی نیست که بانک پذیرنده متقبل می‌شود زیرا در ازای نصب هر ابزار کارتخوان فروشگاهی نیز مبلغی به عنوان اجاره‌بها و پشتیبانی باید به شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات پرداخت(PSP) پرداخت کند متوسط مبلغ ۳۰۰هزار ریال به عنوان میانگین اجاره‌بهای هر کارتخوان در نظر گرفته و محاسبات بر این اساس انجام شده است و هزینه پرداختی بانک‌ها به ازای هر ۱۰۰هزار ریال مبلغ پذیرش شده با در نظر گرفتن مبلغ اجاره‌بها هر کارتخوان انجام شده است.
افزایش 4.14 درصد هزینه بانک‌ها
به طور متوسط کل بانک‌ها با احتساب هزینه اجاره‌بهای ابزار کارتخوان به ازای هر ۱۰۰هزار ریال تراکنش 285.58ریال در آبان ماه هزینه کرده‌اند که نسبت به ماه گذشته 4.14درصد افزایش نرخ رشد داشته‌اند.
براساس این گزارش بانک توسعه صادرات در آبان ماه با پرداخت 96.46ریال هزینه(کارمزد+ اجاره‌بها) بانک قوامین با پرداخت ۱۵۷ریال هزینه(کارمزد+ اجاره‌بها) کمترین هزینه را به ازای هر ۱۰۰هزار ریال تراکنش خرید پرداخته است و بانک حکمت ایرانیان 739.05ریال هزینه(کارمزد+ اجاره‌بها) و بانک پارسیان با 701.18ریال بیشترین هزینه را به ازای جذب هر ۱۰هزار تومان تراکنش خرید پذیرش شده، هزینه کرده‌اند.
همچنین براساس این آمار بانک سینا که در مهر ماه در این شاخص در رتبه دوم کمترین هزینه به ازای جذب هر ۱۰هزار تراکنش قرار داشت در آبان ماه در شاخص فوق با ۸ رتبه تنزل در جایگاه دهم ایستاده است.
مهم‌ترین نتیجه‌یی که می‌شود به دست آورد، اهمیت مبلغ اجاره‌بهای ابزار کارتخوان فروشگاهی در اقتصادی بودن صنعت پرداخت برای شبکه بانکی است از این رو باید جمع این هزینه نسبت به رسوبی که بانک از موجودی پذیرندگان به دست می‌آورد، توجیه‌پذیر باشد. در صورتی که بانک موفق به جذب رسوبی بیشتر از این مبلغ به ازای هر ۱۰۰هزار ریال نشود، کاربرد ابزار کارتخوان فروشگاهی مقرون به صرفه نبوده است. انتخاب پذیرندگان اثربخش از گردش کافی موجودی جهت تامین رسوب مورد نظر بانک در نحوه بازاریابی بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت در این فرآیند بسیار تاثیرگذار است.
